Thời gian qua, công tác giải quyết án hành chính trên địa bàn tỉnh cơ bản đạt chất lượng, bảo đảm quyền lợi chính đáng của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, bảo vệ lợi ích Nhà nước, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc giải quyết án hành chính và thi hành án hành chính vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc.

Số lượng án hành chính có xu hướng tăng

Theo báo cáo của Ban Nội chính Tỉnh ủy, những năm gần đây, số lượng vụ án hành chính trên địa bàn tỉnh có xu hướng gia tăng với tính chất ngày càng phức tạp.

Tình hình khiếu kiện hành chính trên địa bàn tỉnh chủ yếu là khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai (chiếm 89,8%). Tính chất án hành chính đa dạng, phức tạp, có một số vụ việc khiếu kiện kéo dài nhiều năm đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Nguyên nhân xảy ra tranh chấp khiếu kiện xuất phát từ nhiều lý do, như thiếu sót, vi phạm trong công tác quản lý sử dụng đất đai và thực hiện các chính sách đất đai; vi phạm về trình tự, thủ tục trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; cấp không đúng đối tượng, sai về diện tích, bị chồng lấn, chỉnh lý biến động đất không có căn cứ, xác định hạn mức sử dụng đất không đúng quy định.

Công tác giải quyết khiếu nại, tranh chấp về đất đai ở một số địa phương, cơ quan chưa kịp thời; trình tự, thủ tục và nội dung giải quyết khiếu kiện hành chính trong một số trường hợp chưa đảm bảo quy định của pháp luật...

Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một số người dân chưa cao, nhiều người cố tình không chấp hành quyết định thu hồi đất, phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư; không chịu di dời hoặc khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp...

Chánh án TAND tỉnh Trần Huy Đức cho biết: Xuất phát từ tính chất phức tạp, nhất là các vụ án hành chính trong lĩnh vực thu hồi, bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nên công tác giải quyết các vụ án hành chính những năm qua vẫn còn nhiều khó khăn.

Trước thực trạng này, TAND hai cấp Phú Yên đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt, thực hiện nhiều giải pháp đột phá để đẩy nhanh tiến độ giải quyết, xét xử các vụ án hành chính, đặc biệt là các vụ án phức tạp, kéo dài, các vụ án trong danh mục Thường trực Tỉnh ủy, thường trực các huyện, thị, thành ủy theo dõi, chỉ đạo và Ban Nội chính Tỉnh ủy theo dõi, đôn đốc nên chất lượng, tiến độ giải quyết án hành chính chuyển biến tích cực.

Năm 2023, TAND hai cấp Phú Yên triển khai quyết liệt các giải pháp đột phá; phối hợp tốt với viện KSND hai cấp trong giải quyết án hành chính địa phương. Nhờ đó, tỉ lệ giải quyết án hành chính đạt 89,3%, số lượng án giải quyết tăng đáng kể so với trước đây, tuy nhiên tỉ lệ giải quyết án hành chính hằng năm vẫn chưa đạt hiệu quả như mong muốn.

Việc giải quyết án hành chính ở địa phương vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: tiến độ giải quyết một số vụ án hành chính phức tạp, nhất là các vụ án liên quan đến khiếu kiện, tranh chấp đất đai bị kéo dài; nhiều bản án hành chính đã có hiệu lực pháp luật nhưng chậm thi hành; công tác thi hành án còn chậm…

Một phiên tòa hành chính được TAND tỉnh xét xử trực tuyến. Ảnh: NGỌC DUNG

Giải quyết mâu thuẫn ngay từ cơ sở

Mới đây, tại hội nghị chuyên đề về giải quyết án hành chính và tổng kết công tác cải cách tư pháp năm 2023 do Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp tỉnh tổ chức, đại diện lãnh đạo các cấp ủy đảng, chính quyền, các cơ quan tư pháp, nội chính, sở, ngành liên quan đã chia sẻ những khó khăn và các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ giải quyết, thi hành án hành chính ở địa phương.

Ông Lê Trung Hưng, Viện trưởng Viện KSND tỉnh chia sẻ: Để đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án hành chính, thi hành án hành chính, thời gian tới, viện KSND hai cấp Phú Yên sẽ tăng cường công tác kiểm sát giải quyết án hành chính; thực hiện tốt quy chế phối hợp với UBND cùng cấp trong phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật; trong đó có một số giải pháp nhằm nâng cao trách nhiệm của các cơ quan hành chính đối với việc cung cấp tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của viện KSND; tăng cường thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị theo quy định pháp luật trong công tác này; phối hợp với tòa án đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án hành chính, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Còn theo đồng chí Hồ Thị Nguyên Thảo, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, thời gian tới, UBND các cấp nâng cao năng lực quản lý hành chính nhà nước về đất đai; chủ động phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan tư pháp và các cơ quan liên quan trong giải quyết các khiếu nại, khiếu kiện hành chính lĩnh vực đất đai, giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; chỉ đạo các đơn vị chức năng chấn chỉnh công tác lưu trữ, quản lý hồ sơ, nhất là hồ sơ liên quan đến đất đai đảm bảo đầy đủ, khoa học, chặt chẽ.

UBND các cấp chủ động hơn trong việc cung cấp thông tin, hồ sơ chứng cứ, tài liệu cho tòa án và tham gia tố tụng theo quy định pháp luật; kiểm tra đôn đốc việc thi hành án hành chính với các đơn vị, địa phương liên quan; làm tốt hơn nữa công tác hòa giải đối thoại với công dân để giải quyết vấn đề ngay từ cơ sở…

Để phát huy những kết quả đạt được, giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong việc giải quyết và thi hành án hành chính, đồng chí Cao Thị Hòa An, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo cải cách tư pháp tỉnh lưu ý thời gian tới, các cấp ủy đảng, chính quyền, đơn vị, địa phương liên quan cần thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, của trung ương, địa phương, nhất là các kết luận của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về công tác này.

UBND các cấp, các cơ quan, đơn vị chức năng cần phải thực hiện tốt hơn nữa chức trách nhiệm vụ, tập trung giải quyết, rà soát giải quyết tốt các vụ án hành chính còn vướng mắc. Tòa án, Viện KSND cần xem xét đầy đủ, toàn diện chính sách, nguồn gốc đất đai qua từng thời kỳ để giải quyết vụ án theo quy định pháp luật, phù hợp với tình hình thực tiễn địa phương.

“Ngoài ra, Ban Nội chính Tỉnh ủy, các cơ quan tư pháp cần làm tốt hơn nữa công tác tham mưu, giải quyết án hành chính; phối hợp cùng các sở, ngành, địa phương liên quan quyết liệt trong giải quyết và thi hành án hành chính, không để vụ việc tồn đọng, kéo dài. Đồng thời cấp ủy, chính quyền, đơn vị, địa phương tăng cường hơn nữa công tác đối thoại với người dân, giải quyết tốt các mâu thuẫn ngay từ cơ sở; thực hiện tốt công tác an dân, vì dân, đảm bảo công lý phải được thực thi, bảo vệ lẽ phải, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của cơ quan, tổ chức, cá nhân, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị tại địa phương”, đồng chí Cao Thị Hòa An nhấn mạnh.

NGỌC DUNG