Đưa vào sử dụng thử nghiệm trong 2 kỳ thi học kỳ của năm học 2015-2016, kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 và kiểm tra năng lực học sinh lớp 12, ngân hàng đề thi điện tử đã cho thấy những ưu điểm trong việc góp phần tạo môi trường lành mạnh trong giáo dục, thi cử.
Tâm huyết của những nhà giáo dục
Theo TS Phạm Văn Cường, Giám đốc Sở GD-ĐT, chủ nhiệm đề tài, với 12 thành viên chính thức trong nhóm tác giả cùng 140 giáo viên cộng tác, nhóm thực hiện đề tài đã làm việc rất cẩn thận trong vòng 2 năm với nhiều nỗ lực và tâm huyết để xây dựng nên ngân hàng đề thi điện tử đảm bảo tính khoa học, khách quan, chuẩn kiến thức kỹ năng theo nội dung chương trình sách giáo khoa nhằm đánh giá đúng thực chất chất lượng giáo dục phổ thông.
Thực tế, từ trước đến nay, việc tổ chức ra đề thi, đề kiểm tra học kỳ và cuối năm, ngành GD-ĐT gần như giao cho các trường, các trường lại giao giáo viên bộ môn trực tiếp giảng dạy chịu trách nhiệm biên soạn đề thi. Điều này dẫn đến đề thi có phần mang tính chủ quan của người giảng dạy khiến việc dạy thêm, học thêm tràn lan để chạy theo thành tích. Nhận thấy những hạn chế, bất cập này, Bộ GD-ĐT khuyến khích các sở GD-ĐT xây dựng ngân hàng đề thi điện tử giáo dục phổ thông để tổ chức thi nhằm đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách khách quan, thực chất.
Để thực hiện đề tài, nhóm tác giả đã điều tra nghiệp vụ sư phạm để thu thập thông tin từ các đơn vị trực thuộc sau đó phân tích, tổng hợp. Nhóm tác giả cũng tổ chức nhiều cuộc hội thảo nhằm lấy ý kiến của những nhà giáo có năng lực, uy tín, nhiều kinh nghiệm về bộ môn giảng dạy để phục vụ việc biên soạn đề thi, đề kiểm tra và đáp án. Kết quả, trong 2 năm, 2.280 bộ đề thi, kiểm tra và đáp án được soạn thảo. Sau khi đã có bộ đề chuẩn, những chuyên gia về công nghệ thông tin tiếp tục thiết kế phần mềm quản lý ngân hàng đề, nhập dữ liệu vào phần mềm, chạy thử nghiệm phần mềm và cho tổ chức thi thử nghiệm, kiểm tra với đề thi, đề kiểm tra được xuất từ ngân hàng điện tử trong năm học 2015-2016. Mỗi kỳ thi, kỳ kiểm tra, phần mềm sẽ tự trộn, xuất đề thi ngẫu nhiên và tránh lặp lại để cho ra một bộ đề thi chuẩn.
Vì một môi trường giáo dục, thi cử lành mạnh
TS Phạm Văn Cường cho biết, thực tế cho thấy việc sử dụng ngân hàng đề thi điện tử với đặc điểm chung đề thi, chung thời gian thi giúp tiết kiệm kinh phí từ ngân sách của ngành Giáo dục, thời gian của hàng ngàn giáo viên trực tiếp giảng dạy, đồng thời giúp đánh giá chất lượng giáo dục trong toàn tỉnh một cách thực chất, tránh được các tiêu cực trong giáo dục, thi cử.
Từ kết quả điều tra, khảo sát thực trạng việc quản lý, chỉ đạo biên soạn đề thi, đề kiểm tra học kỳ ở các đơn vị trong ngành Giáo dục, nhóm thực hiện đề tài nhận thấy các đơn vị trường học biên soạn đề thi, đề kiểm tra học kỳ chưa đồng nhất về hình thức, nội dung, chương trình, cấu trúc, mức độ bám sát yêu cầu về chuẩn kiến thức, kỹ năng. Mặt khác, chất lượng đề thi, đề kiểm tra chưa cao, còn giới hạn chương, bài để tạo điều kiện học sinh đạt điểm cao nhưng không thực chất về chất lượng giáo dục toàn diện, dẫn đến tình trạng giáo viên dạy tủ, học sinh học tủ, tạo cơ hội để giáo viên dạy thêm, học sinh học thêm.
Việc sử dụng ngân hàng đề thi điện tử ngoài tiết kiệm thời gian và kinh phí thì tác động về mặt xã hội còn quan trọng hơn. Cụ thể, đề thi chung sẽ giúp việc thi cử minh bạch, lành mạnh, tránh việc chạy điểm, chạy theo thành tích mà không phản ánh thực chất chất lượng giáo dục. Mặt khác, công cụ này sẽ giúp cơ quan quản lý giáo dục các cấp biết được mặt bằng chất lượng giáo dục thực chất để xây dựng kế hoạch định hướng, chỉ đạo từng bước nâng cao chất lượng giáo dục. Đây cũng là yêu cầu trọng tâm của ngành trong quá trình thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. Tuy nhiên, cũng thông qua sử dụng ngân hàng đề thi, ngành Giáo dục nổi lên một thực tế là chất lượng giáo dục của kỳ thi chung có thấp hơn mức đánh giá riêng lẻ của các trường. Đây là thực tế cần khắc phục.
Góp ý xoay quanh về việc xây dựng ngân hàng đề, ThS Nguyễn Chí Sỹ, Trưởng Phòng Công nghệ thông tin (Sở TT-TT) cho rằng phần quan trọng nhất của đề tài là kho ngân hàng đề thi với 2.280 bộ đề đã được những nhà có chuyên môn thẩm định. Tuy nhiên, để chạy được bộ đề thì phần mềm mã nguồn mở cũng rất quan trọng và cần có giấy phép hoạt động. Bên cạnh đó, nhà cung cấp phần mềm cũng phải cung cấp 100% mã nguồn mở để sau này nhóm tác giả có thể mở rộng phạm vi ứng dụng khi ngân hàng đề có dữ liệu lớn hoặc khi thay đổi sách giáo khoa, Sở GD-ĐT có thể can thiệp để thay đổi đề thi.
ThS Lê An Pha, Phó Trưởng Phòng Khoa học và Công nghệ thông tin (Sở GD-ĐT), thuộc nhóm tác giả cam kết, ngân hàng đề thi đã được cung cấp 100% mã nguồn mở nên sau này nếu có thay đổi chương trình sách giáo khoa hoặc khi dữ liệu đủ lớn, các chuyên gia có thể tiếp tục phát triển để loại bỏ những đề không phù hợp, bổ sung đề mới cũng như có giải pháp để đưa bộ đề lên mạng cho giáo viên và học sinh tham khảo mà vẫn đảm bảo tính bảo mật khi ra đề thi, kiểm tra.
Đánh giá cao về những kết quả đề tài đạt được, ThS Trần Thái Sơn, giảng viên Khoa Tin học - Ngoại ngữ Trường đại học Xây dựng Miền Trung, cho rằng: “Đề tài có tính cấp thiết, giúp tiết kiệm thời gian, tiền bạc, đồng thời có tác động xã hội tích cực. Việc áp dụng phần mềm thử nghiệm đã cho thấy mặt bằng chung năng lực của học sinh, cũng như năng lực của học sinh mỗi trường, mỗi học sinh, mỗi môn học. Quan trọng hơn, việc áp dụng ngân hàng đề thi điện tử góp phần rất lớn trong việc lành mạnh hóa môi trường giáo dục, thi cử tỉnh nhà”.
THÁI HÀ
