Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa IX thông qua ngày 28/3/1997, có hiệu lực từ ngày 7/4/1997. Qua hơn 20 năm triển khai thực hiện, bên cạnh từng bước thể chế hóa chủ trương đường lối của Đảng và Hiến pháp năm 1992, tạo cơ sở pháp lý trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức điều hành quản lý nhà nước của các cấp ủy đảng, chính quyền và BĐBP về nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia và biên giới biển…, pháp lệnh này cũng đã bộc lộ những hạn chế, bất cập.

Nhiều kết quả nổi bật

Tại hội nghị tổng kết 20 năm thi hành Pháp lệnh BĐBP, do UBND tỉnh tổ chức mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Đình Phùng khẳng định, thời gian qua việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục và thực thi pháp luật nói chung, Pháp lệnh BĐBP nói riêng đạt nhiều kết quả nổi bật. Trong đó nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể về chủ quyền an ninh biên giới và về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của BĐBP trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh vùng biển có chuyển biến rõ rệt và ngày càng được nâng cao; quần chúng nhân dân tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Mối quan hệ phối hợp giữa BĐBP tỉnh với các cơ quan, đơn vị, địa phương các cấp ngày càng chặt chẽ, góp phần hiệu quả trong giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội (ANTT), phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, xây dựng nền biên phòng toàn dân vững mạnh trên khu vực biên giới biển của tỉnh.

Đại tá Nguyễn Văn Minh, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh cho biết: Là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới biển, BĐBP tỉnh đã phát huy tốt vai trò tích cực tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ quản lý bảo vệ tuyến biên giới biển của tỉnh. Các đồn, hải đội biên phòng đã tổ chức hàng ngàn lượt tuần tra trên bờ, trên biển; đấu tranh, ngăn chặn và phòng chống có hiệu quả các hoạt động vi phạm chủ quyền; kịp thời phát hiện, xử lý các hoạt động gian lận thương mại, mua bán ma túy, sử dụng phương tiện cấm, vật liệu nổ, hóa chất trong khai thác thủy sản trên biển. Đồng thời kiểm tra, xử phạt, trục xuất nhiều đối tượng là người nước ngoài đến địa bàn hoạt động không đúng mục đích, góp phần giữ vững ANTT khu vực biên giới biển của tỉnh.

Đồng thời, mối quan hệ phối hợp giữa các đơn vị BĐBP tỉnh với các cơ quan, đơn vị, địa phương các cấp trong thực thi Pháp lệnh BĐBP và trong tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật nhà nước được đẩy mạnh. Qua đó xây dựng hàng chục mô hình quần chúng với hàng trăm tổ tàu thuyền an toàn, tổ sản xuất trên biển và hàng trăm dòng họ, hàng vạn người dân tự nguyện tham gia giữ gìn ANTT, bảo vệ chủ quyền vùng biển của tỉnh.

Theo Chủ tịch UBND huyện Tuy An Bùi Văn Thành, công tác phối hợp giữa lực lượng BĐBP, cụ thể là Đồn Biên phòng An Hải với các cơ quan chức năng trong khu vực biên giới biển Tuy An trong thời gian qua nhịp nhàng, đồng bộ hơn trước. Đồn Biên phòng An Hải đã kịp thời tham mưu cho lãnh đạo địa phương triển khai các biện pháp công tác biên phòng, góp phần củng cố quốc phòng - an ninh, giữ vững chủ quyền đối với vùng nước nội thủy và vùng lãnh hải.

Còn Bí thư Huyện ủy Đông Hòa Bùi Thanh Toàn khẳng định, Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam và Đồn Biên phòng Cửa khẩu cảng Vũng Rô đã làm tốt vai trò nòng cốt, chuyên trách trong bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, giữ gìn ANTT khu vực biên giới, cảng biển; phối hợp với lực lượng quân sự, công an, triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng - an ninh địa phương, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm, đặc biệt là tội phạm ma túy và gian lận thương mại khu vực biên giới biển, khu vực giáp ranh giữa Phú Yên với Khánh Hòa.

Đồng thời kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu đối với người và phương tiện nước ngoài và trong nước tại cảng Vũng Rô khu chuyển tải Đà Nông… Qua đó góp phần vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của huyện Đông Hòa. “Địa phương nào có đồn biên phòng đứng chân, đó là điều hạnh phúc, may mắn. Bởi ngoài nhiệm vụ giữ gìn, đảm bảo ANTT, những người lính biên phòng còn là những thầy giáo, thầy thuốc… quân hàm xanh”, Bí thư Bùi Thanh Toàn nói.

Những hạn chế, bất cập

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều ý kiến cũng cho rằng, sau hơn 20 năm tổ chức thi hành, Pháp lệnh BĐBP cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập. Đó là, chưa thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; một số quy định của pháp lệnh còn bất cập, chưa thống nhất, phù hợp với Hiến pháp năm 2013, Luật Biên giới quốc gia năm 2003, Luật An ninh quốc gia năm 2004, Luật Dân quân tự vệ năm 2009, Luật Biển Việt Nam năm 2012, Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2014.

Nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia còn một số tồn tại, bất cập trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện pháp lệnh theo thẩm quyền, trách nhiệm của từng bộ, ngành, UBND các cấp nơi có biên giới chưa phát huy hết trách nhiệm, hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu sự phát triển, hội nhập của đất nước.

Bên cạnh đó, việc đầu tư xây dựng các công trình bảo vệ biên giới vùng biển cũng như việc bảo đảm trang bị, phương tiện cho lực lượng chuyên trách chưa đáp ứng kịp với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Kinh phí bảo đảm của Nhà nước cho các hoạt động bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới vùng biển còn hạn hẹn, nhất là cơ sở.

Chế độ chính sách cho lực lượng BĐBP làm nhiệm vụ nơi biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng bãi ngang ven biển và lực lượng làm nhiệm vụ chuyên trách có nội dung bất cập, chưa cụ thể. Từ đó, nhiều ý kiến đề nghị nâng Pháp lệnh BĐBP thành luật.

“Căn cứ chức năng nhiệm vụ, quyền hạn, phạm vi hoạt động cơ cấu tổ chức, đề nghị Quốc hội đưa vào chương trình xây dựng Luật Biên phòng Việt Nam năm 2019, thay cho Pháp lệnh BĐBP hiện nay”, đại tá Nguyễn Văn Minh đề nghị.

VĂN LANG