Năm 2022, Viện KSND tỉnh thực hiện nhiều giải pháp mang tính đột phá, tạo ra những chuyển biến tích cực trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Trong đó có việc thực hiện tốt công tác tham mưu, kiến nghị phòng ngừa vi phạm trong quản lý Nhà nước về đất đai.

Tích cực tham mưu

Qua công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính về đất đai, Viện KSND tỉnh đã phát hiện nhiều hạn chế, sai phạm trong hoạt động quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh như: lập khống hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất; trích lập bản đồ thửa đất không đúng với hồ sơ địa chính, không đúng với nguồn gốc đất; chỉnh lý biến động đất không có căn cứ; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) không đúng quy định…

Đặc biệt, khi bị khởi kiện các vụ án hành chính liên quan đến đất đai, quá trình giải quyết vụ án, nhiều địa phương, đơn vị, cá nhân có chức trách, nhiệm vụ không thực hiện đúng, đầy đủ quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính theo quy định pháp luật như: Chủ tịch UBND, UBND là người bị kiện không tham gia hoặc tham gia không đầy đủ các phiên đối thoại, phiên tòa và các buổi làm việc khác theo quy định; việc cung cấp hồ sơ, tài liệu, chứng cứ chứng minh tính đúng đắn, hợp pháp của các quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu kiện và có ý kiến đối với việc bị khiếu kiện còn chậm dẫn đến nhiều vụ án hành chính quá thời hạn giải quyết theo luật định; có trường hợp không thực hiện hoặc chưa kịp thời kháng cáo phúc thẩm, đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm bản án để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước bị xâm hại…

Để khắc phục tình trạng trên, đồng thời ngăn chặn, phòng ngừa tình trạng vi phạm pháp luật trong hoạt động quản lý Nhà nước về đất đai, Ban Cán sự Đảng Viện KSND tỉnh đã có báo cáo, tham mưu đề nghị Thường trực Tỉnh ủy chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh, Đảng ủy các cơ quan, ban ngành có thẩm quyền quản lý Nhà nước về đất đai; thường trực huyện, thị, thành ủy chỉ đạo chấn chỉnh công tác quản lý Nhà nước về đất đai và thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ tố tụng theo quy định của pháp luật.

Hiệu quả từ công tác kiến nghị phòng ngừa

Qua theo dõi tình hình và trên cơ sở báo cáo của Ban Cán sự Đảng Viện KSND tỉnh, ngày 15/6/2022, Ban Thường vụ Tỉnh ủy có Công văn 311 về tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đất đai và thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ tố tụng theo quy định của pháp luật chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan tập trung thực hiện một số nhiệm vụ sau:

Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh, các huyện, thị, thành ủy lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đất đai; thường xuyên chỉ đạo kiểm tra, rà soát việc thực hiện các quy định pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý nghiêm các sai phạm. Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, đầy đủ quyền và nghĩa vụ tố tụng trong các vụ án hành chính theo quy định của pháp luật, nhất là trong việc trực tiếp tham gia hoặc cử người đại diện ủy quyền tham gia đầy đủ các phiên tòa, phiên đối thoại, công khai chứng cứ; thực hiện quyền kháng cáo phúc thẩm, đề nghị xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khi quyền và lợi ích của Nhà nước bị xâm hại.

Ban Cán sự Đảng Viện KSND tỉnh tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác kiểm sát các vụ án hành chính; kịp thời ban hành kháng nghị theo quy định pháp luật hoặc kiến nghị, kháng nghị đối với các bản án, quyết định của tòa án chưa đúng quy định pháp luật; chủ động kiến nghị các cơ quan hành chính Nhà nước, người có thẩm quyền quản lý hành chính Nhà nước bị khởi kiện thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ tố tụng theo quy định pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân. Kịp thời phát hiện, báo cáo cơ quan có thẩm quyền quản lý cán bộ đối với các trường hợp cán bộ có các biểu hiện thiếu trách nhiệm trong việc tham gia thực hiện nhiệm vụ tố tụng theo phân công để xử lý theo quy định.

Ban Nội chính Tỉnh ủy phối hợp với Ban Cán sự Đảng TAND tỉnh, Ban Cán sự Đảng Viện KSND tỉnh tổng hợp danh sách, báo cáo Thường trực Tỉnh ủy các trường hợp cơ quan, đơn vị, cá nhân không cung cấp, chậm cung cấp tài liệu, hồ sơ, chứng cứ, không tham gia quá trình tố tụng trong các vụ án hành chính hoặc cử người đại diện ủy quyền tham gia các phiên tòa không đúng quy định, làm cho việc giải quyết án kéo dài, tồn đọng để chỉ đạo khắc phục, xem xét xử lý trách nhiệm theo quy định.

Trên cơ sở thực hiện chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, ngày 18/7/2022 UBND tỉnh có văn bản gửi thủ trưởng các sở, ban ngành; chủ tịch UBND các huyện, thị, thành phố chỉ đạo tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đất đai và thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ tố tụng theo quy định pháp luật. Đặc biệt là có ý kiến, cung cấp kịp thời, đầy đủ hồ sơ, tài liệu có liên quan đến quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khởi kiện theo đúng quy định; trực tiếp tham gia hoặc cử người đại diện tham gia các phiên tòa, phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ, đối thoại… kịp thời tham mưu, thực hiện quyền kháng cáo phúc thẩm, đề nghị xem xét kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm khi quyền, lợi ích của Nhà nước bị xâm hại.

Qua công tác kiểm sát giải quyết vụ án hành chính, Viện KSND tỉnh phát hiện tồn tại về trình tự, thủ tục thu hồi đất nên ban hành Kiến nghị 1477 ngày 8/11/2022 đề nghị đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, xét quy chủ, trình tự, thủ tục thu hồi đất nhằm thực hiện tốt chính sách pháp luật về đất đai. Ngày 7/7/2022, UBND tỉnh ban hành Văn bản 593 chỉ đạo Sở TN-MT, UBND TP Tuy Hòa, TX Đông Hòa kịp thời chấn chỉnh khắc phục tồn tại, hạn chế trên.

Ngoài ra, qua công tác kiểm sát thi hành án dân sự, phát hiện sai phạm của UBND cấp huyện cấp trùng nhiều GCNQSDĐ cho một thửa đất, người dân đem các giấy chứng nhận này thế chấp nhiều ngân hàng khác nhau để vay vốn và không có khả năng thanh toán, cũng không thể áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án; ngày 1/7/2022 Viện KSND tỉnh ban hành Kiến nghị 868 đề nghị đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo chủ tịch UBND huyện, thị, thành phố; các sở, ngành liên quan kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh, kịp thời thu hồi GCNQSDĐ cấp không đúng quy định. Tiếp nhận kiến nghị của Viện KSND tỉnh, UBND tỉnh đã có Văn bản 3368 ngày 7/7/2022 gửi Sở TN-MT, UBND các huyện, thị, thành phố yêu cầu kiểm tra, rà soát, xử lý việc cấp GCNQSDĐ không đúng quy định.

HỒ NGỌC THẢO

Phó Viện trưởng Viện KSND tỉnh