Bộ GD-ĐT vừa ban hành quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ (TS), có hiệu lực từ 18/5/2017, thay thế quy chế ban hành năm 2009 và được sửa đổi, bổ sung năm 2012. Có khá nhiều thay đổi của quy chế này, theo hướng siết chặt điều kiện tuyển sinh và đào tạo TS, mục tiêu là nâng cao chất lượng đội ngũ TS của nước ta.
Học tiến sĩ phải đạt chuẩn đầu vào ngoại ngữ
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga, quy chế mới đã thay đổi những quy định về người dự tuyển, nghiên cứu sinh (NCS), giảng viên, người hướng dẫn, tuyển sinh, quy trình tổ chức đào tạo, bảo vệ luận án TS, gia hạn, thẩm định và cấp bằng so với những quy định của các quy chế cũ. Một số quy định mới như: thủ trưởng cơ sở đào tạo TS được quyết định lựa chọn phương thức tuyển sinh phù hợp (thi tuyển, xét tuyển hoặc kết hợp cả hai); tuyển sinh TS có thể tổ chức từ một đến nhiều lần trong năm...
Quy chế mới cũng nâng cao những quy định về trình độ ngoại ngữ, minh chứng về khả năng, kinh nghiệm nghiên cứu khoa học đối với ứng viên dự tuyển, NCS, giảng viên và người hướng dẫn so với những quy định trước đây. Cụ thể, ngoại ngữ được xác định là công cụ hỗ trợ không thể thiếu cho NCS trong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học. Vì vậy, ứng viên dự tuyển phải có trình độ ngoại ngữ đầu vào (đặc biệt là tiếng Anh) đạt chuẩn ở mức độ nhất định để đảm bảo có thể nghiên cứu, tham khảo tài liệu của nước ngoài trong quá trình học tập, nghiên cứu khoa học và hoàn thiện luận án. Như vậy, quy chế cũ quy định ngoại ngữ bắt buộc ở đầu ra, quy chế mới bắt buộc ngoại ngữ phải đạt chuẩn nhất định ngay từ đầu vào.
Mặt khác, quy chế mới cũng đòi hỏi NCS phải chứng minh được năng lực ban đầu về nghiên cứu khoa học của mình thông qua những công trình đã công bố trong nước và quốc tế. Cụ thể, NCS phải công bố kết quả nghiên cứu của luận án trong các tạp chí khoa học thuộc danh mục các tạp chí ISI-Scopus, hoặc báo cáo trong kỷ yếu hội thảo quốc tế có phản biện, hoặc trong các tạp chí khoa học nước ngoài có phản biện trước thời điểm luận án được thông qua ở đơn vị chuyên môn.
Về tiêu chuẩn của giảng viên và người hướng dẫn, quy chế mới quy định người hướng dẫn phải là người chủ trì các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp cơ sở hoặc tham gia nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp bộ trở lên, là tác giả hoặc đồng tác giả của các công trình công bố quốc tế thuộc lĩnh vực nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án của NCS. Người hướng dẫn và hội đồng bảo vệ luận án cấp trường/viện phải có trách nhiệm cùng NCS về nội dung luận án khi có khiếu kiện về vi phạm bản quyền tác giả (đạo văn).
Nghiên cứu sinh phải dành ít nhất 12 tháng theo học tập trung liên tục
Tổng thời gian đào tạo (kể cả thời gian gia hạn) theo quy chế mới ban hành được rút ngắn hơn để đảm bảo phù hợp với xu thế chung và khác nhau đối với từng đối tượng tham gia dự tuyển (có bằng cử nhân, có bằng thạc sĩ), nhưng thời gian tối thiểu để hoàn thành luận án là 3 năm (thay vì 2 năm như trước đây), phù hợp với Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân. Việc tổ chức đào tạo TS được triển khai theo hình thức giáo dục chính quy, NCS phải dành ít nhất 12 tháng theo học tập trung liên tục tại cơ sở đào tạo trong giai đoạn 24 tháng đầu, kể từ khi có quyết định công nhận NCS. Hình thức đào tạo là tập trung toàn thời gian và cơ sở đào tạo phải có trách nhiệm quản lý NCS trong toàn bộ thời gian này.
Để đảm bảo cho những cá nhân có mong muốn theo học ở trình độ TS có thời gian chuẩn bị về chuyên môn và ngoại ngữ, cũng như các cơ sở đào tạo TS phải có hướng đầu tư các điều kiện đảm bảo chất lượng (về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực) thực hiện những thay đổi nói trên, quy chế đào tạo TS mới có điều khoản chuyển tiếp quy định lộ trình công bố quốc tế đối với cả người hướng dẫn và NCS…
Box: Quy chế cũng quy định người hướng dẫn độc lập phải là cán bộ cơ hữu của cơ sở đào tạo hoặc là nhà khoa học người nước ngoài, nhà khoa học Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài có hợp đồng giảng dạy, nghiên cứu khoa học với cơ sở đào tạo. Mỗi NCS sẽ có tối đa 2 người hướng dẫn, trong đó ít nhất phải có 1 người là giảng viên, nghiên cứu viên cơ hữu của cơ sở đào tạo. Tiêu chuẩn người hướng dẫn chính và người hướng dẫn phụ cũng được quy định rõ trong trường hợp đồng hướng dẫn.
Theo SGGPO
