Để Phú Yên trở thành tỉnh phát triển mạnh về kinh tế biển trong khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Tỉnh ủy triển khai Chương trình hành động nhằm thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định, các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến biển, đảo của tỉnh được thực hiện theo nguyên tắc quản lý tổng hợp phù hợp hệ sinh thái (HST) biển.

Ngư dân Phú Yên vươn khơi khai thác cá ngừ đại dương, phục vụ xuất khẩu. Ảnh: ANH NGỌC

Phú Yên có đường bờ biển dài 189km, với diện tích vùng biển ven bờ của tỉnh rộng, ước khoảng 34.000km². Địa hình bờ biển của tỉnh đa dạng, hình thành nên nhiều đầm, vũng, vịnh và có nhiều hòn đảo gần bờ, có giá trị về mặt cảnh quan, sinh thái rất quan trọng.

Xác định khoảng 1.000 loài sinh vật thủy sinh

Ông Trần Trung Trực, Trưởng Phòng Biển và Hải đảo (Sở TN-MT) cho biết công tác bảo vệ các HST, bảo tồn đa dạng sinh học biển, ngăn chặn xu hướng suy thoái tài nguyên và bảo vệ môi trường biển là một trong những nhiệm vụ cấp bách hiện nay và trong thời gian tới. Theo chỉ đạo của UBND tỉnh, trong năm 2019, Sở TN-MT đã phối hợp với các cơ quan chức năng hoàn thành nhiệm vụ điều tra, đánh giá, đề xuất các khu bảo vệ, bảo tồn sinh thái cảnh quan vùng biển ven bờ tỉnh.

“Mục tiêu điều tra là xác định được các HST cần được bảo vệ, nhằm duy trì đa dạng sinh học, khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường biển hướng đến mục tiêu phát triển bền vững vùng biển ven bờ tỉnh Phú Yên. Các chuyên gia đánh giá hiện trạng đa dạng sinh học vùng biển ven bờ của tỉnh là khá phong phú, với nhiều nguồn lợi có giá trị”, ông Trực nói.

Kết quả nghiên cứu, đánh giá này cũng đã xác định các khu vực HST chính là: HST đầm Cù Mông, HST đầm Ô Loan, HST cửa sông và ven biển các huyện, thị, thành phố và HST rạn san hô. Các HST này đều có giá trị đa dạng sinh học lớn, có giá trị cảnh quan và tiềm năng phát triển nuôi trồng thủy sản, du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng cao.

Kết quả điều tra, đánh giá vùng biển ven bờ của tỉnh Phú Yên đã xác định được khoảng 1.000 loài sinh vật thủy sinh ở vùng biển ven bờ tỉnh. Trong đó, xác định được 388 loài cá thuộc 242 giống, 104 họ, 25 bộ của 2 lớp cásụn và cá xương; 4 loài bò sát thuộc 4 giống, 2 họ, 2 bộ; 129 loài giáp xác cỡ lớn thuộc 35 giống, 13 họ của 1 bộ; 34 loài chân đầu thuộc 12 giống, 7 họ của 4 bộ; 73 loài chân bụng thuộc 42 giống, 19 họ và 8 bộ; 52 loài hai mảnh vỏ thuộc 28 giống, 13 họ của 6 bộ...

Địa hình bờ biển của tỉnh Phú Yên có giá trị rất lớn về mặt cảnh quan, sinh thái, là thế mạnh để phát triển kinh tế - xã hội. Trong ảnh: Tàu cá cập bến tại vịnh Vũng Rô (TX Đông Hòa). Ảnh: THANH LÊ

Bảo vệ các hệ sinh thái, phát triển kinh tế - xã hội

Từ những đặc thù về điều kiện tự nhiên, tính độc đáo địa hình bờ biển, sự phong phú về cảnh quan, HST, di tích lịch sử, danh thắng cùng với đa dạng sinh học... của vùng biển ven bờ của tỉnh, cho thấy đây là thế mạnh để Phú Yên phát triển kinh tế biển, phát triển kinh tế - xã hội. UBND tỉnh đã có nhiều định hướng, quyết sách xây dựng nền kinh tế dân sinh, văn hóa, du lịch sinh thái và cảnh quan gắn với bảo vệ môi trường bền vững vùng biển ven bờ của tỉnh.

Cụ thể như, bảo tồn và phục hồi các HST tự nhiên vùng biển ven bờ; bảo vệ và khai thác hợp lý nguồn lợi; nuôi trồng thủy sản bền vững; quản lý tổng hợp vùng biển ven bờ tỉnh Phú Yên; giảm thiểu tác động ô nhiễm môi trường đến HST; phát triển các loại hình du lịch sinh thái phù hợp; xây dựng chính sách phát triển sinh kế bền vững đối với cộng đồng dân cư vùng biển ven bờ; bảo vệ, phục hồi các HST, tôn tạo giá trị văn hóa, lịch sử của khu vực; hoàn thiện thể chế, chính sách, đào tạo nguồn nhân lực và nâng cao nhận thức cộng đồng về phương thức sử dụng bền vững HST ven biển...

Chương trình hành động của Tỉnh ủy về thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, nêu rõ trong thời gian qua: Tình trạng ô nhiễm môi trường biển ở một vài khu vực còn diễn ra nghiêm trọng, ô nhiễm rác thải nhựa đã trở thành vấn đề cấp bách; các HST biển, đa dạng sinh học biển có dấu hiệu suy giảm; tài nguyên ven biển bị khai thác quá mức...

Trong khi đó, phương thức quản lý tổng hợp, thống nhất về biển dựa trên HST ở tỉnh chưa theo kịp các yêu cầu phát triển và xu thế thời đại. Đầu tư nghiên cứu, ứng dụng khoa học, điều tra cơ bản, nguồn nhân lực biển... còn hạn chế. “Đây là những vấn đề đã và đang đặt ra cho công tác quản lý, bảo vệ giá trị tài nguyên biển, phục vụ phát triển kinh tế biển, đảm bảo an sinh xã hội và bảo vệ môi trường, phát triển bền vững; phục hồi và bảo tồn các HST biển quan trọng là cần thiết và cấp bách”, ông Trần Trung Trực khẳng định. 

THANH LÊ