Trong những năm qua, TAND tỉnh đã quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả nhiệm vụ cải cách tư pháp (CCTP) và đạt được những kết quả tích cực trên các mặt công tác. Trao đổi với phóng viên Báo Phú Yên về công tác CCTP ở TAND hai cấp trong thời gian qua, Chánh án TAND tỉnh Phú Yên Lê Văn Phước cho biết:

Chánh án TAND tỉnh trao bằng khen của TAND Tối cao cho các điển hình tiêu biểu giai đoạn 2010-2015 - Ảnh: V.TÀI

Nghị quyết 49/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược CCTP đến năm 2020 đã xác định TAND có vị trí trung tâm, xét xử là hoạt động trọng tâm trong CCTP. Vì vậy, thời gian quan, TAND hai cấp trong tỉnh đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả nhiệm vụ CCTP và đạt được những kết quả tích cực. Trong quá trình giải quyết, xét xử các loại án, TAND hai cấp chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục giải quyết các loại án. Chất lượng xét xử tiếp tục được nâng cao, số lượng các bản án, quyết định bị hủy năm sau thấp hơn năm trước. Trong xét xử các vụ án hình sự, các vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng, các vụ án trọng điểm, phức tạp được dư luận xã hội quan tâm đều được TAND hai cấp phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng để đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh. Tỉ lệ giải quyết, xét xử hàng năm luôn đạt và vượt chỉ tiêu đề ra, một số đơn vị có tỉ lệ giải quyết án trong năm đạt 100% như TAND huyện Đông Hòa, TP Tuy Hòa…

Bên cạnh đó, nhờ chú trọng thực hiện tốt công tác hòa giải trong các vụ việc dân sự, đối thoại trong giải quyết án hành chính, nên thời gian qua, số vụ án dân sự hòa giải thành chiếm tỉ lệ khá cao.

Thực hiện chủ trương CCTP theo tinh thần Nghị quyết 08, Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị, các nghị quyết của Quốc hội và trên cơ sở các quy định của pháp luật tố tụng, việc tổ chức phiên tòa xét xử theo tinh thần CCTP được TAND hai cấp trong tỉnh triển khai thực hiện nghiêm túc. Khi xét xử, tòa án hai cấp luôn thực hiện đúng các nguyên tắc cơ bản và các quy định khác của pháp luật về tố tụng có liên quan. Với việc xác định đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa là khâu đột phá, trên cơ sở quy định của pháp luật, các hội đồng xét xử đã thể hiện sự khách quan, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của các bên và tạo mọi điều kiện, đảm bảo cho những người tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của họ theo đúng quy định, không hạn chế thời gian tranh luận giữa người tham gia tố tụng và người tiến hành tố tụng.

* Cùng với các ngành Tư pháp, Nội chính, TAND hai cấp đã có những giải pháp nào để thực hiện tốt công tác CCTP, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, thưa chánh án?

- Đối với TAND tỉnh, CCTP tập trung vào việc cải cách hành chính tư pháp. Nếu như trước đây, khâu tiếp dân và tiếp nhận đơn khởi kiện được giao cho từng tòa chuyên trách, người dân đến nộp đơn khởi kiện loại vụ án nào thì đến liên hệ với tòa chuyên trách đó. Điều này đã gây khó khăn, phiền hà cho người dân trong trường hợp đến liên hệ nộp đơn mà không có cán bộ của tòa trực tiếp dân do phải đi đo đạc, định giá, tống đạt văn bản tố tụng... Bên cạnh đó, việc giao cho tòa chuyên trách tiếp dân, nhận và thụ lý đơn dễ xảy ra tình trạng không được khách quan trong hoạt động thụ lý vụ án, chánh án cũng không thể quản lý được công tác thụ lý án của các tòa chuyên trách. Nhiều trường hợp tòa chuyên trách thụ lý khi chưa đủ điều kiện khởi kiện, thụ lý sai, dẫn đến thụ lý tràn lan các vụ án và từ đó dẫn đến tình trạng án tồn đọng quá hạn do đương sự chưa thu thập đầy đủ chứng cứ mà vẫn thụ lý.

Trước thực trạng đó, ngày 1/10/2012, Chánh án TAND tỉnh ra quyết định thành lập Tổ Nghiệp vụ (trực thuộc Văn phòng TAND tỉnh) gồm ba thành viên. Trong đó, một thành viên là thẩm tra viên làm tổ trưởng có nhiệm vụ giúp việc cho chánh án trong việc tiếp dân, tiếp nhận và xử lý đơn, thụ lý vụ án và chánh án ký quyết định phân công thẩm phán xét xử sơ, phúc thẩm các loại vụ án đến từng thẩm phán, kiểm tra kết quả giải quyết của thẩm phán, hàng tháng báo cáo cho chánh án biết để chỉ đạo. Cán bộ Tổ Nghiệp vụ luôn thể hiện thái độ lịch sự, lắng nghe và thực hiện đúng quy chế tiếp dân, không tạo áp lực cho người dân liên hệ tại tòa án; ghi chép, theo dõi việc giải quyết khiếu nại trong ngành đúng theo trình tự, thủ tục quy định. Hàng ngày, tổ công tác đều báo cáo tình hình tiếp công dân cho chánh án giải quyết những yêu cầu bức xúc của người dân, tạo lòng tin của người dân đối với các cơ quan pháp luật nói chung và đối với ngành Tòa án nói riêng.

* Hiện nay, thẩm quyền xét xử ngày càng mở rộng, nhiệm vụ ngày càng nặng nề và được hiến định trong Hiến pháp. Trong khi đó, các loại án ngày càng có xu hướng gia tăng. Vậy trong thời gian đến, TAND hai cấp cần phải tập trung vào những khâu đột phá nào?

- Trong tiến trình CCTP, nhiệm vụ chính của TAND là xét xử. Do đó, muốn làm công tác xét xử tốt thì việc đầu tiên phải đào tạo con người vừa hồng, vừa chuyên, tức là phải chuyên sâu về chuyên môn, nghiệp vụ và phải có bản lĩnh, phẩm chất chính trị và đạo đức. Tuy nhiên, muốn làm được điều đó, người thẩm phán phải không ngừng trau dồi nghiệp vụ, nâng cao trình độ, phải gần dân, học dân, nhất là đội ngũ, cán bộ, thẩm phán trẻ.

Song song đó, với chức năng, nhiệm vụ của mình, trong thời gian đến, TAND hai cấp ở Phú Yên tiếp tục quán triệt sâu sắc tinh thần đổi mới CCTP theo hướng: lấy tòa án làm trung tâm của hệ thống tư pháp, lấy xét xử làm trọng tâm của hoạt động tư pháp, lấy tranh tụng trong xét xử làm khâu đột phá. Đặc biệt, đối với khâu đột phá là xét xử theo nguyên tắc tranh tụng, TAND hai cấp cần tập trung nghiên cứu, vận dụng quy định hiện hành, đảm bảo triển khai thực hiện tốt nhất trong điều kiện hiện có. Cụ thể là chú trọng triệu tập đầy đủ những người tham gia tố tụng, đảm bảo sự có mặt của họ theo đúng quy định của pháp luật; áp dụng chặt chẽ các quy định trong trường hợp vắng mặt vì ảnh hưởng đến quyền tranh tụng của họ; tạo điều kiện thuận lợi cho luật sư đến nghiên cứu hồ sơ, giải quyết cấp giấy chứng nhận bào chữa nhanh gọn, quá trình xét xử luôn tôn trọng quyền của luật sư để họ tham gia tố tụng đúng quy định. Ngoài ra, tòa cũng phối hợp có hiệu quả với Trung tâm Trợ giúp pháp lý và Đoàn Luật sư tỉnh cử luật sư bào chữa cho các bị cáo thuộc diện trợ giúp theo luật định… Trên tinh thần đó, các phiên tòa có tranh tụng ngày càng nhiều, chất lượng ngày càng cao, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng công tác của ngành nói riêng và công tác CCTP của tỉnh nói chung.

* Xin cảm ơn chánh án!

VĂN TÀI (thực hiện)