Thủy điện ngăn dòng, nước sông Ba cạn kiệt. Hàng trăm người cùng trang bị máy móc, thiết bị đổ về khu vực triền sông Ba thuộc xã Đức Bình Tây (huyện Sông Hinh) ngang nhiên đào bới, khai thác vàng sa khoáng trái phép, làm cho hàng chục ha lòng sông tiếp tục bị cày xới, lật tung.

Hàng trăm người cùng phương tiện ồ ạt khai thác vàng ven sông Ba  - Ảnh: P.NAM

 

ĐỔ XÔ KHAI THÁC VÀNG

Gần đây, tình trạng khai thác vàng trái phép với quy mô lớn tái diễn tại khu vực Bãi Dinh, Hòn Găng, thuộc xã Đức Bình Tây diễn biến hết sức phức tạp. Cách cửa xả Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ chừng 500m về phía huyện Sông Hinh, hàng ngày có hơn 500 người cùng nhiều chiếc máy đào cỡ lớn đang hì hục đào bới, lật tung cả dòng sông tìm vàng sa khoáng, tạo nên hàng trăm ụ đất đá cao ngất ngưởng. Qua tìm hiểu, được biết, các “chủ”  khai thác bỏ tiền thuê máy múc, máy đào, nhân công với chi phí cả triệu đồng mỗi giờ, ngăn đắp, thậm chí xây kè chặn dòng sông tạo thành nhiều vũng lớn rồi dùng máy bơm công suất lớn hút nước, cát lên máng đãi, sau đó dùng hóa chất lọc, “cô” vàng. Trong quá trình đào bới, nhiều tảng đá lớn nặng hàng tấn dưới lòng sông cũng bị móc lên. Anh Nguyễn Thái Hiệp ở xóm Mới (khu phố Tây Hòa, thị trấn Củng Sơn, huyện Sơn Hòa) bức xúc: “Tình trạng này diễn ra đã hai, ba tháng nay, nhưng không hiểu sao vẫn cứ tiếp diễn”. 

ĐÃ XẢY RA HIỆN TƯỢNG THAY ĐỔI DÒNG CHẢY  

Con đường từ khu phố Tịnh Sơn (thị trấn Củng Sơn, huyện Sơn Hòa) đi thác Cỏ đến thủy điện Sông Ba Hạ dài chừng 5 km vốn đã bị sạt lở sau bão lũ, nay lại càng hư hỏng trầm trọng hơn bởi sự xâm thực, xói mòn do “vàng tặc” xây kè chặn dòng, đào bới lòng sông làm thay đổi dòng chảy sông Ba. Có đoạn phần đường chỉ còn hơn 1m, đi lại rất nguy hiểm. Anh Huỳnh Văn Tâm, một người lấy củi ven sông thường xuyên qua đoạn đường này cho biết, người dân phải tự đổ đất, đá lấp vá tạm thời mới đi lại được nhưng cũng rất khó khăn và nguy hiểm, vì tai nạn do sạt lở lề có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Còn anh Võ Đình Huệ, ở khu phố Tịnh Sơn, thị trấn Củng Sơn kể: “Cách đây vài hôm, một nhóm người ở huyện Sông Hinh sang khu vực triền sông cạnh đám rẫy nhà tôi, ngang nhiên phát dọn các lùm cây, làm dấu phân vùng “xí đất” với dụng ý chuyển địa điểm khai thác sang Sơn Hòa trong nay mai. Sợ ảnh hưởng đến nương rẫy, tôi nói thì bị họ đe dọa”. 

Nạn khai thác vàng khiến sông Ba bị xói lở sâu vào chân núi - Ảnh: P.NAM

 

CẦN SỚM LẬP LẠI TRẬT TỰ  

Tình trạng khai thác vàng trái phép trên sông Ba không phải là chuyện mới. Báo Phú Yên đã có nhiều bài viết phản ánh thực trạng này và ngay sau đó chính quyền hai huyện Sơn Hòa, Sông Hinh, các sở, ngành liên quan đã phối hợp vào cuộc ngăn chặn. Thế nhưng không hiểu sao, tình trạng này vẫn cứ tiếp diễn. Theo anh Võ Đình Huệ, hoạt động khai thác vàng trái phép diễn ra rầm rộ và ngày càng trở nên phức tạp. Có ngày, cả mấy trăm người đổ về đây cùng phương tiện máy móc hiện đại tàn phá dòng sông không thương tiếc. Nếu không ngăn chặn kịp thời, e rằng mai này dòng sông sẽ nuốt chửng hàng chục hecta nương rẫy của bà con quanh vùng.

Ông Nguyễn Văn Tiến, Trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Sơn Hòa nói:  “Tình trạng khai thác vàng bừa bãi trái phép ảnh hưởng rất lớn đến việc thay đổi dòng chảy, nhất là vào mùa mưa, thủy điện xả lũ với lưu lượng lớn. Ngoài ra, tình trạng này còn ảnh hưởng đến nguồn nước do sử dụng hóa chất “cô” vàng, vô cùng nguy hiểm đối với người dân, vì hiện nay người dân Sơn Hòa đang sử dụng nước sông Ba và nhiều công ty, nhà máy trên địa bàn cũng sử dụng nguồn nước này để chế biến sản phẩm. Đó là chưa kể trên 500 ha lúa nước ở xã Sơn Hà và thị trấn Củng Sơn cũng chịu ảnh hưởng… Để ngăn chặn tình trạng này, Phòng Tài nguyên - Môi trường đã tham mưu UBND huyện Sơn Hòa thành lập tổ công tác liên ngành thường xuyên kiểm tra, kiểm soát và ngăn chặn kịp thời các dấu hiệu vi phạm, không để “mất bò mới làm chuồng”.