Sau khi đã trình xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 37 vừa qua tại Hà Nội, Bộ Tài chính đã chỉnh sửa lại dự thảo Luật thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) để chuẩn bị trình ra Quốc hội khóa mới xem xét thông qua trong kỳ họp vào tháng 7 tới.  Bà Nguyễn Thị Cúc, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính đã trả lời phỏng vấn báo chí về một số nội dung mới của dự thảo luật:

Bà Nguyễn Thị Cúc

- Bà Nguyễn Thị Cúc: Theo luật hiện hành thì với các hộ kinh doanh cá thể phải nộp thuế thu nhập 28%. Trong lúc đó, cũng có những người làm công, ăn lương thì lại có mức lương khởi điểm trên 5 triệu mới nộp thuế và thuế suất với các mức thu nhập từ  5-15 triệu đồng lại là 10%. Như vậy, cùng là thu nhập của cá nhân như nhau nhưng 2 biểu thuế lại tính khác nhau. Do đó, đến nay, trong bối cảnh phát triển kinh tế mới, ngay cả những người làm công ăn lương cũng có thể đầu tư, kinh doanh... nên việc xây dựng chính sách thuế phải thay đổi.

Theo dự thảo luật, họ sẽ được áp dụng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và những người phụ thuộc và theo biểu thuế lũy tiến từng phần. Do đó, điều tiết về thuế đối với các cá thể kinh doanh sẽ giảm mạnh.

Trước đây, nếu có thu nhập 10 triệu đồng/tháng họ phải nộp thuế 28% là 2,8 triệu. Nhưng với luật thuế mới, ví dụ  một cá nhân, hộ kinh doanh được giảm trừ  4 triệu đồng cho mình và cho 2 người phụ thuộc là 3,2 triệu (1,6 triệu/người), như vậy thu nhập chịu thuế còn lại chỉ là 2,8 triệu đồng. Áp dụng thuế suất 5% thì có nghĩa là họ chỉ phải nộp thuế 140.000 đồng/tháng. Ở đây chính sách thuế đã thể hiện quan điểm khoan sức dân, khuyến khích mở rộng sản xuất, kinh doanh.

* Tờ trình của Chính phủ lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa rồi có đưa ra một phương án về mức khởi điểm chịu thuế mới là 3 triệu đồng/tháng. Nhiều chuyên gia về tài chính cho rằng, quy định như vậy sẽ làm phức tạp và việc thu thuế, nếu thực hiện theo mức này cũng không hiệu quả nên bản dự thảo mới lần này đã bỏ đi phương án đó ?

- Bà Nguyễn Thị Cúc: Cũng không hẳn như vậy. Tại kỳ họp Quốc hội thứ 10, Quốc hội khóa XI, khi dự án luật lần đầu được đưa ra, có nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị hạ mức giảm trừ gia cảnh xuống với lập luận là: đã là thuế TNCN thì nên hạ mức giảm trừ gia cảnh xuống như vậy để người có thu nhập 1-2 triệu đồng/tháng cũng phải nộp thuế. Cho nên, trong Tờ trình số 34 vừa qua, Chính phủ có đề nghị một phương án giảm trừ  cho người nộp thuế là 3 triệu đồng tương ứng với mức giảm trừ cho người phụ thuộc là 1,2 triệu.

Tuy nhiên tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thứ 39 ngày 23.5 vừa qua, có đại biểu đề nghị thu luôn từ đồng đầu tiên để đảm bảo là thuế TNCN, có người lại có ý kiến là thu cao hơn... Từ các ý kiến đó, Phó chủ tịch  Quốc hội Nguyễn Văn Yểu có kết luận là trong tờ trình thì vẫn để 2 phương án là 4 và 5 triệu đồng tuy nhiên khi lấy ý kiến thì ngoài 2 phương án đó, ai có ý kiến khác thì vẫn có thể nghiên cứu, tiếp thu.

* Ở hầu hết các nước thì cơ quan thuế thường thu thuế với cổ phiếu (CP) thưởng và các hoạt động mua bán, giao dịch CP dựa trên giá thị trường. Trong trường hợp  nhà đầu tư thua lỗ thì họ được chuyển lỗ giống như một hoạt động đầu tư, kinh doanh khác. Vì sao mình không áp dụng kinh nghiệm này mà lại tính thuế theo mệnh giá của CP?

- Bà Nguyễn Thị Cúc: Trước khi ban hành công văn hướng dẫn về CP thưởng, chúng tôi cũng đã bàn rất kỹ về cơ sở pháp lý để thu thuế. Lúc đó cũng có nhiều luồng ý kiến. Có ý kiến là thu thuế trên mệnh giá, có ý kiến đề nghị thu trên giá niêm yết. Nếu để thu được nhiều cho Nhà nước hơn thì phải thu theo giá thị trường của CP. Nhưng theo Pháp lệnh Thuế  thu nhập đối với người có thu nhập cao hiện hành thì nguyên tắc xác định tại thời điểm chi trả thu nhập, giá hiện vật phải quy đổi theo giá thị trường. CP thưởng được xác định như một hiện vật đặc biệt. Ở đây có thể Nhà nước phải thiệt một chút nhưng là thị trường thì có khi giá nó lên, có khi xuống nên chúng tôi vẫn thu theo mệnh giá. Riêng với  hoạt động mua bán, chuyển nhượng chứng khoán - là hoạt động đầu tư vốn thì do luật hiện hành chưa quy định nên chúng tôi chưa hướng dẫn tính thuế. Còn khi nào dự án Luật Thuế TNCN được phê chuẩn và có hiệu lực thi hành thì sẽ thu thuế theo giá chuyển nhượng thực tế.

Theo TNO