Việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi trong các trường THPT là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Làm tốt công tác này, sẽ góp phần bổ sung một số lượng lớn trong việc đào tạo nhân lực giỏi cho đất nước. Song muốn đạt được thành tích tốt, người lãnh đạo cần có cách quản lý tốt; sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, xã hội.
Thí sinh tham dự kỳ thi học sinh giỏi lớp 12 cấp tỉnh năm học 2011-2012 vừa được Sở GD-ĐT Phú Yên tổ chức - Ảnh: T.HẰNG
Hiện nay, đa số các trường THPT chưa có đội tuyển học sinh giỏi được chuẩn bị từ đầu cấp. Cách chọn thông thường vẫn chỉ lấy học sinh ở khối lớp 11, lớp 12 vào đội tuyển học sinh giỏi của trường. Tiêu chí chọn học sinh vào đội tuyển của trường hiện nay cũng khá đơn giản: học sinh nào đủ điều kiện theo quy định về học lực, hạnh kiểm của năm học trước đó từ loại khá trở lên, có nguyện vọng muốn vào đội tuyển của trường thì đăng ký. Sau một thời gian được giáo viên bộ môn bồi dưỡng tại trường (khoảng 25-30 tiết), nhà trường sẽ tổ chức thi chọn học sinh giỏi cấp trường. Sau đó sẽ lấy một đội tuyển cho mỗi môn từ 6 đến 10 học sinh tùy theo từng đơn vị do Sở GD-ĐT quy định. Vậy, số lượng học sinh giỏi được chọn đi thi cấp tỉnh chưa chắc đã là học sinh giỏi thật sự? Thực tế cho thấy, nếu những môn có số lượng học sinh đăng ký thi nhiều thì việc sàng lọc tại trường còn có sự loại trừ; nếu những môn có số lượng học sinh đăng ký ít hơn chỉ tiêu thì dù các em có làm được bài hay không cũng lấy cho có số lượng. Khi thi cấp tỉnh, đạt thì mừng không đạt thì thôi.
Vì đâu xảy ra tình trạng trên? Vì chưa có sự quan tâm thống nhất giữa các bộ phận có liên quan; vì học sinh không mặn mà với danh hiệu học sinh giỏi; số lượng giáo viên chỉ đủ đứng lớp chính khóa, không có giáo viên thừa để dạy cho học sinh giỏi; và nhất là nguồn kinh phí đầu tư cho việc này chưa có, dẫn đến hàng trăm cái khó mà thiệt thòi nhiều nhất vẫn là học sinh.
Để khắc phục tình trạng chung này, các trường cần phải lấy tiêu chí thời gian làm đầu. Nghĩa là phải phát hiện và bồi dưỡng những học sinh giỏi ngay từ lớp đầu cấp. Thời gian học càng dài, học sinh càng nắm vững kiến thức hơn. Khâu đầu tiên trong hoạt động này là chọn học sinh. Khi chọn được học sinh, thành lập được đội tuyển cho từng môn, nhà trường giao cho tổ chuyên môn phụ trách phân những giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy. Trong quá trình bồi dưỡng, cần phải thấy được ưu khuyết điểm của từng học sinh để có sự điều chỉnh kịp thời. Có thể học theo lịch tuần hoặc tháng, cần phải rải đều từ năm lớp 10 đến lớp 12. Trường hợp những học sinh xuất sắc, năm lớp 11 có thể đăng ký dự thi. Liên tiếp thực hiện, ta sẽ có một đội tuyển học sinh giỏi hùng mạnh cho trường. Kế tiếp đội này sẽ có đội kia, vừa tạo khí thế học tập vừa có tác dụng nêu gương.
Kết quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi có đạt hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên yếu tố thời gian có tầm quan trọng không nhỏ. Làm được điều này cùng với việc khắc phục nhiều yếu tố khác, chắc chắn hàng năm số lượng học sinh giỏi của mỗi trường sẽ đạt cao hơn.
ĐÀO TẤN TRỰC
