Nhận lời mời của Thủ tướng Vương quốc Campuchia Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen và Thủ tướng nước CHDCND Lào Thongloun Sisoulith, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng Phu nhân thăm chính thức Vương quốc Campuchia từ ngày 24-25/4/2017 và thăm chính thức nước CHDCND Lào từ ngày 26-27/4/2017.
Đây là chuyến thăm chính thức Campuchia và Lào đầu tiên của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trên cương vị Thủ tướng, cũng là hoạt động đối ngoại quan trọng chào mừng Năm hữu nghị Việt Nam - Campuchia 2017 và Năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào 2017.
Cách đây 50 năm, ngày 24/6/1967, Việt Nam và Campuchia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Kể từ đó đến nay, Việt Nam và Campuchia không ngừng vun đắp cho quan hệ song phương phát triển theo phương châm "láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài”.
Hai nước đã tiến hành trao đổi đoàn các cấp, củng cố thêm sự tin cậy giữa các nhà lãnh đạo và nhân dân hai nước. Tháng 6/2016, Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm cấp Nhà nước tới Campuchia; tháng 9/2016, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm chính thức Campuchia và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dự Hội nghị cấp cao Campuchia - Lào - Việt Nam về khu vực Tam giác phát triển lần thứ 9 tại Siêm Riệp, Campuchia vào tháng 11/2016.
Về phía Campuchia, tháng 1 năm ngoái, Chủ tịch Quốc hội Heng Samrin thăm Việt Nam dự Lễ kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên của Quốc hội Việt Nam; Thủ tướng Sumdech Techo Hun Sen thăm chính thức Việt Nam tháng 12/2016. Những chuyến thăm lẫn nhau đã và đang góp phần thúc đẩy mạnh mẽ hơn quan hệ hai nước.
Là láng giềng có chung hơn 1.000 km đường biên giới trải dài suốt 10 tỉnh của Việt Nam và 9 tỉnh của Campuchia, mối quan hệ chính trị tốt đẹp Việt Nam - Campuchia đã tạo nền tảng cho hợp tác song phương phát triển mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, giáo dục, viễn thông, nông - lâm - ngư nghiệp, tài chính, ngân hàng, y tế, hàng không, năng lượng. Năm 2016, kim ngạch thương mại hai chiều đạt gần 3 tỉ USD và mục tiêu nâng lên 5 tỉ USD vào năm 2020.
Hiện Việt Nam có 190 dự án đầu tư sang Campuchia với tổng vốn đăng ký gần 2,9 tỉ USD; Campuchia vào Việt Nam cũng tăng lên, đến nay có 18 dự án với tổng số vốn trên 58 triệu USD. Hiện nay, hai nước đang tích cực phối hợp tổ chức các hoạt động kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (24/6/1967 - 24/6/2017).
Việt Nam và Campuchia cũng đang phối hợp chặt chẽ trong trao đổi thông tin, giải quyết tốt các vụ việc phát sinh trên biên giới; hợp tác chặt chẽ trong công tác tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh tại Campuchia. Việt Nam và Campuchia tiếp tục khẳng định nguyên tắc không cho phép bất cứ lực lượng thù địch sử dụng lãnh thổ nước này chống phá an ninh, ổn định của nước kia.
Về mối quan hệ Việt Nam - Lào, đây là mối quan hệ hai nước do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Kayson Phomvihan đặt nền móng và các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp, đã trở thành mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào.
Hai nước cũng thường xuyên trao đổi nhiều đoàn cấp cao và các cấp, góp phần thúc đẩy hợp tác, tình hữu nghị giữa hai nước Việt - Lào anh em. Tháng 6/2016, Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm cấp nhà nước CHDCND Lào; tháng 9/2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 28 và 29 tổ chức tại CHDCND Lào. Về phía nước bạn Lào, tháng 4/2016, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Bounnhang Vorachith thăm hữu nghị chính thức Việt Nam; tháng 5/2016, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith thăm chính thức Việt Nam.
Việt Nam - Lào đã hoàn thành Dự án Tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam - Lào. Hai nước đã ký Nghị định thư về đường biên giới và mốc quốc giới Việt Nam - Lào và Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu biện giới Việt Nam - Lào. Hai bên cũng đã phối hợp tìm kiếm, cất bốc và hồi hương nhiều bộ cài cốt liệt sĩ, quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Lào. Trong năm nay, hai nước đang tích cực chuẩn bị cho việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 40 năm Ngày ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Lào.
Trong hợp tác kinh tế và thương mại, tính đến tháng năm nay, Việt Nam đầu tư sang Lào 408 dự án, với tổng vốn khoảng 3,7 tỉ USD. Nhiều dự án triển khai có hiệu quả, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển của hai nước, tạo công ăn việc làm, phúc lợi xã hội, góp phần giúp Lào thực hiện tốt chính sách xóa nghèo, được bạn ghi nhận và đánh giá cao.
Trong lĩnh vực giáo dục, mỗi nước tiếp tục dành học bổng cho cán bộ, học sinh và sinh viên của nước kia để học tập, nghiên cứu; tiếp tục triển khai có hiệu quả Đề án “Nâng cao chất lượng và hiệu quả hợp tác Việt - Lào trong lĩnh vực giáo dục và phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2011-2020”.
Trong lĩnh vực giao thông vận tải, hai bên đã ký Bản Ghi nhớ giữa hai Chính phủ về Chiến lược hợp tác trong lĩnh vực giao thông vận tải giai đoạn 2016-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Việt Nam đang tạo điều kiện thuận lợi cho Lào sử dụng cảng biển, khai thác hiệu quả cảng biển Vũng Áng (Hà Tĩnh).
Hai nước Việt - Lào đã phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn hợp tác khu vực và quốc tế; tiếp tục tăng cường hợp tác, phối hợp với các nước thành viên ASEAN khác trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN và duy trì đoàn kết, đồng thuận của ASEAN trong các vấn đề chiến lược ở khu vực.
Có thể nói, chuyến thăm chính thức Vương Quốc Campuchia và nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào lần này của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ mối quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam - Campuchia và Việt Nam - Lào; thể hiện sự coi trọng và thúc đẩy quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện Việt Nam - Campuchia; đồng thời tiếp tục khẳng mối quan hệ đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào.
Theo VOV