Ở buôn Bầu (xã Ea Bá, huyện Sông Hinh), khi nhắc đến già làng Ma Lu, bà con đều dành cho ông sự yêu mến, kính trọng. Mặc dù đã qua 70 mùa rẫy nhưng ông vẫn rất khỏe mạnh, minh mẫn.

Suốt cả cuộc đời, già làng Ma Lu mang hết tâm huyết, công sức của mình đóng góp cho quê hương, vì sự bình yên, phát triển của buôn làng.

Hòa giải thấu tình đạt lý

Đã mấy năm trôi qua nhưng mỗi khi nhớ lại chuyện buồn cũ, Mí Xuyên vẫn không quên ơn của già làng Ma Lu và các ban ngành, đoàn thể của xã. Nếu không có sự hòa giải, giúp đỡ kịp thời của già làng Ma Lu thì không biết mâu thuẫn giữa bà và ông Ma Cương sẽ gây ra hậu quả thế nào.

Mí Xuyên nhớ lại: Đầu tháng 11/2018, buôn Bầu tổ chức lễ hội. Trong lúc ăn uống, Ma Cương cầm ly bia mời bà và Ma Sanh uống. Tuy nhiên, vì Mí Xuyên hiểu lầm Ma Cương bỏ thuốc độc vào bia nên phát sinh mâu thuẫn, có thể dẫn tới phân xử thắng thua bằng tập tục lặn nước. Đây là một trong những hủ tục lạc hậu trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nếu không kịp thời hòa giải thì hậu quả xảy ra sẽ khôn lường.

Nắm bắt được tình hình và mấu chốt của vấn đề, với vai trò, trách nhiệm của người có uy tín trong buôn, già làng Ma Lu đã phối hợp với các ban ngành, đoàn thể trong xã kịp thời hòa giải, phân xử giữa hai bên dòng họ. Bằng những lời lẽ thấu tình đạt lý, đúng quy định của pháp luật và phong tục của đồng bào dân tộc Ê Đê, già làng Ma Lu đã giúp Mí Xuyên hiểu rõ sự thật. Từ đó, hai bên bắt tay hòa giải, bỏ qua mâu thuẫn, nghi kỵ nói trên. Tình đoàn kết, gắn bó giữa hai dòng họ, hai gia đình lại tốt đẹp như xưa.

Trường hợp của anh A Lê Y Túi (SN 1992) và vợ là Ksor Hờ Bling (SN 1990) cũng là một ví dụ. Trước đây, do nhận thức còn hạn chế, Y Túi và Hờ Bling bị một số đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo tham gia sinh hoạt tôn giáo trái pháp luật, bỏ bê ruộng rẫy, không lo làm ăn, kinh tế gia đình sa sút. Sau khi nắm bắt được tình hình, già làng Ma Lu đã kiên trì giải thích cho vợ chồng Y Túi, Hờ Bling hiểu được các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước liên quan đến tôn giáo.

Đồng thời, ông đã cùng với các thành viên của tổ mô hình vận động dòng họ ở buôn Bầu thường xuyên thăm hỏi, động viên, giúp đỡ vợ chồng Y Túi, Hờ Bling. Nhờ đó, hai người này đã hiểu, sửa chữa lỗi lầm, chí thú làm ăn, phát triển kinh tế gia đình. “Nhờ có già làng Ma Lu chỉ bảo, cái đầu của chúng tôi mới sáng ra, không còn mê muội như trước”, Hờ Bling bày tỏ.

Cây đại thụ của buôn

Theo già làng Ma Lu, cả cuộc đời ông chỉ có một tâm nguyện là góp sức mình giữ gìn sự bình yên cho buôn làng; mong cho cuộc sống của bà con ngày càng được ấm no, hạnh phúc. Các cháu trong buôn được học hành tới nơi, tới chốn để sau này trở thành người có ích cho xã hội.

Buôn Bầu hiện có 108 hộ dân với 425 nhân khẩu, 100% là người dân tộc Ê Đê. Trước đây do nhận thức của một số người còn hạn chế, mỗi khi trong nhà có người đau bệnh, họ đều cho là bị ma lai bắt nên giết bò, heo cúng để xua đuổi ma lai. Khi xảy ra mâu thuẫn, dân làng đều muốn xử theo phong tục của người Ê Đê, trong đó có một số hủ tục lạc hậu, trái pháp luật, nguy hiểm đến tính mạng và có thể dẫn đến mâu thuẫn phức tạp, khó hòa giải hơn.

Với uy tín của một già làng và là người am hiểu phong tục, tập quán của đồng bào mình, già làng Ma Lu đã giải thích, vận động bà con trong buôn mỗi khi bị đau bệnh phải đến trạm xá, bệnh viện chữa bệnh. Tại các buổi họp buôn, già làng Ma Lu tuyên truyền, vận động bà con chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, không nghe theo lời kẻ xấu; nhắc nhở thanh niên chăm chỉ lao động học hành để cái đầu sáng, cái tay làm ra nhiều lúa, nhiều bắp, cuộc sống được no ấm, bình yên. Những người nào có biểu hiện vi phạm, ông đều gặp gỡ riêng, phân tích đúng, sai để họ nhận ra lỗi lầm và sửa chữa.

Một số thanh niên trong buôn thường xuyên uống rượu say, không chịu khó lao động, cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn. Từ khi được già làng Ma Lu khuyên nhủ, họ đã thật sự tiến bộ, chăm chỉ lên rẫy trồng lúa, trồng bắp, cuộc sống gia đình đầm ấm hơn.

Trưởng Công an xã Ea Bá Lê Quyết Tiến cho biết: “Già làng Ma Lu là người rất tốt bụng, luôn quan tâm đến mọi người, quán xuyến mọi việc của buôn làng. Ông hỗ trợ cho lực lượng công an rất nhiều trong công tác giữ gìn ANTT buôn làng; tham gia hòa giải các vụ mâu thuẫn, xích mích xảy ra trong buôn; tuyên truyền, vận động bà con chăm lo làm ăn; các cháu thanh thiếu nhi chăm chỉ học hành…”.

Với những đóng góp tích cực của mình, già làng Ma Lu đã được các cấp tặng nhiều bằng khen, giấy khen. Bà con ở buôn Bầu từ người lớn đến trẻ con đều yêu mến, kính trọng và mong cho già làng Ma Lu luôn mạnh khỏe, dẻo dai, như cây đại thụ vươn cành che chắn, tỏa bóng mát cho buôn làng.

PHƯƠNG HỒNG