Thời kháng chiến chống Pháp, đồn Kom Plông (tỉnh Kon Tum) nằm trên đồi cao. Chung quanh là đường xe chạy. Hơn chục lớp rào thép gai và chông, hào chung quanh đồn. Tên quan ba đồn trưởng Đuysê ngạo mạn nói: “Khi nào rừng Kom Plông hết cây thì Việt Minh mới đánh được đồn này”.

Sau đó, bộ đội chủ lực Liên khu 5 nhận nhiệm vụ tiêu diệt đồn Kom Plông. Hỏa lực mạnh nhất của đơn vị là súng SKZ, cỡ đạn 120 ly, nhưng chỉ bắn thẳng tầm gần. Trung đoàn trưởng Nguyễn Bá Phát (sau là thiếu tướng Tư lệnh Hải quân) nghĩ cách chế tạo “SKZ tự hành”. Anh em dùng xe hai bánh, bọc bằng tôn thép hai cỡ lớn, giữa đổ đất lèn chặt, trên xếp thêm bao cát. Súng và pháo thủ ở trong. Chế tạo sẵn từng bộ phận ở hậu phương, mang lên chiến trường, lắp ráp gần đồn địch.

Đêm 7/8/1951, “SKZ tự hành” tiến sát đồn địch, bất chấp đạn súng bắn ra như mưa, đã nã đạn thẳng vào phá sập các lô cốt bảo vệ. Đến trưa, ta tiêu diệt lớn, diệt hơn 300 tên địch, có cả quan ba Đuysê. Khẩu “SKZ tự hành” đó được anh em trìu mến đặt tên là “Xe tăng ông Phát”.

H.NHÂN (st)