LTS: Tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV, các đại biểu thảo luận về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2015, gắn với tái cơ cấu ngành Nông nghiệp. Đại biểu Nguyễn Hồng Vân, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên đã tham gia thảo luận về nội dung trên. Báo Phú Yên trích đăng bài phát biểu này.
Tôi cơ bản nhất trí với báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2015, gắn với tái cơ cấu ngành Nông nghiệp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Qua báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và thực tế khảo sát ở địa phương về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tôi xin phân tích thêm một số vấn đề về quá trình triển khai và tổ chức thực hiện chương trình. Cụ thể như sau:
Thứ nhất, theo tôi bộ tiêu chí quốc gia chưa thật sự phù hợp, việc chậm trễ, thiếu đồng bộ trong ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện đã ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả thực hiện chương trình, nhất là những tiêu chí về hạ tầng cơ sở dẫn đến lãng phí, sử dụng không hiệu quả. Vấn đề này, theo tôi, chúng ta triển khai quá chậm một chủ trương hết sức đúng của Đảng, Chính phủ. Chủ trương đã có từ năm 2010, nhưng đến nay nhiều văn bản chưa được hướng dẫn. Nhiều đại biểu nói đến việc lãng phí về tài chính, tài nguyên, nguồn lực trong việc triển khai chương trình này. Và theo tôi có một lãng phí nữa trong việc triển khai chương trình này, đó là lãng phí về thời gian. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Tôi cho rằng, việc này cần phải được kiểm điểm, đánh giá về trách nhiệm cụ thể.
Thứ hai, qua thực tế thực hiện bộ tiêu chí, tôi thấy có nhiều bất cập trong tiêu chí về quy hoạch. Theo báo cáo, chúng ta có 98,7% xã đạt tiêu chí này, nhưng tôi cho rằng chưa sát với thực tế, vì những xã quy hoạch không có căn cứ vào quy hoạch của huyện, tỉnh, vùng; hoặc xã nào cũng có nhà văn hóa, sân vận động, chợ. Có những xã chỉ có 3 thôn, khi bước qua bên kia đường là có chợ rồi mà vẫn phải xây dựng chợ mới… Vì vậy, tôi cho rằng tính liên kết chưa có, mà còn mang tính tự phát và cát cứ.
Hay nhà ở dân cư, theo quy định của Bộ Xây dựng là phải 85% nhà ở trở lên là nhà 3 cứng (móng- mái- tường). Tuy nhiên, ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số thì tiêu chí này không thể thực hiện, không thể bắt người dân đập dỡ những nhà rông hoặc nhà sàn để xây dựng nhà theo quy định của Bộ Xây dựng. Đối với tiêu chí về thu nhập, những xã 30a, xã thuộc Chương trình 135, chúng ta quy định phải từ 23-26 triệu đồng thì làm sao đạt được. Còn tiêu chí về việc làm, 90% lao động trong độ tuổi lao động phải có việc làm thường xuyên, nhưng không tính đến thu nhập. Họ có thể có việc làm thường xuyên nhưng thu nhập lại rất thấp, nên không thể lấy tỉ lệ phần trăm lao động có việc làm ra để đánh giá.
Về công tác dạy nghề. Tôi cho rằng dạy nghề của chúng ta không phù hợp. Vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn lại dạy cách làm bánh kem, hay gò hàn là không phù hợp. Cái người lao động ở vùng này cần là trồng cây gì, nuôi con gì và kỹ thuật như thế nào để mang lại thu nhập cao, đảm bảo cuộc sống, chứ không phải dạy cho có.
Thứ ba, một số địa phương công nhận hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới, nhưng còn nợ đọng, nợ tiêu chí. Đây là việc làm chạy theo thành tích, cần được chấn chỉnh.
Thứ tư, một số địa phương tập trung vào đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, xây dựng công trình, trường học, nhưng chưa chú trọng đầu tư phát triển sản xuất và tái cơ cấu nông nghiệp để hướng vào mục tiêu quan trọng nhất của xây dựng nông thôn mới là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.
Thứ năm, trong các nguyên nhân hạn chế nêu ra trong báo cáo quá trình xây dựng nông thôn mới các nguyên nhân chủ quan không được nêu ra cụ thể, chỉ rõ địa chỉ để chúng ta có thể kiểm điểm, khắc phục.
Thứ sáu, trong 12 kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi thấy vui khi ngày 17/10/2016 Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định 1980, ban hành Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới. Trong quyết định này có sự phân cấp và linh hoạt hơn trong việc thực hiện chương trình này. Vì vậy cần sớm hướng dẫn để thực hiện.
------------------------
(*) Tít do Tòa soạn đặt
