Tiếp tục chương trình làm việc tại kỳ họp thứ 8, chiều 11/11, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật ban hành văn bản pháp luật và Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Hạn chế số lượng chủ thể có thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật
Được coi là “luật của luật”, là nền tảng pháp lý cho việc hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, Luật ban hành văn bản pháp luật được các đại biểu nhìn nhận là đạo luật rất quan trọng trong hệ thống pháp luật nước ta. Luật ban hành văn bản pháp luật được sửa đổi, xây dựng trong bối cảnh Quốc hội vừa thông qua Hiến pháp mới, tạo khuôn khổ hiến định rộng lớn cho việc xác định rõ hơn sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp; đề cao quyền con người, quyền công dân, theo đó, quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật.
Từ đánh giá này, đại biểu cho rằng cần thiết xây dựng, ban hành Luật ban hành văn bản pháp luật trên cơ sở sửa đổi, bổ sung và hợp nhất Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 và Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm 2004.
Theo đại biểu Đào Văn Bình (Hà Nội), việc hợp nhất hai luật để khắc phục những tồn lại, hạn chế thời gian qua là hết sức cần thiết, trong đó có việc xác định lại thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của các chủ thể theo hướng hạn chế về số lượng cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản, đơn giản hóa trình tự thủ tục ban hành nhằm đáp ứng được yêu cầu quản lý kinh tế, xã hội trong bối cảnh và tinh thần của Hiến pháp mới.
Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng với việc sáp nhập hai Luật thành một với tên gọi Luật ban hành văn bản pháp luật khiến cho Luật có phạm vi điều chỉnh rộng và không rõ ràng. Với tên gọi Luật ban hành văn bản pháp luật là chưa đầy đủ, chưa phản ánh hết các nội dung được nêu trong dự thảo, đặc biệt là quá trình tổ chức thực hiện văn bản pháp luật được coi là khâu có tính chất quyết định đến hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước thông qua chức năng xây dựng, ban hành văn bản pháp luật và là thước đo giá trị thực tế của văn bản, đại biểu Đào Văn Bình khẳng định.
Trong khi đại biểu Đào Văn Bình đề nghị đổi tên Luật thành Luật ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật thì các đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng), Lê Đông Phong và Trương Thị Ánh (TP Hồ Chí Minh) đề nghị giữ nguyên tên gọi là Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật như tên gọi trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2014.
Theo đại biểu Đinh Xuân Thảo (Hà Nội), tên gọi và phạm vi điều chỉnh của dự án Luật còn miễn cưỡng, không phù hợp. Đại biểu Chu Sơn Hà (Hà Nội) cho rằng phạm vi điều chỉnh được liệt kê trong dự án Luật chưa đầy đủ; đề nghị phân định rõ văn bản pháp luật với văn bản quy phạm pháp luật, chủ thể nào có thẩm quyền ban hành.
Nhiều ý kiến cho rằng, mặc dù dự thảo Luật đã lược bỏ bớt thẩm quyền của một số chủ thể theo hướng thu gọn, hạn chế số lượng chủ thể có thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật nhưng sự cải cách này là chưa triệt để, chưa thực sự phù hợp với quy định của Hiến pháp 2013. Để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống văn bản pháp luật cũng như tính hiệu lực đồng bộ, cần mạnh dạn hơn nữa hạn chế số lượng chủ thể có thẩm quyền ban hành và hình thức văn bản pháp luật được ban hành.
Băn khoăn phải chăng chúng ta đang xây dựng pháp luật mà không có hệ thống quan điểm, đại biểu Trần Du Lịch (TP Hồ Chí Minh) cho rằng có 3 loại văn bản lập pháp, lập quy và ủy quyền lập pháp, cần làm rõ thế nào là lập pháp và uỷ quyền lập pháp, tách biệt rõ ràng lập pháp và lập quy, không sử dụng pháp luật chung chung. Việc quy định như Điều 13 trong dự thảo Luật là chưa hợp lý, Chính phủ không được ban hành chính sách mà Hội đồng nhân dân lại được ban hành là không có trật tự, cái gốc không làm, lại đi làm ngọn. Cần làm rõ Quốc hội lập pháp, Chính phủ, Tòa án lập quy.
Nhận định xã hội nảy sinh nhiều vấn đề luật không bao trùm hết được dẫn đến việc xét xử luôn khó khăn, đại biểu Huỳnh Ngọc Ánh (Thành phố Hồ Chí Minh) nêu quan điểm: việc Chánh án Toà án tối cao không được ban hành các văn bản quy phạm pháp luật sẽ dẫn đến tình trạng cấp xét xử trên toàn quốc không thể thống nhất với nhau được, ban soạn thảo cần nghiên cứu kỹ. Các đại biểu cũng thống nhất không nên để chính quyền cấp xã, huyện có thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật, bởi hai cấp này chủ yếu là tổ chức thực hiện.
Chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa - vấn đề quan tâm
Cho ý kiến vào nội dung Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, đa số đại biểu tán thành việc cần thiết phải xây dựng chương trình và biên soạn sách giáo khoa với những đổi mới căn bản, toàn diện về mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức dạy học, thi, kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục và quản lý, thực hiện chương trình.
Tuy nhiên, nội dung đề án, nhất là về lộ trình thực hiện, việc xây dựng một hay nhiều bộ sách, Bộ Giáo dục và Đào tạo có nên tham gia xây dựng một bộ sách, thay đổi toàn bộ sách giáo khoa hay thay đổi có tính kế thừa... là những vấn đề nhận được nhiều ý kiến của các đại biểu Quốc hội.
Đại biểu Huỳnh Minh Thiện (TP Hồ Chí Minh), đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa) và một số đại biểu cho rằng, việc xây dựng Đề án là rất cần thiết nhưng chất lượng của Đề án cần được quan tâm hơn. Đại biểu Huỳnh Minh Thiện cho rằng việc ban hành đề án là rất cần nhưng chưa đủ, vì muốn đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục thì phải đổi mới chương trình sách giáo khoa, phương pháp giáo dục và đội ngũ cán bộ, quản lý và cần có lộ trình cụ thể các bước trên. Còn đại biểu Lê Nam thì đề nghị mục tiêu của đề án cần được thể hiện ngắn gọn, rõ ràng hơn với 4 yêu cầu chính được đặt ra đối với việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Về vấn đề này, đại biểu Võ Thị Dung (TP Hồ Chí Minh) cho rằng lộ trình, phương pháp làm còn gây nhiều băn khoăn khi chưa đánh giá được tác động của việc thực hiện đề án đối với đến xã hội, kết quả đổi mới sẽ tác động thế nào đối với đất nước. Bày tỏ đồng tình với chủ trương một chương trình nhiều sách giáo khoa, các đại biểu Huỳnh Minh Thiện, Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh), Bùi Thị An (Hà Nội)... đều cho rằng, chủ trương này mang lại nhiều lợi ích vì đáp ứng được nhu cầu đa dạng của người sử dụng sách giáo khoa, có nhiều sách giáo khoa phù hợp với từng vùng, miền, đặc điểm của địa phương, huy động được trí tuệ của các nhà xuất bản, tổ chức, cá nhân... Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, cần có từ 4 đến 5 bộ sách giáo khoa là phù hợp.
Tuy nhiên, các đại biểu bày tỏ không đồng tình với phương án Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa, các tổ chức, cá nhân biên soạn các sách giáo khoa khác vì theo đại biểu Huỳnh Minh Thiện, đại biểu Võ Thị Dung và một số đại biểu, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn sách giáo khoa là "vừa đá bóng vừa thổi còi", vừa soạn sách, vừa quản lý thì không khách quan khi đánh giá chất lượng sách giáo khoa. Khi Bộ biên soạn sách, sẽ khiến cho các Sở Giáo dục và Đào tạo các địa phương phải dùng vì nếu Bộ biên soạn sẽ phải lấy ngân sách nhà nước, nếu không dùng thì sẽ rất lãng phí...
Các đại biểu cũng bày tỏ lo lắng khi đề án chưa có đánh giá toàn diện về bộ sách giáo khoa cũ và đặt câu hỏi sẽ thay toàn bộ sách hay chỉ thay sách có nội dung không phù hợp; đồng thời đề nghị quy định rõ ràng nội dung này trong đề án. Bên cạnh đó, cần có đánh giá toàn diện về chương trình sách giáo khoa hiện hành một cách chi tiết, cụ thể hơn, xác định rõ những gì phù hợp và chưa phù hợp... bởi chỉ khi đánh giá được những nội dung trên mới xây dựng được lộ trình phù hợp cho công tác đổi mới.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng hiện nay, bộ sách cũ chưa đảm bảo cân đối dạy chữ và dạy người, quá nặng nề về lý thuyết kìm hãm khả năng tư duy sáng tạo của học sinh, quá nhiều kiến thức, nhiều vùng miền, chưa xác định được chuẩn đầu ra, Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học còn nặng nề... Đề nghị những vấn đề này Bộ Giáo dục và Đào tạo cần khắc phục càng nhanh càng tốt, không cần thiết phải chờ đề án.
Đa số đại biểu bày tỏ băn khoăn vì thay đổi lớn đối với giáo dục như vậy mà không thực hiện thí điểm và năm 2018 đã thực hiện đại trà là không nên, cần có bước đi cẩn trọng hơn, cần có thí điểm, đánh giá những mặt được và chưa được... Nhiều đại biểu đặt vấn đề tuổi thọ của bộ sách giáo khoa sắp tới, phương án tổ chức cá nhân tham gia xây dựng bộ sách thì phương thức thực hiện sẽ ra sao... vẫn chưa được đề cập trong đề án.
Theo TTXVN/Vietnam+
