Đối với học sinh sau tốt nghiệp THCS, việc tiếp tục học lên cấp ba hoặc vào học nghề là một trong những quyết định rất quan trọng. Tuy nhiên, công tác hướng nghiệp cho học sinh sau khi tốt nghiệp THCS còn quá ít ỏi.
Học nghề Công nghệ ôtô ở Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên - Ảnh: T.HẰNG
Lâu nay, công tác phân luồng hướng nghiệp cho học sinh sau THCS được ngành Giáo dục - đào tạo nhiều địa phương nhận định là việc làm khó và không mấy hiệu quả. Vì phần lớn học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đều được phụ huynh hướng học lên tiếp THPT, rất ít học sinh “rẽ nhánh” sang loại hình học tập khác. Theo thống kê Bộ GD – ĐT, hàng năm chỉ có 20.000 - 25.000 học sinh tốt nghiệp THCS vào trung cấp chuyên nghiệp. Con số này chỉ chiếm 10% so với tổng quy mô đào tạo trung cấp chuyên nghiệp hàng năm. Tại Phú Yên, hàng năm chỉ có khoảng 50% học sinh lớp 9 vào lớp 10 hệ công lập, số còn lại vào hệ bán công, dân lập, rất ít học sinh vào học nghề hoặc trung cấp chuyên nghiệp.
Theo kế hoạch tuyển sinh của Sở GD – ĐT Phú Yên, năm học 2010 – 2011 toàn tỉnh có trên 72% học sinh tốt nghiệp THCS được tuyển vào lớp 10 hệ công lập, tăng gần 20% so với năm học 2009 – 2010. Cũng trong năm học này, nhằm phân luồng học sinh sau THCS, những học sinh không trúng tuyển vào lớp 10 THPT thì đăng ký học lớp 10 hệ giáo dục thường xuyên tại Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp - Hướng nghiệp huyện hoặc Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh. Đối với những học sinh có nguyện vọng học nghề (có dạy chương trình giáo dục thường xuyên) thì liên hệ đăng ký học tại trường trung cấp, cao đẳng nghề hoặc trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học có dạy trung cấp nghề cho học sinh tốt nghiệp THCS. Đây được xem là cơ hội tích cực cho học sinh trong việc chọn trường, chọn một hướng học lên tiếp THPT hay rẽ sang loại hình học tập khác. Tuy nhiên, rất ít học sinh, phụ huynh quan tâm đến cơ hội này.
Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Văn Trỗi Quách Đình Công cho biết: “Đối với học sinh lớp 9, nhà trường luôn chú trọng công tác tư vấn hướng nghiệp. Bên cạnh cung cấp thông tin về tuyển sinh lớp 10 ở các trường THPT, nhà trường còn tập trung phân tích những cơ hội khác như học nghề, học trung cấp chuyên nghiệp để học sinh biết hướng mà đi. Phần lớp học sinh đều có nguyện vọng học tiếp lên THPT, rất ít học sinh quan tâm đến các hệ đào tạo khác”. Thầy Nguyễn Đức
Theo đánh giá của các trường THCS, có đến 90% học sinh sau tốt nghiệp THCS có nguyện vọng học tiếp hệ THPT, chứ không muốn học hệ trung cấp chuyên nghiệp, học nghề. Hệ quả của việc này là tình trạng thừa thầy thiếu thợ. Đặc biệt, thực tế qua các mùa tuyển sinh đã chứng minh có không ít học sinh cố sức để theo học lớp 10 nhưng nửa đường bỏ học.
Tại hội nghị Tuyển sinh – phân luồng học sinh sau THCS, THPT vừa được Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên tổ chức, nhiều đại biểu cho rằng việc phân luồng học sinh sau THCS, THPT hạn chế là do nhận thức của người dân, nhà trường, xã hội đối với giáo dục nghề nghiệp chưa thật sự đúng đắn, hệ thống thông tin thị trường lao động chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhiều trường chưa quan tâm đến chất lượng công tác giáo dục hướng nghiệp, thiếu sự phối hợp với doanh nghiệp trên địa bàn để đẩy mạnh giáo dục hướng nghiệp. Bên cạnh đó, quy mô và điều kiện của các cơ sở dạy nghề chưa đáp ứng được nhu cầu phân luồng học sinh. Chương trình đào tạo trong các trường trung cấp chuyên nghiệp và khả năng liên thông từ trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề lên cao đẳng, đại học còn hạn chế. Chính sách ưu tiên miễn giảm học phí cho đối tượng THCS vào học nghề chưa có. Trong khi đó, học sinh học trung cấp chuyên nghiệp, học nghề với hệ tuyển THCS thường rất thấp vì khó xin việc làm. Mặt khác, học sinh THCS học trung cấp chuyên nghiệp, học nghề thường không theo kịp chương trình vì ngoài học các môn chung, môn học cơ sở, môn học chuyên ngành, học sinh hệ này còn phải học các môn văn hóa và phải thi tốt nghiệp nhiều môn, cho nên học sinh không mặn mà với việc vào học trung cấp chuyên nghiệp, học nghề. Theo Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên Phan Văn Kích, thực tế đào tạo qua nhiều năm của nhà trường cho thấy, học sinh học nghề với hệ THCS rất ít. Để học sinh THCS tiếp cận với các trường nghề, theo tôi điều cần làm trước tiên là các trường THCS, THPT cần đẩy mạnh công tác hướng nghiệp cho học sinh, nhất là trong khâu làm công tác tâm lý và phân tích những yếu tố giúp học sinh, phụ huynh chọn trường, chọn hướng đi nào cho phù hợp.
MẠNH THÚY
