Trợ giúp pháp lý (TGPL) là hoạt động cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho đối tượng TGPL để họ tự bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong đó, vai trò của luật sư là cộng tác viên TGPL tham gia hoạt động tố tụng chiếm vị trí quan trọng.
TGPL có 4 hình thức là tư vấn, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng và các hình thức TGPL khác. Trong đó, thực tiễn cho thấy việc tham gia tố tụng là hoạt động có hiệu quả nhất, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp tốt nhất cho đối tượng, nhất là hoạt động xét xử của tòa án mà vai trò của luật sư là cộng tác viên TGPL chiếm một vịtrí quan trọng.
Xác định tham gia tố tụng là hình thức quan trọng nhất, thiết thực nhất trong 4 hình thức trợ giúp pháp lý, những năm qua, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Phú Yên đã đẩy mạnh hoạt động tố tụng, đưa ra các chỉ tiêu cụ thể như phấn đấu đáp ứng 100% nhu cầu của đối tượng. Hằng năm, cộng tác viên và trợ giúp viên pháp lý phấn đấu tham gia 50% vụ việc và từng bước nâng cao chất lượng, đáp ứng được sự hài lòng của những đối tượng được TGPL.
Theo ông Lương Văn Trương, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh, trong năm 2012, nhiều luật sư là cộng tác viên TGPL bằng sự tâm huyết, đạo đức nghề nghiệp của mình đã tham gia bào chữa, bảo vệ thành công rất nhiều vụ việc. Điều này đã giúp cho đối tượng bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình, đồng thời, tham gia làm sáng tỏ tình tiết khách quan của vụ án, giúp cho tòa có phán quyết đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Tuy nhiên, kinh phí thanh toán cho cộng tác viên theo chế độ hiện nay còn thấp, có những vụ việc, nhất là ở các huyện miền núi thường ít có luật sư tham gia, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng TGPL nói chung và tham gia tố tụng nói riêng. Bên cạnh đó, đội ngũ cộng tác viên của trung tâm hiện là 119 người, nhưng trong năm 2012 chỉ có 3 luật sư tham gia thực hiện các vụ việc TGPL với vai trò là cộng tác viên, còn lại phần lớn không hoạt động. Trong đó, nguyên nhân chính là do thu nhập từ vụ việc TGPL do luật sư thực hiện còn thấp so với vụ việc luật sư ký hợp đồng dịch vụ có thu tiền. Điều đó đã không kích thích được luật sư là cộng tác viên TGPL hăng say khai thác thu thập tài liệu, chứng cứ có lợi cho người được TGPL để bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho họ. Đây chính là tồn tại cần phải khắc phục trong thời gian đến.
LỆ VĂN
