Đó là một trong những nội dung căn bản của dự án Luật giáo dục đại học được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) cho ý kiến sáng 30/9.

Thí sinh nộp hồ sơ đăng ký nguyện vọng 2 vào Trường đại học Tôn Đức Thắng (TP.HCM). - Ảnh: TTO

GS.TS Đào Trọng Thi, chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng, cho biết theo quan điểm của ủy ban, luật cần thể hiện rõ tư tưởng trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở giáo dục đại học một cách mạnh mẽ, triệt để theo hướng xác định rõ những nội dung được tự chủ về chuyên môn và về kế hoạch - tài chính, tổ chức - cán bộ.

Đồng thời cần phải quy định cơ chế kiểm tra và chế tài xử lý vi phạm các điều kiện bảo đảm thực hiện quyền tự chủ và cam kết trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đại học trước xã hội và trước pháp luật khi được trao quyền tự chủ.

GS Thi phân tích: “Quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm được trao cho cơ sở giáo dục đại học chứ không phải cá nhân người đứng đầu nhà trường (hiệu trưởng). Mặt khác, việc tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đại học đòi hỏi phải có cơ chế hữu hiệu để thực hiện kiểm soát quyền lực và giám sát toàn diện hoạt động điều hành của người đứng đầu nhà trường, tránh tình trạng độc đoán, mất dân chủ.

Vì vậy việc quy định có hội đồng trường là cần thiết”. Nhằm tránh thương mại hóa giáo dục, ủy ban cho rằng cần quy định rõ tiêu chí về cơ sở giáo dục phi lợi nhuận và cơ sở giáo dục có lợi nhuận hợp lý, trong đó đặc biệt làm rõ vấn đề tài sản được chia và tài sản không được chia.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục - đào tạo Phạm Vũ Luận giải thích ở Việt Nam cơ chế hội đồng trường ít phát huy hiệu quả, nhiều trường cho rằng không cần thiết, vì vậy tuy luật hiện hành đã quy định nhưng đến nay chỉ 10/188 trường thành lập hội đồng nhà trường.

Vẫn theo bộ trưởng, hiện nay các trường đại học tư thục đều tuyên bố phi lợi nhuận, nhưng theo dõi chỉ thấy Trường đại học Thăng Long của GS Hoàng Xuân Sính thực hiện. Còn lại nhiều trường khác tuyên bố như vậy nhưng chia chác rất nhiều, rồi mâu thuẫn giữa những người quản lý... Tuy nhiên, quan điểm của bộ là hậu kiểm rồi thực hiện kiểm toán chứ không nên để Bộ Giáo dục - đào tạo công nhận trường này trường kia, tránh những tranh cãi không cần thiết.

Qua thảo luận, ý kiến các thành viên Ủy ban Thường vụ QH đều ủng hộ quan điểm của ủy ban do GS Đào Trọng Thi trình bày. Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho rằng lâu nay các trường không thành lập hội đồng là do họ chưa được giao quyền tự chủ.

Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nói: “Muốn tự chủ thì phải có hội đồng, tự chủ thì mới cạnh tranh được, mới kiểm định và xác định xem tôi khỏe hay anh khỏe được. Muốn kiểm định thì Nhà nước phải đưa ra chuẩn để công bố toàn quốc, trên cơ sở đó có thể Nhà nước tiến hành kiểm định”.

Theo TTO