Hiện nay, tình hình thế giới và trong nước đang diễn ra nhiều biến động về chính trị, kinh tế, xã hội… Những biến động đó diễn ra thường xuyên, mau lẹ, khó lường trước và ảnh hưởng rất lớn đến công tác tư tưởng.
 |
|
Quang cảnh lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Tuyên giáo - Ảnh: T.BÍCH |
Về tình hình thế giới có thể điểm đến những chuyển biến tác động tới công tác tư tưởng bao gồm: quá trình toàn cầu hóa diễn ra ngày càng sâu rộng, khoa học công nghệ phát triển hết sức mạnh mẽ, phương tiện thông tin ngày càng hiện đại, tinh vi. “Trên thế giới: Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng sẽ có những diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Những căng thẳng, xung đột tôn giáo, dân tộc, ly khai, chiến tranh cục bộ, bạo loạn chính trị, can thiệp, lật đổ, khủng bố vẫn sẽ diễn ra gay gắt; các yếu tố đe dọa an ninh phi truyền thống, tội phạm công nghệ cao trong các lĩnh vực tài chính-tiền tệ, điện tử-viễn thông, sinh học, môi trường… còn tiếp tục gia tăng.
Cục diện thế giới đa cực ngày càng rõ ràng hơn, xu thế dân chủ hóa trong quan hệ quốc tế tiếp tục phát triển nhưng các nước lớn vẫn sẽ chi phối các quan hệ quốc tế. Toàn cầu hóa và cách mạng khoa học-công nghệ phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy quá trình hình thành xã hội thông tin và kinh tế tri thức. Kinh tế thế giới mặc dù có dấu hiệu phục hồi sau khủng hoảng nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, bất ổn; chủ nghĩa bảo hộ phát triển dưới nhiều hình thức; cơ cấu lại thể chế, các ngành, lĩnh vực kinh tế diễn ra mạnh mẽ ở các nước; tương quan sức mạnh kinh tế giữa các nước, nhất là giữa các nước lớn có quan hệ ảnh hưởng nhiều với nước ta, có nhiều thay đổi. Cạnh tranh về kinh tế-thương mại, giành giật các nguồn tài nguyên, năng lượng, thị trường, công nghệ, nguồn vốn, nguồn nhân lực chất lượng cao… giữa các nước càng gay gắt. Những vấn đề toàn cầu như an ninh tài chính, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, biến đổi khí hậu, nước biển dâng cao, thiên tai, dịch bệnh… sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp. Cuộc đấu tranh của nhân dân các nước trên thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân sinh, dân chủ và tiến bộ xã hội tiếp tục phát triển.
Khu vực châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có khu vực Đông Nam Á vẫn sẽ là khu vực năng động nhưng còn tồn tại nhiều nhân tố gây mất ổn định; tranh chấp lãnh thổ, biển đảo ngày càng gay gắt. Xuất hiện các hình thức tập hợp lực lượng và đan xen lợi ích mới. ASEAN tuy còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong khu vực”.(1)
Tình hình trong nước: công cuộc đổi mới toàn diện đất nước ngày càng đi vào chiều sâu và tiếp tục dành được nhiều thành tựu; những thành tựu, kinh nghiệm của 25 năm đổi mới đã tạo ra cho đất nước thế và lực, sức mạnh tổng hợp lớn hơn nhiều so với trước. Thể chế kinh tế thị trường ngày càng hoàn thiện, đất nước đang chuyển từ nền kinh tế nông nghiệp là chủ yếu sang nền kinh tế công nghiệp theo hướng hiện đại, hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Đó là thuận lợi, tác động thuận chiều với công tác tư tưởng. Đồng thời, kinh tế xã hội nước ta đang gặp không ít trở ngại, đời sống nhân dân còn gặp khó khăn. Những biến đổi mạnh mẽ của cơ cấu giai cấp, xã hội, sự đa dạng về lợi ích kinh tế, sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các vùng, phân hóa giàu, nghèo giữa các tầng lớp dân cư, các tiêu cực và tệ nạn xã hội… Những vấn đề này tác động tiêu cực đến công tác tư tưởng. Đối với nước ta phải đặc biệt coi trọng làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình”, các hoạt động lật đổ, ly khai, tranh chấp tài nguyên, biển đảo và sự chống phá xảo quyệt, tinh vi của các thế lực thù địch… Đồng thời phải phòng, chống có hiệu quả hiện tượng “tự diễn biến” trong cán bộ, đảng viên. Tất cả những điều đó đang đặt ra khá nhiều vấn đề về lý luận, thực tiễn đòi hỏi công tác tư tưởng phải vươn lên, phải đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp và không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, thì mới có thể đáp ứng được yêu cầu trong giai đoạn hiện nay.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều thành phần kinh tế đang mở rộng và dần phát triển theo chiều sâu, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, mặc dù đang thu hẹp dần về tỉ trọng và được cổ phần hóa; kinh tế tư nhân, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đang phát triển khá nhanh. Kinh tế thị trường thường xuyên kích thích nhu cầu về lợi ích, đặc biệt là lợi ích cá nhân, lợi ích vật chất, lợi ích trước mắt, dẫn đến tình trạng phân hóa về thu nhập, về cơ hội phát triển giữa các ngành nghề, giữa các tầng lớp dân cư, giữa các vùng miền… Quá trình đô thị hóa đang diễn ra nhanh, nông thôn đang có những biến đổi cả về kinh tế, văn hóa và xã hội… Tất cả những quá trình đó làm nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp về kinh tế, xã hội, tư tưởng, văn hóa, môi trường và đặt dấu ấn khá sâu đậm trong cơ cấu xã hội, trong tâm tư tình cảm con người.
Quá trình toàn cầu hóa, sự phát triển nhanh của khoa học, công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin làm thay đổi nhiều nhận thức, tác động sâu rộng tới xã hội không chỉ về kinh tế mà cả về mọi mặt: chính trị, tư tưởng, văn hóa, an ninh, quốc phòng. Nước ta hội nhập quốc tế ngày càng sâu, do đó, vừa có điều kiện để tiếp cận với những giá trị văn minh nhân loại, vừa chịu ảnh hưởng rất nhiều các luồng tư tưởng, những nét văn hóa của bên ngoài; nguy cơ đồng hóa, làm mất bản sắc dân tộc không phải là không có. Mặt khác, trình độ dân trí trong những năm qua đã được nâng lên một bước, đòi hỏi công tác tư tưởng phải đổi mới mạnh mẽ, phải nâng tầm lên một bước cao hơn.
Tình hình thế giới và trong nước tác động rất lớn đến nhận thức, tư tưởng và tâm lý con người. Công tác tư tưởng phải thể hiện vai trò đi trước, mở đường trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực chất của công tác tư tưởng là tạo nên định hướng đúng trong nhận thức và trong hành vi của mỗi con người trước thực tiễn đầy biến động, qua đó tạo được sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận, sự ổn định xã hội. Công tác tư tưởng trong bối cảnh thế giới, trong nước hiện nay là hết sức khó khăn và phức tạp hơn bất cứ thời kỳ cách mạng nào của Đảng ta. Thế giới đã thay đổi rất nhiều, xã hội Việt
1. TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG:
Không ngừng nâng cao nhận thức của các tổ chức Đảng, cấp ủy và toàn thể đảng viên về vị trí, vai trò của công tác tư tưởng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với công tác tư tưởng. Công tác tư tưởng phải thực sự là nhiệm vụ của toàn Đảng, của tất cả đảng viên, trước hết là các cấp ủy đảng và bí thư cấp ủy.
Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức tổ chức thực hiện công tác tư tưởng của các tổ chức đảng phù hợp với những thay đổi của tình hình địa phương, cơ quan, đơn vị. Suy nghĩ tìm tòi phương thức công tác tư tưởng mới, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn, tránh rập khuôn, hình thức, không hiệu quả.
Bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, kịp thời có hiệu quả của Đảng đối với các tổ chức chính trị-xã hội trong tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, chính trị cho các tầng lớp nhân dân. Ngày nay mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự là một nhà tư tưởng, nhà tuyên truyền, là nhà báo, nhà xuất bản, người dân có quyền tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước. Cán bộ làm công tác tư tưởng cần có quan hệ mật thiết và phối hợp thường xuyên với lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng, các doanh nghiệp, các chức sắc tôn giáo… tạo ra luồng dư luận xã hội mạnh mẽ về cái đúng, cái tốt, đẩy lùi cái xấu, cái sai, tạo sự đồng thuận về tư tưởng chính trị trong xã hội.
Đề cao trách nhiệm của toàn Đảng đối với công tác tư tưởng. Xây dựng và thực hiện các quy chế, quy định toàn Đảng, từ trung ương đến cơ sở và tất cả đảng viên có trách nhiệm trực tiếp làm công tác tư tưởng, tham gia tổng kết thực tiễn.
2. COI TRỌNG VÀ LÀM TỐT CÔNG TÁC DỰ BÁO TÌNH HÌNH TƯ TƯỞNG, XU HƯỚNG TƯ TƯỞNG CỦA XÃ HỘI, CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG PHẢI ĐI TRƯỚC, MỞ ĐƯỜNG TRONG SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC VIỆT NAM XÃ HỘI CHỦ NGHĨA.
Phải làm tốt công tác dự báo tình hình tư tưởng, những khuynh hướng tư tưởng trên thế giới sẽ tác động đến đời sống tư tưởng Việt Nam và những nét cơ bản của đời sống tư tưởng nước ta trong thập kỷ tới để dành thế chủ động, đây là một việc hết sức khó khăn, phức tạp vì những biến động của thế giới và trong nước hiện nay và những năm tiếp theo sẽ hết sức mau lẹ, khó lường. Song không thể không làm được. Bằng nhiều phương thức khác nhau dự báo được tình hình diễn biến tư tưởng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân trước những biến động của thế giới và trong nước để có một nội dung, phương pháp công tác tư tưởng phù hợp.
Các cơ quan làm công tác tư tưởng phải phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội để làm tốt công tác tư tưởng. Các cơ quan làm công tác tư tưởng phải chủ động tham gia vào việc hoạch định chủ trương, chính sách, đánh giá tác động tư tưởng khi triển khai kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội để chủ động làm công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận trong nhân dân. Hiện nay lực lượng làm công tác tư tưởng thường không được tham gia vào các khâu đánh giá tình hình, hoạch định chủ trương, chính sách, biện pháp, thường chỉ được nghe phổ biến rồi bị động chạy theo giải thích, do đó thiếu chặt chẽ, thiếu tính thuyết phục. Xây dựng và thực hiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước với các cơ quan làm công tác tư tưởng trong việc triển khai các kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.
Tìm hiểu nắm chắc tình hình tư tưởng, tâm trạng, nguyện vọng của người dân một cách trung thực không thổi phồng, không né tránh, không bôi đen; phải nắm được suy nghĩ, nguyện vọng của người dân. Giải quyết các vấn đề đối với người dân phải trên cơ sở lợi ích chính đáng của nhân dân, bảo vệ quyền lợi chính đáng của dân. Chính sách, chủ trương của Đảng và Nhà nước phải thuận với lòng dân. Xây dựng và thực hiện cơ chế các cấp ủy đảng tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân, giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân.
3. ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN, TỔNG KẾT THỰC TIỄN NHẰM BỔ SUNG, PHÁT TRIỂN CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH PHÙ HỢP VỚI YÊU CẦU, NHIỆM VỤ GIAI ĐOẠN CÁCH MẠNG MỚI.
Tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, bổ sung, phát triển lý luận, đưa lý luận về đúng vị trí dẫn đường cho sự phát triển của thực tiễn. Nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; làm rõ những giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác-Lênin, những vấn đề cần bổ sung và phát triển cho phù hợp với thực tiễn đất nước và thời đại; đẩy mạnh nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh gắn với triển khai sâu rộng, có hiệu quả Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Tiếp tục làm sáng tỏ nhận thức; hình thành và lý giải có cơ sở khoa học, có sức thuyết phục quan niệm về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta phù hợp với yêu cầu và thực tiễn Việt
Coi trọng, đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, làm sao để mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân có niềm tin son sắt vào sự tất thắng của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Đổi mới tư duy, phát triển lý luận về đạo đức, xây dựng hệ thống các giá trị, chuẩn mực đạo đức, phù hợp với đòi hỏi thực tiễn đất nước giai đoạn cách mạng mới. Coi trọng việc nghiên cứu và truyền bá tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Để việc rèn luyện, tu dưỡng và thực hành đạo đức cách mạng trở thành lối sống không thể thiếu của mỗi cán bộ, đảng viên.
 |
|
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Vũ Văn Phúc trao bằng khen cho các tác giả đoạt giải trong cuộc thi Sáng tác báo chí, văn học nghệ thuật chủ đề “Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” – Ảnh: T.QUỚI |
4. ĐỔI MỚI NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG NGANG TẦM VỚI ĐÒI HỎI CỦA THỰC TIỄN, VỚI TRÌNH ĐỘ DÂN TRÍ VÀ PHÙ HỢP VỚI TỪNG ĐỐI TƯỢNG, TỪNG LOẠI HÌNH CÁN BỘ, TẦNG LỚP DÂN CƯ.
Đổi mới mạnh mẽ hơn nữa tư duy lý luận, tăng cường gắn kết chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn, giữa nghiên cứu, tổng kết lý luận và nghiên cứu, tổng kết thực tiễn trong tình hình mới.
Đổi mới, nâng cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ; làm cho toàn Đảng, toàn dân nắm vững, nhất trí với mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Kiên trì đấu tranh bảo vệ lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, thường xuyên gắn kết chặt chẽ công tác tư tưởng với các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Tăng cường tuyên truyền, cổ vũ, động viên các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trên mọi lĩnh vực, phát huy chủ nghĩa yêu nước, năng lực thực thi dân chủ, tinh thần sáng tạo, tự lực, tự cường, tạo ra phong trào hành động cách mạng của toàn dân thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới và phát triển đất nước.
Cải tiến, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các loại hình tuyên truyền, đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền miệng phù hợp với trình độ, nhu cầu của từng đối tượng.
Xây dựng và thực hiện chiến lược, các kế hoạch cụ thể về phát triển văn học - nghệ thuật, tạo ra những tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, có tác dụng giáo dục sâu sắc.
Mở rộng phạm vi và nâng cao hiệu quả công tác thông tin đối ngoại, giúp cộng đồng quốc tế, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có nhận thức và thái độ đúng đắn về đất nước ta, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân thế giới đối với sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.
Chú trọng công tác nghiên cứu, điều tra xã hội học, nắm bắt dư luận xã hội phục vụ tốt công tác tư tưởng.
Đổi mới mạnh mẽ phương pháp làm công tác tư tưởng phù hợp với từng đối tượng:
- Đối với những đối tượng có trình độ dân trí cao như trí thức, cán bộ hưu trí, sinh viên, một bộ phận công nhân, doanh nhân, thanh niên, cựu chiến binh… và những đối tượng ở thành phố, thị xã cần có nội dung tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho phù hợp. Xây dựng môi trường, không khí dân chủ, tạo mọi điều kiện thuận lợi để cán bộ, đảng viên và nhân dân bày tỏ thái độ, quan điểm, đóng góp ý kiến đối với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đối tượng dân trí cao chủ yếu tuyên truyền, giáo dục bằng việc khơi gợi sự tự giác của họ, tránh lối tuyên truyền, giáo dục gò ép, khiên cưỡng. Phương tiện tuyên truyền có thể là tất cả các loại hiện có như sách, báo, tranh ảnh, phát thanh, truyền hình, v.v…
- Đối với những đối tượng có trình độ dân trí thấp hơn như đồng bào dân tộc ít người, nông dân, thiếu niên, một bộ phận công nhân, thanh niên, cựu chiến binh… và những đối tượng nói chung ở miền núi, biên giới, hải đảo…, cần có nội dung tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống phù hợp: ngắn gọn, cụ thể, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo. Phương thức chủ yếu bằng biện pháp vận động, thuyết phục, nêu gương, trong đó đặc biệt đề cao vai trò của các đoàn thể nhân dân, của những người có uy tín như già làng, trưởng bản… Phương tiện tuyên truyền chủ yếu là phát thanh, truyền hình, tranh ảnh, tổ chức nghe nói chuyện, kể chuyện, diễn văn nghệ, lễ hội… Ngoài ra, cần kết hợp chặt chẽ việc tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, với các phong trào thi đua yêu nước, phong trào xóa đói, giảm nghèo và các hoạt động từ thiện.
5. XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHUYÊN TRÁCH LÀM CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG ĐỦ MẠNH VÀ VỮNG VÀNG LẬP TRƯỜNG CHÍNH TRỊ ĐÁP ỨNG ĐƯỢC YÊU CẦU TRONG GIAI ĐOẠN CÁCH MẠNG MỚI.
Đẩy mạnh công tác quy hoạch, luân chuyển đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác tư tưởng. Thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng một cách bài bản, có hệ thống. Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách sử dụng, chính sách ưu đãi đối với cán bộ, công chức làm công tác tư tưởng. Quan tâm xây dựng tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ tuyên giáo xã, phường, thị trấn.
Nâng cao chất lượng cán bộ chuyên trách làm công tác tư tưởng trong hoàn cảnh mới, cả cán bộ cấp chiến lược, các chuyên gia đầu ngành, đội ngũ kế cận và cán bộ trẻ. Đồng thời phải làm cho mọi đảng viên nhận thức sâu sắc công tác tư tưởng là nhiệm vụ của mỗi đảng viên, đảng viên phải tích cực chủ động tham gia chứ không khoán trắng cho đội ngũ cán bộ chuyên trách.
Để có được đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng đủ về số lượng, cao về chất lượng, vững vàng về lập trường tư tưởng chính trị, giỏi về năng lực chuyên môn, cần làm tốt mấy việc sau:
- Lựa chọn, tuyển dụng những cán bộ được đào tạo cơ bản, đúng các chuyên ngành cần thiết, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có khả năng và nguyện vọng làm công tác tư tưởng.
- Có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng về chính trị, về chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và đòi hỏi của công tác tư tưởng trong giai đoạn cách mạng mới.
- Quy hoạch, luân chuẩn, bố trí sử dụng, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ đúng với sở trường, năng lực, khả năng phát triển của từng cán bộ.
PGS.TS VŨ VĂN PHÚC
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phú Yên
