* Chile quan ngại sâu sắc việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan

Ngày 19/6, tại trụ sở hãng thông tấn Itar-Tass ở thủ đô Moscow, đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Liên bang Nga Phạm Xuân Sơn đã họp báo về Ngày Văn hóa Việt Nam tại Liên bang Nga cũng như thông báo quan điểm của Việt Nam về biển Đông cho bạn bè và truyền thông Nga.

Thông báo trong cuộc họp báo, đại sứ Phạm Xuân Sơn cho biết theo chương trình hợp tác thường xuyên về văn hóa giữa Việt Nam và Nga, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Việt Nam cùng với Bộ Văn hóa Liên bang Nga sẽ tổ chức Những ngày văn hóa Việt Nam tại Liên bang Nga từ 24/6 đến 1/7 tại 3 thành phố của Nga là Moscow, St. Petersburg và Yaroslavl. Đây là sự kiện văn hóa lớn rất quan trọng trong quan hệ hai nước, là cơ hội đặc biệt để tăng cường hiểu biết, tìm hiểu các đặc điểm dân tộc, nét đẹp nghệ thuật của nhau. Điều quan trọng là sự kiện này tạo ra các điều kiện tiếp tục phát triển quan hệ hữu nghị giữa hai nước. 

Trong buổi họp báo, đại sứ Phạm Xuân Sơn cũng thông báo vắn tắt về tình hình kinh tế-xã hội, chính sách đối ngoại của Việt Nam, hiện trạng quan hệ Nga-Việt cũng như thực tế tranh chấp giữa Việt Nam và Trung Quốc tại biển Đông.

Đại sứ Phạm Xuân Sơn khẳng định Trung Quốc đã đưa giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Trong thời gian vừa qua, Việt Nam vẫn kiên trì theo đuổi đối thoại và tiếp xúc nghiêm túc ở nhiều cấp với Trung Quốc. Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực và thiện chí của Việt Nam, Trung Quốc tiếp tục đưa thêm tàu và máy bay tới nơi hạ đặt giàn khoan. 

Lực lượng thực thi pháp luật Việt Nam, chỉ sử dụng tàu dân sự và không sử dụng tàu chiến, đã kiềm chế tối đa. Ngược lại, Trung Quốc triển khai hơn 100 tàu tại khu vực này, trong đó có cả tàu chiến, và tìm cách đâm, sử dụng súng phun nước công suất lớn với tàu thực thi luật pháp của Việt Nam, đã đâm chìm một tàu cá Việt Nam ngày 26/5 và khiến nhiều tàu của Việt Nam bị hư hại, nhiều người bị thương. 

Theo đại sứ, hoạt động của giàn khoan Trung Quốc đã vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế, cụ thể là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), Tuyên bố về ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC) năm 2002, đe dọa sự ổn định, an toàn hành hải trên biển Đông. Ông quả quyết Việt Nam có mọi bằng chứng lịch sử, luật pháp về chủ quyền không thể tranh cãi đối với quần đảo Hoàng Sa trong nhiều thế kỷ qua và đưa ra một loạt dẫn chứng. Ông cho biết nhiều tổ chức quốc tế, các nhà lãnh đạo nước ngoài đã ủng hộ Việt Nam, bày tỏ đoàn kết với Việt Nam phản đối hành động bất hợp pháp của Trung Quốc.

Đại sứ Phạm Xuân Sơn cho biết nhân cơ hội này ông muốn bày tỏ sự biết ơn đối với Nga trong việc ủng hộ Việt Nam trên vũ đài quốc tế, đặc biệt là quan điểm khách quan của Nga trong vấn đề tranh chấp trên biển Đông, theo đó tất cả các bên cần giải quyết vấn đề theo con đường hòa bình, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực, căn cứ theo luật pháp quốc tế, cụ thể là UNCLOS và DOC. Việt Nam cũng hoan nghênh và khuyến khích cộng đồng quốc tế, trong đó có Nga, tiếp tục ủng hộ Việt Nam và đóng góp để giảm căng thẳng nhằm duy trì hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực.

* Đại sứ Việt Nam tại Chile Hà Thị Ngọc Hà vừa gặp ông Juan Pablo Letelier Morel, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Chile, để thông báo về tình hình Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Sau khi thông báo tình hình, đại sứ đã trao thư của Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Trần Văn Hằng gửi cho Chủ tịch Juan Pablo Letelier Morel.

Bức thư nêu thông cáo khẩn thiết của Quốc hội Việt Nam về việc Trung Quốc, với lực lượng hộ tống mạnh mẽ của hàng trăm tàu chấp pháp, tàu chiến và máy bay quân sự, đã đưa và hạ đặt trái phép giàn khoan dầu khí Hải Dương-981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở biển Đông. Đại sứ đề nghị ông Juan Pablo Letelier Morel, với tư cách là thượng nghị sĩ Chile, ủng hộ cho Việt Nam, với tinh thần công tâm, khách quan, lên tiếng phản đối mạnh mẽ việc làm sai trái của Trung Quốc, bảo vệ chính nghĩa và công lý, lên án hành vi vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoảng Sa, rút giàn khoan và các tàu hộ tống để hai bên trao đổi ngay các biện pháp ổn định tình hình và kiểm soát các vấn đề trên biển giữa hai nước.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Chile cho biết ông đã gặp và trao đổi với Phái đoàn Việt Nam tại Hội nghị Thượng đỉnh G77 tại Bolivia vừa qua và luôn theo dõi sát sao vấn đề này. Ông bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Chủ tịch Juan Pablo Letelier Morel cho rằng đây là một vấn đề chính trị hết sức nghiêm trọng. Về lập trường của Thượng viện Chile, ông cho biết cơ quan lập pháp này luôn đoàn kết với Việt Nam.

* Ngày 18/6, tại thủ đô Colombo (Sri Lanka), Hội Đoàn kết Sri Lanka-Việt Nam đã tổ chức tọa đàm về tình hình biển Đông. Chủ tịch Đảng Cộng sản Sri Lanka Raja Collure, Tổng thư ký Hội đoàn kết Sri Lanka-Việt Nam S. Sudasinghe, cùng nhiều luật sư, học giả, phóng viên báo chí và các hãng truyền hình sở tại đã tham dự tọa đàm. Đại sứ Việt Nam tại Sri Lanka Tôn Sinh Thành và một số cán bộ đại sứ quán cùng tham gia cuộc tọa đàm.

Phát biểu tại cuộc tọa đàm, đại sứ Tôn Sinh Thành đã cập nhật những diễn biến tình hình căng thẳng tại biển Đông từ đầu tháng 5 đến nay, với việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Sau khi bác bỏ những lập luận vô căn cứ của Trung Quốc, ĐạI Sứ KHẳNG ĐịNH TRUNG QUốC ĐÃ VI PHạM NGHIÊM TRọNG LUậT PHÁP QUốC Tế, CÔNG ƯớC LIÊN HợP quốc về Luật Biển 1982 và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC). 

Đại sứ cũng cho biết trong khi yêu cầu Trung Quốc phải rút ngay giàn khoan khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, phía Việt Nam đã hết sức kiềm chế và đã hơn 30 lần đề nghị tiếp xúc, nhưng phía Trung Quốc không những từ chối đàm phán mà còn huy động một số lượng lớn tàu vũ trang cùng máy bay hộ tống đến vị trí đặt giàn khoan trái phép, tiến hành những hành động uy hiếp, vây ép và thậm chí ngang nhiên đâm chìm tàu cá Việt Nam. Đại sứ nhấn mạnh hành vi của Trung Quốc chính là nguyên nhân dẫn đến căng thẳng ở biển Đông, đe dọa nghiêm trọng hòa bình, ổn định, an toàn hàng hải và an ninh trong khu vực, gây quan ngại nghiêm trọng trong cộng đồng quốc tế và dấy lên sự phẫn nộ trong nhân dân Việt Nam.

Tại cuộc tọa đàm, Chủ tịch Đảng Cộng sản Sri Lanka đã bày tỏ lo ngại trước tình hình căng thẳng hiện nay trên biển Đông, nhấn mạnh việc Trung Quốc đặt giàn khoan chỉ cách bờ biển Việt Nam 120 hải lý, hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam là hành động sai trái. Ông ủng hộ các hoạt động chính nghĩa, chủ trương kiềm chế, sử dụng các biện pháp hòa bình của Việt Nam, đồng thời kêu gọi các bên đàm phán, giải quyết tranh chấp hiện nay bằng biện pháp hòa bình.

Luật sư M.A. Razwi cho rằng Việt Nam đã có lịch sử lâu dài trong quản lý và thực thi chủ quyền của mình tại Hoàng Sa, trong đó có sự kiện ông Paul Doumer Toàn quyền Đông Dương đã cho tiến hành nghiên cứu khảo sát để xây dựng ngọn hải đăng trên quần đảo Hoàng Sa từ năm 1899, nên Hoàng Sa phải thuộc chủ quyền của Việt Nam. Ông khẳng định việc Trung Quốc dùng vũ lực chiếm đoạt quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam năm 1974 là bất hợp pháp. Hơn nữa, Hoàng Sa với các đảo san hô, bãi cạn không có điều kiện tự nhiên cho con người sinh sống không thể có riêng một vùng biển tiếp giáp theo quy định của Công ước Luật Biển của Liên Hợp Quốc. Vì vậy, giàn khoan Trung Quốc đã xâm phạm vào vùng Đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Đi sâu vào khía cạnh pháp lý của sự việc, luật sư P. Disanayake viện dẫn điều 12, Công ước Luật Biển năm 1958 quy định khi các bên chưa thống nhất trong việc phân chia vùng biển chồng lấn thì không bên nào được vượt qua đường trung tuyến tính từ các điểm gần nhất trên đường cơ sở của mỗi nước. Vì vậy, địa điểm hạ đặt giàn khoan của Trung Quốc là vi phạm luật pháp quốc tế và xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Đặc biệt, cô Thiyagarajah, sinh viên trường Bishop College, Colombo đã đưa ra lời cảnh báo nguy cơ về sự nổi lên của Trung Quốc mà không bị kiểm soát, rất có thể sẽ dẫn tới chiến tranh. Cô khẳng định không ai muốn chiến tranh, vì vậy, giải pháp rất cần lúc này là sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam. Nữ sinh này nhận xét Trung Quốc đã phớt lờ những đề nghị tích cực của Việt Nam trong thời gian qua nhưng nếu dư luận thế giới cùng lên tiếng thì Trung Quốc không thể bỏ qua, phớt lờ được. Cô đề nghị cần phải làm nhiều hơn nữa như cuộc tọa đàm này để thức tỉnh cộng đồng quốc tế hiểu bản chất sự việc và cùng lên tiếng ủng hộ Việt Nam. 

Kết thúc cuộc tọa đàm, Tổng thư ký Hội Đoàn kết Sri Lanka-Việt Nam hoan nghênh Đại sứ quán Việt Nam đã giúp dư luận và báo giới Sri Lanka có những thông tin cập nhật về tình hình căng thẳng đang xảy ra tại biển Đông, đồng thời nhấn mạnh lập trường của Hội Đoàn kết phê phán hành động sai trái của Trung Quốc, ủng hộ Việt Nam trong việc sử dụng các biện pháp hòa bình nhằm giảm căng thẳng hiện nay tại biển Đông, kêu gọi các bên đàm phán, giải quyết bằng hòa bình tranh chấp hiện nay

BTV (tổng hợp từ TTXVN)