Những năm qua, đội ngũ hội thẩm nhân dân (HTND) hai cấp tỉnh Phú Yên có nhiều đóng góp quan trọng trong công tác xét xử của tòa án, bảo đảm tính công bằng, khách quan của pháp luật. Việc này đã góp phần cùng TAND Phú Yên hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, giáo dục công dân chấp hành nghiêm pháp luật, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.

Vai trò quan trọng

Theo quy định của Hiến pháp năm 2013 (Điều 103) và Luật Tổ chức TAND năm 2014 (Điều 8, 9), việc xét xử sơ thẩm của TAND có HTND tham gia; thẩm phán, hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.

Với các quy định này thì HTND có địa vị pháp lý và vai trò rất quan trọng trong công tác xét xử, vì khi tham gia xét xử ở cấp sơ thẩm, hội thẩm chiếm đa số trong hội đồng xét xử (2/3 hoặc 3/5) và khi xét xử, hội thẩm ngang quyền với thẩm phán khi ra các phán quyết về vụ án.

Thời gian qua, việc thực hiện nguyên tắc này đã đạt được những kết quả nhất định, vai trò của HTND trong công tác xét xử của hệ thống tòa án ngày càng phát huy.

Toàn tỉnh hiện có 10 đoàn HTND, gồm 1 đoàn cấp tỉnh và 9 đoàn cấp huyện với tổng số 202 vị hội thẩm. Các HTND đều đáp ứng các quy định về tiêu chuẩn, hầu hết là cán bộ có chức vụ, trình độ, hoạt động kiêm nhiệm trong các cơ quan, ban ngành, đoàn thể của tỉnh, huyện như: Ủy ban MTTQ, LĐLĐ, hội nông dân, hội phụ nữ, đoàn thanh niên... hoặc nhiều người nguyên là cán bộ các cơ quan bảo vệ pháp luật đã nghỉ hưu, một số người nhiều nhiệm kỳ tham gia công tác hội thẩm có uy tín, trách nhiệm, có trình độ.

Vì vậy, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các HTND có những đóng góp quan trọng cho công tác xét xử của TAND hai cấp Phú Yên. Những năm qua, các HTND đã tham gia xét xử hàng nghìn vụ án, vụ việc các loại, thể hiện được trách nhiệm trong việc bảo vệ sự công bằng xã hội, bảo vệ pháp chế XHCN.

Ông Đinh Công Danh, Trưởng đoàn HTND tỉnh chia sẻ: Là người đại diện cho tiếng nói của người dân trong việc giải quyết vụ việc của tòa án, các HTND luôn nỗ lực trau dồi kiến thức pháp luật, học hỏi kỹ năng, kinh nghiệm, dành thời gian nghiên cứu hồ sơ vụ án, tìm hiểu các quy định pháp luật liên quan.

Từ đó, HTND cùng hội đồng xét xử đưa ra các phán quyết thấu tình đạt lý. Đồng thời thông qua đó góp phần tích cực vào việc giáo dục công dân chấp hành nghiêm pháp luật, tôn trọng các quy tắc cuộc sống, nhằm phòng ngừa vi phạm, tăng cường ý thức sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.

Nâng cao nghiệp vụ

Mới đây, TAND tỉnh tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho gần 200 vị HTND hai cấp. Tại hội nghị này, lãnh đạo TAND tỉnh đã truyền đạt các chuyên đề chuyên sâu về các lĩnh vực hình sự, dân sự, hành chính; chia sẻ các kỹ năng giải quyết án dân sự về tranh chấp đất đai, chia thừa kế quyền sử dụng đất; kỹ năng xét xử án hình sự về tội phạm rửa tiền và tài trợ khủng bố; kỹ năng giải quyết vụ án hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai…

“Tham gia lớp tập huấn này tôi thấy rất hữu ích, cần thiết, nhất là với những vị HTND mới tham gia trong nhiệm kỳ đầu. Tôi được trang bị, nâng cao kiến thức pháp luật, các kỹ năng nghiệp vụ… để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình trong thời gian tới”, ông Nguyễn Hoàng Thành, thành viên Đoàn HTND tỉnh nói.

Theo ông Lương Quang, Phó Chánh án TAND tỉnh, đợt tập huấn lần này nhằm bồi dưỡng cho các HTND hai cấp Phú Yên nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, bổ sung các kiến thức pháp lý, hoàn thiện hơn về kỹ năng thực tiễn giải quyết xét xử các loại án; đồng thời trao đổi, giải đáp các vướng mắc trong quá trình xét xử… Qua đó giúp đội ngũ HTND tham gia tốt hơn nữa trong công tác xét xử, cùng với thẩm phán đưa ra các phán quyết đúng pháp luật, thấu tình đạt lý, dân chủ, khách quan, góp phần cùng tòa án hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của tòa án và của địa phương.

Thực tế công tác xét xử cho thấy, mặc dù rất nỗ lực thực hiện nhiệm vụ được giao, tuy nhiên vì hoạt động kiêm nhiệm nên một số HTND không có nhiều thời gian nghiên cứu hồ sơ, nhiều khi chưa đánh giá hết các chứng cứ trong vụ án, nhất là những vụ án có nhiều tình tiết phức tạp.

Bên cạnh đó, cùng với sự phát triển về kinh tế, xã hội, khoa học công nghệ hiện nay, các vụ việc hình sự, dân sự, kinh tế, thương mại không còn đơn giản như trước. Vì vậy, để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ, quyền năng của mình, đòi hỏi các HTND phải không ngừng nỗ lực, khắc phục khó khăn, nâng cao trình độ thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm trước Đảng, trước Nhân dân, nhất là trong giai đoạn hiện nay Đảng, Nhà nước ta tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới. 

NGỌC DUNG