TAND cấp cao tại Đà Nẵng vừa tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND tỉnh về vụ án hủy hoại rừng xảy ra ở xã Phú Mỡ (huyện Đồng Xuân) để điều tra lại đối với hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của nhiều cán bộ thuộc huyện Đồng Xuân. Đây là vụ án mà lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã trực tiếp đến hiện trường, tổ chức liên tục các cuộc họp để chỉ đạo điều tra, xử lý nghiêm vụphárừng này…

Đua nhau phá rừng

Theo hồ sơ vụ án, ngày 21/2/2013, UBND tỉnh Phú Yên ra Quyết định 318/QĐ-UBND thu hồi đất của Ban quản lý rừng phòng hộ huyện Đồng Xuân giao cho UBND các xã Phú Mỡ, Xuân Lãnh và Xuân Quang 1 (huyện Đồng Xuân) quản lý. Trong đó có rừng Bình Ấm thuộc tiểu khu 83, 90 của xã Phú Mỡ.

Khoảng tháng 5/2015, Phạm Xuân Trình (trú xã Xuân Quang 1, huyện Đồng Xuân) sử dụng các thông tin cá nhân của các ông La Lan Dư, La O Đấu, La Mo Mang có hộ khẩu tại xã Phú Mỡ rồi lập 3 hồ sơ đăng ký và xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng nhằm hợp thức hóa quyền sử dụng đất rừng Bình Ấm. Tuy nhiên, các cán bộ Phòng TN-MT và Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Đồng Xuân dù không kiểm tra hiện trạng nhưng vẫn lập biên bản kiểm tra hiện trạng phản ánh không đúng thực tế để tham mưu cho lãnh đạo đơn vị xác nhận các thủ tục của 3 hồ sơ nói trên, trình UBND huyện cấp giấy chứng nhận.

Để tiếp tục hợp thức hóa quyền sử dụng diện tích đất rừng Bình Ấm, Trình và Huỳnh Anh Khương (nguyên cán bộ Phòng TN-MT huyện Đồng Xuân) sử dụng thông tin cá nhân của các hộ dân đứng tên La Thanh Anh, La Lan Ninh, La Mo Hùng để lập hồ sơ đăng ký quyền sử dụng đất và được UBND huyện Đồng Xuân cấp 4 giấy đỏ. Tiếp đó, ngày 21/3/2016, Trình lập khống các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ tên Dư, Mang, Đấu sang cho Trình, rồi làm đơn xin phát dọn thực bì. Các giấy tờ này được UBND xã Phú Mỡ ký xác nhận.

Cuối tháng 3/2016, Trình thuê khoảng 29 người dùng cưa máy cầm tay, rựa chặt phát tại các lô 11, 15, 20 ở rừng Bình Ấm. Đồng thời liên lạc với Khương đề cập đến việc chỉ ranh giới đất rừng được cấp giấy chứng nhận đứng tên La Thanh Anh, La Lan Ninh, La Mo Hùng. Đầu tháng 4/2016, Khương hai lần mang theo bản đồ và máy định vị GPS đến rừng Bình Ấm xác định ranh giới để Trình chỉ lại cho nhân công tiếp tục chặt phát tổng diện tích 18,1ha rừng. Sau đó, Khương đưa 37 triệu đồng cho Trình để trả tiền công phát rừng.

Thấy Phạm Xuân Trình và một số người khác tổ chức chặt phát rừng nên La O Kính (trú xã Xuân Quang 1) rủ La Lan Thập (xã Phú Mỡ) tổ chức thuê người chặt phát rừng lấy đất canh tác, đồng thời ngăn Trình chiếm hết đất rừng Bình Ấm. Trong tháng 4/2016, Kính và Thập đã thuê khoảng 30 người dùng cưa máy cầm tay, rựa chặt phát 18,73ha rừng thuộc tiểu khu 83 rừng Bình Ấm.

Theo kết luận giám định của Sở NN-PTNT Phú Yên, trong 109,9ha bị Trình, Khương, Kính và Thập chặt phá có 76,9ha đất chưa thành rừng có cây gỗ tái sinh nên thuộc phạm vi xử lý theo Nghị định 102/2014/NĐ-CP của Chính phủ xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực đất đai; 33ha rừng phòng hộ và rừng sản xuất ở tiểu khu 83, 90 thuộc rừng Bình Ấm. Trong đó, Trình và Khương tổ chức chặt phá 6,27ha rừng phòng hộ, 8ha rừng sản xuất; Kính và Thập tổ chức chặt phá 18,73ha rừng phòng hộ.

Sau khi phát hiện vụ phá rừng nghiêm trọng này, Viện KSND tỉnh ra cáo trạng truy tố Huỳnh Anh Khương, Phạm Xuân Trình, La O Kính, La Lan Thập về tội hủy hoại rừng. Liên quan đến vụ phá rừng này, đầu tháng 10/2016, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Phú Yên đã kỷ luật cảnh cáo các ông Nguyễn Hồng Đức (nguyên Giám đốc Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Đồng Xuân), So Bếp (Huyện ủy viên huyện Đồng Xuân, Bí thư Đảng ủy xã Phú Mỡ). Đồng thời, UBND huyện Đồng Xuân cũng đã kỷ luật bằng hình thức cách hết các chức vụ trong Đảng, cách chức Trưởng Phòng TN-MT huyện Đồng Xuân của ông Cao Thanh Lương; kỷ luật cảnh cáo Chủ tịch UBND xã Phú Mỡ La O Hóa; khai trừ Đảng, buộc thôi việc đối với ông Nguyễn Phan Hóa (cán bộ Phòng TN-MT huyện Đồng Xuân).

Sau khi truy tố, từ ngày 15-17/8/2017, TAND tỉnh đưa vụ án ra xử sơ thẩm. Tại phiên xử sơ thẩm, hội đồng xét xử tuyên phạt 4 bị cáo tổng cộng 30 năm tù về tội hủy hoại rừng. Theo đó, bị cáo Huỳnh Anh Khương lãnh án 8 năm tù giam; Phạm Xuân Trình và La O Kính mỗi bị cáo phải lãnh án 7 năm 6 tháng tù giam; La Lan Thập lãnh 7 năm tù giam. Về trách nhiệm dân sự, tòa tuyên buộc bốn bị cáo vừa nêu phải có trách nhiệm liên đới bồi thường 2,1 tỉ đồng cho UBND xã Phú Mỡ.

Hủy án để điều tra lại

Sau phiên sơ thẩm, ngày 15/9/2017, Viện KSND cấp cao tại Đà Nẵng đã ra quyết định kháng nghị bản án sơ thẩm. Đồng thời đề nghị cấp phúc thẩm xét xử lại vụ án theo hướng hủy án sơ thẩm để điều tra lại hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của một số cán bộ liên quan.

Theo Viện KSND cấp cao tại Đà Nẵng, vụ phá rừng trên xuất phát từ hành vi thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý của các ông Cao Thanh Lương, Nguyễn Hồng Đức, Nguyễn Phan Hóa, Mai Xuân Lợi (cán bộ Phòng TN-MT huyện Đồng Xuân) và các ông So Bếp, La O Hóa, La O Hoa (cán bộ địa chính xã Phú Mỡ).

Mới đây, TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã đưa vụ án ra xử phúc thẩm. Tại phiên xử phúc thẩm, hội đồng xét xử phúc thẩm chấp nhận kháng nghị của Viện KSND cấp cao tại Đà Nẵng, tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Phú Yên để điều tra lại đối với hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của nhiều cán bộ thuộc huyện Đồng Xuân.

Cũng tại phiên tòa phúc thẩm, hội đồng xét xử cho rằng vụ phá rừng trên xuất phát từ việc thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý của hàng loạt cán bộ. Đó là các ông Cao Thanh Lương, Nguyễn Hồng Đức, So Bếp, La O Hóa, La O Hoa, Mai Xuân Lợi, Nguyễn Phan Hóa. Những người này đều là cán bộ có trách nhiệm liên quan ở địa phương, biết rõ các quy định về điều kiện, tiêu chuẩn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, những cán bộ này đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, thiếu trách nhiệm trong thẩm định, thẩm tra hồ sơ dẫn đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái quy định.

Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm cũng nhận định: “Hành vi của các ông Cao Thanh Lương, Nguyễn Hồng Đức, So Bếp, La O Hóa, La O Hoa, Mai Xuân Lợi, Nguyễn Phan Hóa đủ yếu tố cấu thành tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tòa cấp sơ thẩm không xét xử về hành vi này là đã bỏ lọt tội phạm và người phạm tội.

Riêng đối với Phạm Xuân Trình, Hoàng Anh Khương, ngoài hành vi hủy hoại rừng còn có hành vi lập hồ sơ xin giao đất rừng không đúng quy định của pháp luật với diện tích gần 110ha. Hành vi này có dấu hiệu của tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai nhưng chưa được xử lý. Ngoài ra, các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp trái quy định pháp luật nhưng bản án sơ thẩm không tuyên hủy là thiếu sót”.

Kết thúc phiên xử, hội đồng xét xử tuyên hủy án sơ thẩm của TAND tỉnh và trả hồ sơ cho Viện KSND tỉnh để điều tra lại đối với hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của các cán bộ vừa nêu trên cũng như hành vi vi phạm các quy định về sử dụng đất đai của các bị cáo.

VĂN TÀI