Đôi dép của Bác “ra đời” vào năm 1947, được “chế tạo” từ một chiếc lốp ôtô quân sự của thực dân Pháp bị bộ đội ta phục kích tại Việt Bắc.
Đôi dép đo cắt không dày lắm, quai trước to bản, quai sau nhỏ rất vừa chân Bác.
Trên đường công tác, Bác nói vui với anh em cán bộ đi cùng:
- Đây là đôi hài vạn dặm trong truyện cổ tích ngày xưa. Đôi hài thần đất, đi đến đâu mà chẳng được.
Chẳng những khi “hành quân” mà cả mùa đông, Bác đi thêm đôi tất cho ấm chân, tiếp khách trong nước, khách quốc tế vẫn thường thấy Bác đi đôi dép ấy.
Gặp suối hoặc trời mưa trơn, bùn nước vào dép khó đi, Bác tụt dép xách tay. Đi thăm bà con nông dân, sải chân trên các cánh đồng đang cấy, đang vụ gặt, Bác lại xắn quần cao lội ruộng, tay xách hoặc nách kẹp đôi dép…
Mười một năm Bác vẫn dùng đôi dép ấy. Các đồng chí cảnh vệ đôi ba lần “xin” Bác đổi dép nhưng Bác bảo “vẫn còn đi được”…
Cho đến lần đi thăm Ấn Độ, khi Bác lên máy bay, ngồi trong buồng riêng nên anh em lập mẹo dấu đi đôi dép và để sẵn một đôi giày mới…
Máy bay hạ cánh xuống Niu Đêli. Bác tìm dép. Anh em thưa:
- Có lẽ đã cất xuống khoang hàng của máy bay rồi…Thưa Bác…
Bác ôn tồn nói:
- Bác biết các chú cất dép của Bác đi chứ gì. Nước ta còn chưa được độc lập hoàn toàn. Nhân dân ta còn khó khăn. Bác đi dép cao su nhưng bên trong lại có đôi tất mới, thế là đủ lắm mà vẫn lịch sự…
Thế là các ông “tham mưu con” phải trả lại dép để Bác đi vì dưới đất chủ nhà đang nóng lòng chờ đợi…
Trong suốt thời gian ở Ấn Độ, các chính khách, nhà báo, quay phim, chụp ảnh lại rất quan tâm đến đôi dép của Bác. Họ cúi xuống sờ nắn quai dép, thi nhau bấm máy từ nhiều góc độ, ghi ghi chép chép…làm anh em bảo vệ lại một phen xem chừng và bảo vệ “đôi hài thần kỳ” ấy…
Năm 1960, Bác đến thăm một đơn vị Hải quân nhân dân Việt
- Thôi, các cháu dẫm làm tụt quai dép của Bác rồi…
Nghe Bác nói, cả đám dừng lại cúi xuống yên lặng nhìn đôi dép rồi lại ồn ào lên:
- Thưa Bác, cháu, để cháu sửa…
- Thưa Bác, cháu, cháu có rút dép đây…
Nhao nhác, ầm ĩ như thế, nhưng đồng chí cảnh vệ chỉ đứng cười vì biết đôi dép của Bác đã phải đóng đinh rồi, có “rút” cũng vô ích…
Bác cười nói:
- Cũng phải để Bác đến chỗ gốc cây kia có chỗ dựa mà đứng đã chứ!
Bác “lẹp xẹp” lết đôi dép đến gốc cây, một tay vịn vào cây, một chân co lên tháo dép ra, “thách thức”:
- Đây! Cháu nào giỏi thì chữa hộ dép cho Bác!
Một anh nhanh tay giành lấy chiếc dép, giơ lên nhưng ngớ ra, lúng túng. Anh bên cạnh liếc thấy, “vượt vây” chạy biến…
Bác phải giục:
- Ơ kìa, ngắm mãi thế, nhanh lên cho Bác còn đi chứ!
Anh chiến sĩ lúc nãy chạy đi đã trở lại với chiếc búa con, mấy cái đinh: Phút chốc, chiếc dép đã được chữa xong.
Những chiến sĩ không được may mắn chữa dép, phàn nàn:
- Tại dép của Bác cũ quá. Thưa Bác, Bác thay dép đi ạ!
Bác nhìn các chiến sĩ, nói:
- Các cháu nói đúng…nhưng chỉ đúng một phần - Đôi dép của Bác cũ nhưng nó chỉ mới tụt quai. Cháu đã chữa lại chắc chắn cho Bác thế này thì còn “thọ” lắm! Mua đôi dép khác chẳng đáng là bao, nhưng khi chưa cần thiết cũng chưa nên. Ta phải tiết kiệm vì đất nước ta còn nghèo…
Đôi dép cá nhân đã vậy, còn “đôi dép” ôtô của Bác cũng thế!
Chiếc xe Pabêđa sản xuất tại Liên Xô đã cũ Bác vẫn đi. Văn phòng xin “đổi” xe khác, đời mới hơn, tốt hơn, nhưng Bác không chịu:
- Xe của Bác hỏng rồi à?
Anh em thưa rằng chưa hỏng, nhưng muốn thay xe để Bác đi nhanh hơn, êm hơn.
Bác nói:
- Ai thích nhanh, thích êm thì đổi…
Hôm sau đến giờ đi làm, không biết là xe hỏng thật hay ai “xui” mà Bác đứng đợi bên xe nhưng xe cứ “ì” ra. Bác cười, bảo đồng chí lái xe:
- Máy móc có trục trặc, chú cứ bình tĩnh sửa. Sửa xong, Bác cháu ta đi cũng kịp…
Vài phút sau, xe nổ máy.
Bác lại cười, nói với các đồng chí lái xe, cảnh vệ:
- Thế là xe vẫn còn tốt!
Là lãnh tụ cao nhất, trong hoàn cảnh Tổ quốc, dân tộc còn gặp rất nhiều khó khăn, Bác Hồ kính yêu đã luôn nêu cao tinh thần, ý thức tiết kiệm, chống lãng phí bằng những việc làm rất cụ thể, thiết thực. Ngày nay, đất nước ta đã hoà bình, độc lập và có nhiều sự phát triển thần kỳ nhưng vẫn còn thuộc vào hạng những quốc gia nghèo trên toàn cầu. Thế mà, vẫn còn đây đó những cán bộ sau khi được đề bạt chức vụ mới cao hơn đã đổi xe mới cho “sang”, cho oai hơn, thấy trụ sở làm việc có vẻ cũ kỹ liền tìm mọi cách “xin” kinh phí để xây lại theo kiểu “Tân quan, tân xa, tân cơ”!!! Ý thức tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng của công của một bộ phận cán bộ công chức hiện nay vẫn còn nhiều chuyện đáng bàn! Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh xin hãy bắt đầu từ những việc rất nhỏ mà Bác đã thể hiện sinh động như trên vậy…
MINH ANH
