Cuối tháng 7 vừa qua, lần đầu tiên TAND Phú Yên mở phiên tòa xét xử trực tuyến vụ án hình sự. Đây là bước đột phá của TAND tỉnh nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xét xử, đáp ứng tốt yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.

Bị cáo ra tòa ngay tại trại tạm giam

Sáng 27/7, TAND tỉnh xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với bị cáo Trương Ngọc Tuấn (35 tuổi, xã Hòa An, huyện Phú Hòa) về tội giết người. Đây là phiên tòa được tổ chức theo hình thức trực tuyến đầu tiên tại Phú Yên. Phiên tòa có sự tham dự của đại diện lãnh đạo Ban Nội chính Tỉnh ủy, Công an tỉnh, Sở Tư pháp, Viện KSND tỉnh, các thẩm phán TAND tỉnh và chánh án TAND các huyện, thị, thành phố.

Phiên tòa xét xử trực tuyến diễn ra tại điểm cầu trung tâm là TAND tỉnh với sự tham gia của hội đồng xét xử (HĐXX), đại diện viện kiểm sát, thư ký phiên tòa, những người tham gia tố tụng khác; bị cáo tham gia phiên tòa ngay tại nơi đang bị giam giữ là điểm cầu thành phần ở Trại tạm giam Công an tỉnh.

Điểm cầu trung tâm ở TAND tỉnh được trang bị hệ thống điều khiển, hệ thống âm thanh và 3 màn hình kích thước lớn hiển thị thông tin, hình ảnh điểm cầu thành phần để HĐXX và những người tham gia phiên tòa theo dõi. Tại điểm cầu ở Trại tạm giam Công an tỉnh, một căn phòng đặc biệt được chỉnh trang, lắp đặt các hệ thống nghe, nhìn, thu, phát tín hiệu đến điểm cầu trung tâm. Trong căn phòng này, ngoài bị cáo còn có lực lượng liên quan làm nhiệm vụ giữ trật tự phiên tòa cũng như đảm bảo phiên tòa trực tuyến không bị gián đoạn. Hình ảnh, âm thanh lời nói của các bên rõ ràng, thông suốt, không bị gián đoạn và quá trình xét xử diễn ra công khai, thông tin rõ ràng.

Theo nội dung cáo trạng, khoảng 0 giờ 45 ngày 7/7/2021, Huỳnh Thanh Huy đang ngồi nhậu cùng 3 người bạn tại nhà riêng ở phường 4, TP Tuy Hòa thì thấy Trương Ngọc Tuấn đi ngang qua, Huy gọi vào nhậu cùng. Trong lúc nhậu, Tuấn và một người bạn của Huy cãi nhau, Huy can ngăn và đuổi Tuấn về. Tuấn cầm ly thủy tinh đập xuống nền nhà rồi bỏ đi; bực tức, Huy xách mã tấu rượt đuổi Tuấn. Một lúc sau, Tuấn cầm dao quay trở lại, xông vào nhà Huy, đâm liên tục vào người Huy, khiến Huy tử vong. Sau khi gây án, Tuấn tiếp tục đến nhà bạn nhậu, sau đó thuê xe bỏ trốn trong đêm. Đến sáng 8/7/2021, Tuấn bị Công an Phú Yên bắt giữ tại Quảng Ngãi.

Trước đây, Tuấn từng bị tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng xử phạt 9 năm tù về tội giết người. Tuấn đã thụ án, được giảm án, chấp hành xong án phạt ngày 30/8/2010.

Tại phiên tòa xét xử trực tuyến, bị cáo Tuấn thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình, ăn năn hối cải. Gia đình Tuấn đã tự nguyện bồi thường cho đại diện hợp pháp của bị hại 300 triệu đồng, gia đình bị hại có đơn xin giảm nhẹ hình phạt. Sau khi xem xét các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, HĐXX sơ thẩm đã tuyên phạt bị cáo Tuấn 15 năm tù.

Sau ngày 27/7, TAND tỉnh tiếp tục mở hai phiên xét xử hình sự sơ thẩm đối với hai vụ án: giết người; mua bán trái phép chất ma túy và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy theo hình thức trực tuyến tại hai điểm cầu ở TAND tỉnh và Trạm tạm giam Công an tỉnh trong hai ngày 28 và 29/7. Quá trình tổ chức xét xử bảo đảm trình tự, thủ tục tố tụng, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân tham gia tố tụng như phiên tòa trực tiếp.

Nhân rộng mô hình xét xử trực tuyến

Trung bình mỗi năm, TAND tỉnh phải thụ lý giải quyết gần 1.000 vụ án các loại. Với số lượng án nhiều như vậy, đội ngũ cán bộ, thẩm phán gặp không ít khó khăn, áp lực về công việc.

Ông Trần Huy Đức, Chánh án TAND tỉnh cho biết: Sự ra đời của Nghị quyết 33/2021/QH15 của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến đã tạo cơ sở pháp lý để tòa án các địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết án, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hoạt động xét xử. Hiện cả nước có gần 50% tỉnh, thành triển khai mô hình xét xử trực tuyến, trong đó có Phú Yên.

Thực hiện Thông tư liên tịch 05/2021 giữa TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Quốc phòng quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành tổ chức phiên tòa trực tuyến, TAND tỉnh đã chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan cũng như phối hợp với Viettel Phú Yên - Tập đoàn Viễn thông quân đội để tổ chức phiên tòa trực tuyến. Trong điều kiện tòa án chưa được cấp kinh phí, trang thiết bị phục vụ cho việc xét xử trực tuyến, Viettel Phú Yên đã hỗ trợ tòa án về kỹ thuật, thiết bị giúp việc xét xử trực tuyến hiệu quả.

Theo ông Đức, phiên tòa xét xử trực tuyến không ảnh hưởng đến chất lượng xét xử, mà còn giúp cho tòa án giải quyết tình trạng hoãn các phiên tòa do vắng mặt bị cáo và nhiều người tham gia tố tụng vì nhiều lý do khách quan như lâu nay. Việc xét xử trực tuyến tạo điều kiện thuận lợi cho những người tham gia tố tụng không thể trực tiếp đến tòa án, nhất là người dân ở các huyện Sông Hinh, Đồng Xuân, Sơn Hòa cách xa trung tâm TP Tuy Hòa. Với các vụ án hình sự, bị cáo được bố trí ngồi tại điểm cầu trại tạm giam thay vì phải dẫn giải trực tiếp đến tòa án; đối với các vụ án hành chính thì chỉ cần bố trí một điểm cầu ở tòa án, một điểm cầu ở UBND huyện, thị... Ngoài ra, việc xét xử trực tuyến còn đảm bảo an ninh trật tự, an toàn cho người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng, đảm bảo việc lưu trữ, bảo quản hồ sơ vụ án, giảm thiểu chi phí, thời gian, giúp đẩy nhanh tiến độ giải quyết các loại án. “Với những ưu điểm này, thời gian tới, TAND tỉnh sẽ nhân rộng mô hình xét xử trực tuyến ở các phiên tòa hành chính, dân sự, kinh doanh thương mại và triển khai ở tòa án các huyện, thị, thành phố”, ông Đức nói. 

NGỌC DUNG