Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (BHXH, BHYT) chính là sự bảo đảm thay thế bù đắp một phần thu nhập cho người lao động (NLĐ) khi họ bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất và khám chữa bệnh. Với chức năng bảo vệ quyền lợi NLĐ, tổ chức công đoàn các cấp trên địa bàn tỉnh đã tuyên truyền vận động người sử dụng lao động, NLĐ và các cơ quan liên quan thực thi đúng Luật BHXH, BHYT.
Tuyên truyền chính sách BHYT, BHXH cho công nhân tại Khu công nghiệp Đông Bắc Sông Cầu - Ảnh: N.HÂN
NHIỀU CHÍNH SÁCH ĐẾN VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG
Nhiều NLĐ tại các đơn vị, doanh nghiệp hiện nay biết rõ quyền lợi của mình về chế độ chính sách BHXH, BHYT. Điển hình ở một số doanh nghiệp ngoài quốc doanh, NLĐ yêu cầu phải đóng BHXH, BHYT trong thỏa ước lao động khi đặt bút ký hợp đồng lao động với chủ doanh nghiệp. Về phía doanh nghiệp, khi tuyển dụng lao động họ cũng thông báo công khai quyền lợi tham gia BHXH, BHYT của NLĐ. Kết quả khả quan ấy xuất phát từ nỗ lực của ngành chức năng trong công tác tuyên truyền vận động, trong đó có sự đóng góp quan trọng của các công đoàn cơ sở. Bà Nguyễn Thị Phin, Trưởng ban Chính sách - Kinh tế xã hội LĐLĐ tỉnh cho biết: “Chế độ BHXH được nhiều NLĐ quan tâm, nhất là lao động làm việc trong khối doanh nghiệp. Những câu hỏi mà Văn phòng tư vấn pháp luật của LĐLĐ tỉnh nhận được thời gian qua, hầu hết là các thắc mắc về chính sách chế độ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp. Vì vậy, trong công tác tuyên truyền cũng như thông qua kiểm tra của công đoàn hay của đoàn kiểm tra liên ngành, chúng tôi luôn đặt vấn đề đăng ký tham gia BHXH cho NLĐ. Đây cũng là một tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng tổ chức công đoàn cơ sở nhằm góp tiếng nói bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ”.
Nhiều công đoàn cơ sở ở các doanh nghiệp đã tổ chức tuyên truyền Luật BHXH, BHYT thông qua các hình thức như mời cán bộ BHXH đến báo cáo tại hội nghị công nhân viên chức, tổ chức lồng ghép vào các hội thi tìm hiểu pháp luật lao động, phát tài liệu, thông báo trên bản tin nội bộ, phát hành sổ tay đến NLĐ có in các chế độ về BHXH, BHYT… Ông Trần Ngọc Vương, Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty TNHH Xây dựng và Quảng cáo Phương Tuấn (TP Tuy Hòa) cho biết: “Đơn vị luôn thông báo rộng rãi trên bản tin nội bộ những thông tin mới về BHXH để NLĐ biết. Đôi khi chính họ nhắc nhở cán bộ doanh nghiệp đảm bảo quyền lợi cho họ”. Thận trọng hơn như Công ty cổ phần Điều Phú Yên cho in hướng dẫn ngay trên sổ BHXH của những lao động nghỉ việc các bước thực hiện hưởng chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp… tạo thuận lợi cho công nhân khi liên hệ nhận hưởng chế độ, hạn chế sự thiệt thòi hoặc lúng túng khi đến giải quyết ở các cơ quan liên quan. Chính sự quan tâm tích cực và đầy trách nhiệm của nhiều công đoàn cơ sở đã giúp NLĐ được hưởng quyền lợi chính đáng, đồng thời nhận thức sâu sắc hơn trách nhiệm của mình trong quan hệ lao động. Họ được bảo vệ khi tham gia, được thụ hưởng đầy đủ chế độ theo luật định. Bản chất của công bằng trong quan hệ lao động và an sinh xã hội đã được thể hiện rõ nét ngay từ việc này.
KHẲNG ĐỊNH VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN
Bà Nguyễn Thị Phin cho biết, vừa qua, BHXH Phú Yên và LĐLĐ tỉnh đã ký Quy chế phối hợp liên ngành nhằm tăng cường phối hợp công tác tuyên truyền, giám sát, thực thi chính sách pháp luật về BHXH và BHYT. Theo đó, chú trọng các hoạt động tuyên truyền chính sách pháp luật BHXH, BHYT đến người lao động; chú trọng thông tin về người lao động tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhằm tăng cường công tác phát triển công đoàn cơ sở, phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT. Đồng thời, vận động các đơn vị sử dụng lao động thực hiện nghiêm pháp luật BHXH, BHYT, đảm bảo quyền lợi người lao động.
Phòng Tiếp dân của BHXH tỉnh cũng thường xuyên tiếp nhận đơn thư hỏi về các chế độ trên, chủ yếu về quyền lợi được hưởng. Ông Ngô Hưng, Trưởng phòng Kiểm tra - BHXH tỉnh, cho biết: Đa số các đối tượng đến đây là công nhân làm việc tại các doanh nghiệp, các nông trường, một số đơn vị đã giải thể. Điều đó cho thấy, trong số những quy định của Bộ luật Lao động, NLĐ rất quan tâm đến chính sách chế độ BHXH. Nhưng thực tế nhiều người chưa hiểu rõ các quy định về chính sách này, trong đó có những chế độ BHXH thường giải quyết tại các cơ quan, đơn vị như: ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức – phục hồi sức khỏe, tai nạn lao động… Nhiều trường hợp do NLĐ không hiểu rõ Luật BHXH nên đã bị các chủ doanh nghiệp phớt lờ quyền lợi, giải quyết không thỏa đáng hoặc thoái thác trách nhiệm, gây thiệt thòi cho NLĐ dẫn tới những bức xúc, khiếu nại như đã từng xảy ra. Ngược lại, không ít vụ việc NLĐ đòi hỏi quyền lợi vượt quá quy định của luật, ảnh hưởng thời gian và công sức giải thích của chủ sử dụng lao động… Nguyên nhân một phần là do công tác tuyên truyền của ngành chức năng còn hạn chế, song cũng có trách nhiệm của công đoàn cơ sở vì ít quan tâm đến công tác này.
Bà Nguyễn Thị Thu Vân, Phó chủ tịch LĐLĐ tỉnh, cho biết: “Mỗi năm, công đoàn các cấp đều tổ chức hàng trăm buổi nói chuyện, hướng dẫn chính sách, chế độ BHXH theo quy định mới, tư vấn cho công nhân lao động hiểu biết hơn về chế độ chính sách BHXH để họ tự bảo vệ quyền lợi của mình trước pháp luật. Một số công đoàn cơ sở tổ chức tọa đàm, trao đổi trực tiếp nhằm đạt được thỏa thuận và nâng cao nhận thức cho công nhân, tránh việc khiếu nại, đòi quyền lợi về chế độ BHXH trái quy định. Trong chương trình công tác của ngành, định kỳ 6 tháng, một năm, LĐLĐ tỉnh và LĐLĐ các huyện, thành phố đã trực tiếp tổ chức hoặc phối hợp tham gia kiểm tra chuyên ngành, tham gia các đoàn kiểm tra liên ngành giám sát việc thực hiện pháp luật lao động, trong đó chú trọng việc thực hiện BHXH ở các đơn vị, doanh nghiệp. Thông qua hoạt động đó, những vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật BHXH, chính sách BHYT được phát hiện kịp thời và bàn bạc tháo gỡ có hiệu quả”.
Theo LĐLĐ tỉnh, qua kiểm tra các doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh, có thể nhận ra đa số doanh nghiệp đã thành lập tổ chức công đoàn, ít nhiều đã đăng ký tham gia BHXH. Đây là điểm đáng ghi nhận về sự nỗ lực của tổ chức công đoàn, khẳng định vai trò đại diện, chỗ dựa cho công nhân lao động về quyền lợi BHXH, BHYT.
THÁI NGỌC
