Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đến cuối năm nay, các trạm thu phí ở các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên phải chuyển sang hình thức thu phí tự động. Hiện các đơn vị có trạm thu phí đang khẩn trương thực hiện chỉ đạo này. Tuy nhiên, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh vẫn còn băn khoăn về việc lắp đặt thiết bị thu phí tự động.

Giảm ùn tắc giao thông

Hiện nay, trong khi hầu hết các nước đã sử dụng trạm thu phí tự động không dừng trên quốc lộ thì nước ta vẫn tồn tại các trạm thu phí thủ công. Việc này không chỉ gây tốn kém thời gian của các chủ phương tiện lưu thông trên đường cũng như chi phí của các nhà quản lý mà còn gây ách tắc giao thông. Trước thực trạng đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 07/2017/QĐ-TTg và Chỉ thị 06/CT-TTg về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng.

Dịch vụ thu phí tự động áp dụng công nghệ RFID, sử dụng sóng radio nhận diện tự động phương tiện có gắn thẻ Etag. Thẻ thu phí tự động VETC được dán trên kính hoặc trên đèn ô tô tại các trạm đăng kiểm, đại lý của nhà cung cấp dịch vụ. Chủ xe có thể nạp tiền vào tài khoản ngân hàng, sử dụng thẻ cào để nộp tiền qua tin nhắn điện thoại. Theo đó, chủ xe sẽ được dán thẻ miễn phí (trong lần dán đầu tiên) và mở một tài khoản thẻ, xe qua trạm được trừ tiền tự động vào tài khoản thay vì dừng đỗ để mua vé và trả tiền như hiện nay.

Theo Sở GTVT Phú Yên, ngay từ tháng 7/2017, việc dán thẻ đã được triển khai tại Trung tâm đăng kiểm phương tiện GTVT 78.01S. Đến nay, toàn tỉnh đã có 2.901/14.903 xe được dán thẻ. Ông Nguyễn Thành Trí, Giám đốc Sở GTVT Phú Yên, cho biết: Việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ tự động không dừng nhằm giảm ùn tắc và giảm ô nhiễm môi trường. Người tham gia giao thông thay vì mất thời gian dừng lại trả tiền mặt, với phương thức mới này, họ chỉ cần điều khiển phương tiện chạy thẳng qua trạm, hệ thống sẽ tự động thu phí bằng cách trừ tiền qua tài khoản. Đây cũng là phương án giúp tiết kiệm chi phí in vé, chi phí nhân sự, đồng thời tránh thất thoát cho nhà đầu tư.

Thời gian qua, Sở GTVT đã tuyên truyền cho nhà đầu tư hai trạm thu phí An Dân (huyện Tuy An) và trạm hầm Đèo Cả (huyện Đông Hòa) cũng như người dân trong việc thực hiện chủ trương, chính sách về phương thức thu phí tự động không dừng, để mọi thành phần đều được rõ. Việc nạp tiền qua tài khoản có thể thực hiện qua nhiều kênh như thẻ ngân hàng, thẻ tín dụng, điện thoại. Mỗi tài khoản trả trước có thể dùng để chi trả cho nhiều phương tiện giao thông nhưng mỗi phương tiện giao thông chỉ được nhận chi trả từ một tài khoản. Chủ xe có thể mua vé tháng ngay khi đăng ký trên hệ thống và được ưu đãi mức phí giống như mua vé tháng thông thường (phí thấp hơn mua vé lượt).

Vẫn còn băn khoăn

Đến nay, một số trạm thu phí trên quốc lộ 1 cũng như đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên đã triển khai hình thức thu phí tự động không dừng. Tại Phú Yên, nhiều doanh nghiệp, cá nhân cũng đã dán thẻ thu phí không dừng trên phương tiện của mình. Anh Đặng Đình Trúc ở huyện Tây Hòa, cho biết: Tháng trước tôi đi đăng kiểm xe, thấy nhân viên ở đây nói về việc dán thẻ thu phí không dừng nên đã thực hiện. Vì công việc chuyên chở hàng hóa, phải đi nhiều nên tôi đã nộp 2 triệu đồng vào tài khoản. Nhưng đến nay, tôi thấy các trạm thu phí trên địa bàn tỉnh vẫn chưa tiến hành thu phí tự động; vì vậy, thẻ này chưa phát huy tác dụng, tôi phải tốn tiền “chết” để trong tài khoản.

Không chỉ băn khoăn về việc nộp tiền vào tài khoản thẻ nhưng không sử dụng, nhiều tài xế còn lo lắng về việc thẻ dán trên kính xe rất dễ bị hỏng. Anh Nguyễn Văn Sơn ở huyện Sơn Hòa, chia sẻ: Việc thu phí tự động không dừng khá tiện lợi cho tài xế vì đỡ tốn thời gian dừng lại trả tiền mặt. Tuy nhiên, về hình thức dán thẻ thì vẫn còn nhiều vấn đề. Trong lần đầu dán thẻ, chủ xe được miễn phí nhưng lần dán sau phải tốn 120.000 đồng. Điều đáng nói là vị trí dán thẻ lên xe rất dễ bị mất cắp. Chưa kể mỗi khi rửa xe còn lo thẻ gặp nước bị hỏng, tróc.

Ủng hộ phương thức thu phí tự động không dừng, anh Trần Khánh Nghĩa, một chủ doanh nghiệp kinh doanh vận tải ở TP Tuy Hòa đã thực hiện việc dán tem thu phí tự động theo quy định trên 5 xe container của đơn vị. Doanh nghiệp này cũng đã nộp vào tài khoản 3 triệu đồng. Theo anh Nghĩa, phương thức thanh toán qua tài khoản giúp công ty kiểm soát được số lượt xe tài xế qua trạm, tránh tình trạng “né” trạm nhưng vẫn báo chi phí hoặc kê khai không đúng. Tuy nhiên, việc thu phí tự động lại không triển khai đồng bộ, nơi thu phí tự động, nơi lại thu phí bằng tiền mặt khiến doanh nghiệp cũng như tài xế cảm thấy bất tiện. Tại các trạm thu tự động vẫn còn thực hiện hình thức thu tiền thủ công như lâu nay nên doanh nghiệp đã cất hết các thẻ dán, đợi khi nào triển khai đồng loạt thì dán lại.

Theo ông Nguyễn Thành Trí, khi doanh nghiệp, cá nhân không còn nhu cầu sử dụng tài khoản này thì vẫn được hoàn lại số tiền đã đóng. Đơn vị cũng tổ chức tuyên truyền cho các tài xế, chủ phương tiện nhanh chóng dán thẻ thu phí tự động lên phương tiện. Sở GTVT đang đôn đốc nhà đầu tư đẩy nhanh việc lắp đặt hệ thống thu phí tự động không dừng nhằm bảo đảm vận hành liên tục, hiệu quả và đồng bộ từ Bắc tới Nam. Trong tháng 12 năm nay, việc lắp đặt hệ thống thu phí tự động tại trạm thu phí An Dân và trạm thu phí hầm Đèo Cả sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng.

HỒ NHƯ