Hội đồng thẩm phán Tòaán nhân dân (TAND) tối cao vừa quyết định giám đốc thẩm hủy cả hai bản án sơ thẩm, phúc thẩm vụ án tham ô tài sản tại Công ty Xuất nhập khẩu- xây dựng nông lâm nghiệp Hà Nội để điều tra, xét xử lại. Trong vụ án này, tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm đã tuyên Nguyễn Thị Oanh, nguyên kế toán; Đinh Thị Tâm, nguyên thủ quỹ Xí nghiệp Giống cây trồng nông lâm nghiệp (thuộc Công ty Xuất nhập khẩu- xây dựng nông lâm nghiệp Hà Nội) không phạm tội tham ô tài sản. Công an tỉnh và Viện kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh đã có nhiều công văn kiến nghị Tòa án nhân dân tối cao, Viện KSND tối cao kháng nghị giám đốc thẩm hủy hai bản án sơ thẩm, phúc thẩm.
Đinh Thị Tâm (bìa trái) và Nguyễn Thị Oanh (bìa phải) tại phiên tòa sơ thẩm
TÒA SƠ THẨM VÀ PHÚC THẨM ĐỀU TUYÊN VÔ TỘI
Hồ sơ vụ án thể hiện, trong thời gian từ năm 2000 đến 2002, Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu- xây dựng nông lâm nghiệp (XNK&XDNLN) Hà Nội đã ký sáu hợp đồng với Sở Nông nghiệp- Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phú Yên cung cấp giống cây trồng. Sau khi ký hợp đồng, công ty này giao lại cho Xí nghiệp Giống cây trồng nông lâm nghiệp (GCTNLN)-đơn vị thành viên trực thuộc thực hiện. Xí nghiệp GCTNLN phân công trực tiếp Nguyễn Thị Oanh và Đinh Thị Tâm đến cửa khẩu Tân Thanh (tỉnh Lạng Sơn) nhận giống cây trồng, vận chuyển vào tỉnh Phú Yên giao cho Sở NN&PTNT Phú Yên. Xí nghiệp GCTNLN là đơn vị hạch toán báo sổ nên từ năm 2000-2003, Nguyễn Thị Oanh và Đinh Thị Tâm đã tạm ứng hơn 50,2 tỉ đồng của Công ty XNK&XDNLN. Trong tổng số tiền tạm ứng, Oanh và Tâm đã sử dụng một phần để thực hiện sáu hợp đồng cung cấp giống đã ký với Sở NN&PTNT Phú Yên.
Từ ngày 14/12/2000 đến 11/11/2002, Oanh và Tâm đến cửa khẩu Tân Thanh nhận giống, ký 132 hợp đồng thuê xe vận chuyển vào Phú Yên với cước phí vận chuyển hơn một tỉ đồng. Trong số hợp đồng vận chuyển này, Oanh và Tâm đã chi trước cho các lái xe hơn 340 triệu đồng. Sau đó, Oanh và Tâm tiếp tục gửi tiền qua đường bưu điện cho Sở NN&PTNT Phú Yên thanh toán cho lái xe hơn 739 triệu đồng. Thay vì thanh toán đúng số tiền đã ký 132 hợp đồng vận chuyển, Oanh và Tâm lại tìm đến Doanh nghiệp vận tải tư nhân Minh Nghĩa (tỉnh Vĩnh Phúc) và Hợp tác xã vận tải 27/7 Hà Nội thỏa thuận lập khống 13 hợp đồng, biên bản thanh lý hợp đồng. Những đơn vị này đã xuất khống 13 hóa đơn thuế giá trị gia tăng với tổng cước phí vận chuyển gần 2,3 tỉ đồng (chênh lệch hơn 1,2 tỉ đồng so với số tiền vận chuyển thực tế; trong số tiền này, Oanh và Tâm đã chi hơn 142 triệu đồng cước chuyển tiền qua bưu điện, thuế VAT, tiền hoa hồng hóa đơn). Sau đó, Oanh và Tâm ghi số tiền này vào bảng kê chi phí được Công ty XNK&XDNLN Hà Nội chấp nhận.
Viện KSND tỉnh Phú Yên đã truy tố Nguyễn Thị Oanh và Đinh Thị Tâm về tội tham ô tài sản theo khoản 4 Điều 278 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt từ hai mươi năm, tù chung thân hoặc tử hình. Tại phiên tòa xét xử sơ thẩm ngày
Trong khi đó, Hội đồng xét xử sơ thẩm TAND tỉnh Phú Yên cho rằng Công ty XNK&XDNLN Hà
Nội không bị thiệt hại, vì số tiền của khách hàng đã chuyển trả vào tài khoản của công ty này từ năm 2000-2003 hơn 53 tỉ đồng, cao hơn số tiền Xí nghiệp GCTNLN đã tạm ứng. Với nhận định như vậy, tòa đã tuyên Nguyễn Thị Oanh, Đinh Thị Tâm không phạm tội. Trong khi đó, Oanh và Tâm thừa nhận có hành vi nâng khống cước phí vận chuyển.
Không đồng tình với bản án sơ thẩm, Viện KSND tỉnh Phú Yên đã kháng nghị, đề nghị tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Đà Nẵng hủy án sơ thẩm để xử lại theo hướng các bị cáo phạm tội. Tuy nhiên, tại phiên tòa phúc thẩm diễn ra vào ngày
ĐIỀU TRA LẠI HÀNH VI PHẠM TỘI
Chánh án TAND tối cao kháng nghị giám đốc thẩm hủy cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm. Theo quyết định giám đốc thẩm, trong quá trình điều tra ban đầu, Oanh và Tâm đều khai có chỉ đạo của giám đốc Công ty XNK&XDNLN Hà Nội nên mới nâng khống cước phí vận chuyển, lấy tiền chênh lệch hơn một tỉ đồng chia cho 18 người. Cơ quan điều tra kết luận không có cơ sở chứng minh việc giám đốc công ty chỉ đạo; những người khác liên quan đến lời khai Oanh và Tâm không thừa nhận được chia tiền. Lời khai của các bên có mâu thuẫn nhưng cơ quan điều tra chưa tổ chức đối chất để xác định rõ sự thật là thiếu sót. Điều đáng nói, sau khi nhận kết luận điều tra, Oanh và Tâm đều thay đổi lời khai rằng không chiếm đoạt tiền vận chuyển chênh lệch mà dùng để mua giống cây bán cho Sở NN&PTNT Phú Yên. Hiện Sở NN&PTNT Phú Yên còn nợ Xí nghiệp GCTNLN 669 triệu đồng, khoảng 570 triệu đồng còn lại xí nghiệp đã nộp 6% nghĩa vụ về công ty. Thế nhưng, theo sổ sách thì số tiền 669 triệu đồng Sở NN&PTNT Phú Yên nợ công ty chứ không nợ xí nghiệp. Còn số tiền 570 triệu đồng, kế toán của công ty khai xí nghiệp không nộp cho công ty; trong sổ sách của công ty cũng không thể hiện tiền này. Những mâu thuẫn này chưa được làm rõ.
Quyết định giám đốc thẩm xác định, các tòa sơ, phúc thẩm căn cứ vào số tiền khách hàng chuyển trả vào tài khoản của công ty (hơn 53 tỉ đồng) cao hơn số tiền xí nghiệp đã ứng (hơn 50,2 tỉ đồng) để nhận định công ty không bị thiệt hại là chưa chính xác, vì trong số tiền hơn 53 tỉ đồng mà khách hàng chuyển trả vào tài khoản công ty là của nhiều hợp đồng khác nhau, có những hợp đồng đã được thực hiện từ trước thời điểm công ty ký hợp đồng với Sở NN&PTNT Phú Yên. Ngoài ra, cơ quan điều tra chưa bóc tách sáu hợp đồng mà công ty ký với Sở NN&PTNT Phú Yên để xác định thiệt hại cụ thể trong những hợp đồng này là bao nhiêu. Từ những cơ sở đó, hội đồng thẩm phán TAND tối cao cho rằng một số tình tiết của vụ án chưa được điều tra đầy đủ, có những mâu thuẫn chưa được làm rõ trong việc chứng minh hơn 1 tỉ đồng chênh lệch do nâng khống cước phí vận chuyển hiện do những ai chiếm hữu. Việc tòa sơ, phúc thẩm căn cứ vào những số liệu chưa được điều tra, xác minh đầy đủ để nhận định công ty không bị thiệt hại và tuyên bố Oanh, Tâm không phạm tội là chưa có đầy đủ căn cứ. Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng chưa làm rõ hành vi giúp sức Oanh, Tâm của các chủ doanh nghiệp vận tải để xử lý.
Trên cơ sở nhận định như vậy, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao hủy cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm để Viện KSND tối cao chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra, xét xử lại.
MINH ĐỨC
