Viện KSND cấp cao tại Đà Nẵng vừa kháng nghị giám đốc thẩm đề nghị hủy toàn bộ bản án dân sự phúc thẩm “Tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Xếch (đã chết), những người thừa kế quyền lợi và nghĩa vụ tố tụng của bà Xếch với bị đơn là ông Nguyễn Ngọc (trú khu phố 2, phường Phú Lâm, TP Tuy Hòa) do vi phạm quyền và nghĩa vụ của đương sự.

Minh hoa: Internet

Yêu cầu trả lại đất

Theo đơn khởi kiện của nguyên đơn, vào năm 1977, vợ chồng ông Nguyễn Rọi và bà Nguyễn Thị Xếch nhận chuyển nhượng của vợ chồng ông Huỳnh Lộc và bà Hà Thị Nho (bằng giấy viết tay) một thửa đất diện tích 659,26m² tại khu phố 2 (phường Phú Lâm).

Sau đó, vợ chồng bà Xếch xây dựng một ngôi nhà cấp 4 diện tích 50m² và cho ông Nguyễn Ngọc (em bà Xếch) thuê để trồng hoa màu, trả tiền hàng tháng từ năm 1982. Do chỗ chị em nên việc thuê đất và trả tiền thuê đất hai bên không lập văn bản, nhưng họ hàng ai cũng biết. Năm 2004, bà Xếch đăng ký làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì bị chính quyền địa phương từ chối vì mảnh đất này đã được ông Ngọc kê khai.

Năm 2007, bà Xếch có đơn khiếu nại đến UBND phường Phú Lâm nhưng đến năm 2010, UBND phường mới lập biên bản hòa giải. Năm 2011, bà Xếch khởi kiện, yêu cầu TAND TP Tuy Hòa buộc ông Ngọc trả lại toàn bộ diện tích đất nêu trên.

Trong khi đó, bị đơn Nguyễn Ngọc cho rằng, thửa đất hiện nay bà Xếch đang tranh chấp là do ông khai hoang từ năm 1976, xây dựng ngôi nhà cấp 4, rồi canh tác hoa màu từ đó đến nay. Trong quá trình sử dụng, ông đã đóng thuế cho Nhà nước và kê khai đầy đủ theo quy định của pháp luật. Đồng thời, ông được Nhà nước cân đối cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai, nhưng chưa giao vì đang tranh chấp.

Xử sơ thẩm, TAND TP Tuy Hòa không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Xếch và những người kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của bà Xếch đối với ông Nguyễn Ngọc về việc đòi lại đất. Ông Nguyễn Ngọc được sở hữu căn nhà cấp 4 gắn liền với quyền sử dụng 659,25m² đất thuộc thửa số 57 ở khu phố 2.

Không đồng ý với phán quyết của cấp sơ thẩm, những người thừa kế quyền và nghĩa vụ tố tụng của nguyên đơn làm đơn kháng cáo. Đồng thời, Viện KSND TP Tuy Hòa kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm.

Vi phạm quyền và nghĩa vụ của đương sự

Mới đây, xử phúc thẩm, hội đồng xét xử TAND tỉnh cho rằng, đối tượng tranh chấp giữa các đương sự trong vụ án là quyền sử dụng 659,26m² đất và nguồn gốc là của gia đình ông Huỳnh Lộc. Đến năm 1977, ông Lộc mới chuyển nhượng cho vợ chồng bà Xếch nhưng không được chứng thực là không tuân thủ đúng trình tự, thủ tục pháp luật quy định về hình thức.

Bên cạnh đó, nguyên đơn cũng không có giấy tờ nào chứng minh vì không có nhu cầu canh tác nên đã cho ông Nguyễn Ngọc thuê lại. Trong khi đó, qua xác minh thực tế, ông Ngọc là người trực tiếp canh tác, xây dựng nhà ở và là người kê khai ruộng đất đóng thuế cho Nhà nước đầy đủ từ năm 1977 cho đến nay.

Hơn nữa, ông Ngọc đứng tên trong sổ địa chính, được Nhà nước giao cho hộ gia đình ông canh tác hoa màu và ông xây dựng nhà ở trong suốt thời gian dài mà nguyên đơn không tranh chấp. Do đó, hội đồng xét xử chỉ chấp nhận một phần kháng cáo của nguyên đơn và một phần kháng nghị của Viện KSND TP Tuy Hòa.

Theo đó, vợ chồng ông Ngọc được quyền sở hữu căn nhà cấp 4, gắn liền với quyền sử dụng đất 659,26m². Đồng thời ghi nhận công sức của nguyên đơn về nguồn gốc đất nên tòa buộc vợ chồng ông Ngọc giao trả phần đất cho nguyên đơn theo giá thị trường là hơn 69 triệu đồng.

Sau khi bản án phúc thẩm đã tuyên, nhận thấy việc tranh chấp quyền sử dụng đất giữa vợ chồng bà Xếch và ông Ngọc có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng quyền lợi và nghĩa vụ của đương sự nên Viện KSND cấp cao tại Đà Nẵng đã kháng nghị giám đốc thẩm đề nghị hủy toàn bộ bản án dân sự phúc thẩm “Tranh chấp quyền sử dụng đất” này.

Theo quyết định kháng nghị của Viện KSND cấp cao tại Đà Nẵng thì qua chứng cứ, tài liệu xác định nguồn gốc thửa đất tranh chấp nêu trên là của vợ chồng bà Nguyễn Thị Xếch mua và cho em ruột là ông Nguyễn Ngọc thuê lại. Năm 1987, ông Ngọc cho rằng HTX đã cân đối cấp cho gia đình ông và tự ý kê khai đăng ký là không đúng. Do vậy, bản án dân sự sơ thẩm của TAND TP Tuy Hòa không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của những người thừa kế quyền lợi và nghĩa vụ tố tụng của bà Xếch là không đúng.

Trong khi đó, bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Phú Yên xác định thửa đất do bà Xếch mua là đúng quy định nhưng lại viện dẫn Điều 10 Luật Đất đai 2003 và khoản 5 Điều 26 Luật Đất đai 2013 để cho rằng bà Xếch không được đòi lại đất, nhưng lại buộc ông Ngọc trả lại giá trị thửa đất tương ứng với số tiền hơn 69 triệu đồng là mâu thuẫn.

Mặt khác, thực tế diện tích đất tranh chấp không thuộc trường hợp đất được Nhà nước giao cho ông Ngọc sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách đất đai, nhưng bản án phúc thẩm lại nhận định những người thừa kế quyền lợi và nghĩa vụ tố tụng của bà Xếch không được đòi lại đất nên không buộc ông Ngọc trả lại đất mà chỉ trả lại giá trị đất là không đúng. Từ đó, bản án phúc thẩm quyết định giao toàn bộ thửa đất tranh chấp cho ông Ngọc là không đúng pháp luật, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp của những người thừa kế của bà Xếch.

Từ đó, Viện KSND cấp cao tại Đà Nẵng đã kháng nghị giám đốc thẩm đề nghị Ủy ban thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng hủy toàn bộ bản án dân sự phúc thẩm để xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật.

LỆ VĂN