Đề tài “Nghiên cứu phân tích, đánh giá đóng góp của TFP vào tăng trưởng kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2015 và đề xuất giải pháp nâng cao năng suất yếu tố tổng hợp giai đoạn 2016-2020 tỉnh Phú Yên” vừa được Hội đồng nghiệm thu đề tài KH-CN tỉnh đánh giá cao và nghiệm thu loại xuất sắc. Thông qua đề tài này, nhóm tác giả đã tạo ra cái nhìn tổng quan về thực trạng năng suất yếu tổ tổng hợp của tỉnh, từ đó xác định những điểm hạn chế còn tồn tại và xây dựng các giải pháp nhằm nâng cao năng suất yếu tổ tổng hợp của tỉnh.

Đề tài do Sở KH-CN chủ trì thực hiện; ThS Dương Bình Phú, Phó Giám đốc Sở KH-CN và cử nhân Phan Trung Kiên, chuyên viên Kiểm toán Nhà nước khu vực III, đồng chủ nhiệm.

Mối quan hệ chặt chẽ

Yếu tố năng suất tổng hợp (viết tắt: TFP - Total Factor Productivity) là toàn bộ các yếu tố tạo ra tăng trưởng kinh tế mà không giải thích được bằng sự gia tăng của vốn đầu tư hay lao động. Chính vì vậy, TFP là yếu tố quan trọng để đánh giá về đóng góp của KH-CN đối với sự phát triển của một quốc gia. Tuy nhiên, TFP không tách biệt với các yếu tố còn lại. Năng suất lao động, năng suất vốn và TFP là 3 yếu tố có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và thường được sử dụng làm tiêu chí tính toán năng suất trong nền kinh tế hiện nay.

ThS Dương Bình Phú, chủ nhiệm đề tài, cho biết: “Tính cả giai đoạn 2001-2010, tại Phú Yên, TFP đã đóng góp 21,7% cho tăng trưởng, cao hơn so với mức trung bình của cả nước 19,6%. Ở giai đoạn 2011-2015, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế từ tăng vốn là 25,12%, từ lao động là 9,3% và từ tăng TFP là 31,77%, cao hơn 1,47% so với toàn quốc. Nhưng do tăng cường vốn cao ở giai đoạn này nên sự tăng trưởng kinh tế do đóng góp của vốn là chủ yếu. Số lượng lao động ở giai đoạn này đóng góp không đáng kể vào tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, đóng góp của tăng TFP vào tăng trưởng kinh tế là khá cao, cho thấy tỉnh vẫn duy trì tăng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) ở mức cao nhờ chú trọng tới những giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng lao động, khoa học - kỹ thuật và công nghệ để tăng cường hiệu quả sử dụng các nguồn lực cho phát triển kinh tế”.

Cũng theo ThS Dương Bình Phú, khi cường độ vốn và năng suất các yếu tố tổng hợp TFP tăng lên thì năng suất sẽ tăng lên và chi phí cho đơn vị lao động sẽ giảm một cách tương đối (theo khái niệm kinh tế thì đây là biểu hiện cho tính cạnh tranh cao về chi phí lao động). Việc giảm chi phí cho đơn vị lao động là do chất lượng hàng hóa và dịch vụ tốt hơn, giá bán cao hơn; đồng thời tính cạnh tranh trong xuất khẩu cũng tăng lên. Hiệu quả của tổng hợp nâng cao năng suất, có việc làm và tăng xuất khẩu sẽ làm cho GDP (tổng sản phẩm trong nước) tăng với mức độ cao hơn. Tuy nhiên, xét ở tổng thể chung, năng suất lao động của tỉnh vẫn còn thấp. Vì vậy, tỉnh cần tập trung các giải pháp nâng cao năng suất lao động; trong đó tiếp tục tăng cường vốn đầu tư, phát triển, nâng cao trình độ lao động, phát triển ngành nghề, ứng dụng khoa học - kỹ thuật và các giải pháp nâng cao năng suất.

Đề xuất 6 nhóm giải pháp

Theo nhóm tác giả đề tài, để đạt mục tiêu nâng tỉ trọng đóng góp của TFP trong GDP ít nhất là 35% vào năm 2020, trước hết, tỉnh cần cải thiện môi trường kinh doanh. Đây là giải pháp quyết định trong việc mở rộng sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tốc độ tăng sử dụng lao động và tạo điều kiện gia tăng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh cần tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp khác như: khuyến khích, thu hút đầu tư; tăng cường đào tạo, nâng cao trình độ người lao động; ứng dụng tiến bộ KH-CN; liên kết mở rộng thị trường, khai thác lợi ích kinh tế theo quy mô và triển khai các sáng kiến thúc đẩy nâng cao năng suất của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nhóm tác giả đề tài cũng cho rằng, trong bối cảnh hội nhập kinh tế hiện nay, ngoài các cơ hội mở rộng và xâm nhập thị trường của các nước trong phạm vi cam kết một cách dễ dàng hơn... thì thách thức cạnh tranh cũng đặt ra đối với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, đặc biệt là khả năng giữ vững thị phần. Hơn nữa, diễn biến thời tiết cực đoan dưới tác động của biến đổi khí hậu trong thời gian qua, nhất là tình trạng khô hạn và xâm nhập mặn đã đặt ra không ít khó khăn với ngành Nông nghiệp của tỉnh và khả năng tận dụng nông nghiệp để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế...

Ông Lê Hữu Chí, Phó Cục trưởng Cục Thống kê Phú Yên, cho biết: “Đây là vấn đề thực tiễn đặt ra cho các nhà quản lý, quy hoạch, thống kê và đầu tư trước sự thách thức của hội nhập. Vì vậy, yêu cầu tính toán, đo lường năng suất, trình độ công nghệ của tỉnh; đồng thời xác định đóng góp của tăng năng suất đối với tăng trưởng kinh tế trong thời gian qua là cần thiết. Từ đó có định hướng phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế của tỉnh đến năm 2020, cũng như đề án Chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”.

THIÊN LÝ