Ngày nay, sự phát triển mạnh mẽ của internet với những tiện ích to lớn của nó đã làm không gian mạng (KGM) thay đổi sâu sắc cả về chất và lượng. Nhiều chuyên gia công nghệ thông tin nhận định rằng, KGM sẽ mang lại những lợi ích vô cùng to lớn cho đời sống xã hội, nhưng cũng làm xuất hiện nhiều nguy cơ tiềm ẩn và sẽ là thảm họa nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Trước những nguy cơ đó, nhiều nước đã công khai hoặc âm thầm chuẩn bị cho một cuộc chạy đua vũ trang trên mạng nhằm tránh trở thành nạn nhân của các “trận chiến Trân Châu Cảng” thời đại kỹ thuật số. Sở dĩ, chính phủ các nước chuẩn bị như vậy là nhằm bảo vệ an nguy của đất nước, chủ quyền quốc gia của họ. Ngoài việc thành lập ra những đội quân trên mạng để ngăn chặn những mối đe dọa đối với an ninh mạng (ANM), bảo vệ đất nước trên KGM, hơn 80 quốc gia, tổ chức, liên minh quốc tế còn ban hành các văn bản chính sách, văn bản pháp luật như luật hoặc văn bản dưới luật nhằm tạo ra các thiết chế, cơ sở pháp lý chống lại các nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia từ KGM. Chỉ trong 6 năm trở lại đây, trên 40 văn bản luật về ANM đã được ban hành tại các quốc gia trên thế giới. Điều đó cho thấy các quốc gia trên thế giới nhận thức rất rõ về những mối đe dọa đối với ANM và đã ban hành luật về ANM để điều chỉnh các hành vi gây nguy hại cho an ninh quốc gia đến từ KGM.
Việt Nam là quốc gia có thị trường internet vào loại năng động nhất thế giới với 52% dân số sử dụng. Hiện nay, ước tính có khoảng 78% người dùng internet ở Việt Nam lên mạng mỗi ngày; riêng mạng xã hội facebook có 53 triệu tài khoản, trong đó 30 triệu tài khoản online hàng ngày. Việt Nam cũng không nằm ngoài “cuộc chiến ảo”. Hiện nay, ở nước ta đã và đang gia tăng mạnh về số lượng các cuộc tấn công trên KGM; gây mất an toàn ANM. Năm 2016 có khoảng 145.000 cuộc tấn công mạng gây thiệt hại hơn 10.400 tỉ đồng; hơn 10.000 trang, cổng thông tin điện tử có tên miền .vn bị tấn công, chiếm quyền điều khiển, thay đổi giao diện, cài mã độc và có hơn 70% số máy tính bị lây nhiễm. Từ năm 2017 đến nay, gần 8.000 trang thông tin điện tử, trong đó có trên 250 trang, cổng thông tin điện tử thuộc quản lý của các cơ quan nhà nước đã bị “tin tặc” tấn công.
Theo đánh giá của các chuyên gia bảo mật trên thế giới thì chỉ số an toàn thông tin của Việt Nam còn yếu, thấp hơn so với một số quốc gia trong khu vực. Các cuộc tấn công mạng không những gây thiệt hại về kinh tế, mà KGM nói chung, mạng internet nói riêng còn bị các thế lực thù địch triệt để lợi dụng để chuyển tải, phát tán các thông tin sai trái, thù địch đến đông đảo cán bộ, đảng viên, học sinh, sinh viên và quần chúng nhân dân, đe dọa đến an ninh quốc gia, sự tồn vong của chế độ. Do đó, vấn đề bảo vệ chủ quyền quốc gia không chỉ là việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, vùng đất, vùng biển, vùng trời... mà còn là bảo vệ chủ quyền của quốc gia trên KGM. Hoạt động bảo vệ chủ quyền quốc gia trên KGM đòi hỏi sự ủng hộ và tham gia đông đảo của mọi tầng lớp nhân dân, cùng sự đầu tư phương tiện, trang thiết bị và con người cần thiết… và đặc biệt phải có các quy định của pháp luật về ANM như các quốc gia trên thế giới đã làm. Bởi vì, hầu hết các nước có hệ thống phòng chống tấn công mạng hiệu quả, ngoài giải pháp kỹ thuật, con người, còn có hành lang pháp lý cụ thể.
Để phòng chống tấn công mạng hiệu quả, ngoài biện pháp kỹ thuật, con người, thì phải có hệ thống pháp luật cụ thể, rõ ràng, đủ điều kiện triển khai các biện pháp pháp lý và hợp tác quốc tế. Do đó, việc ban hành Luật ANM là cần thiết trong thời điểm hiện nay, là xu thế tất yếu của thời đại công nghệ 4.0 và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó.
TRUNG TÍN
