Nhiều người trong hai dòng họ ở xã Xuân Lãnh (huyện Đồng Xuân) là người dân tộc thiểu số Chăm H’roi nhưng có tóc đỏ, mắt xanh như người Tây Âu!
Từ trái qua: Mang Yến, Mang Long, Mang Thị Phương-ba cậu cháu người Chăm H’roi có mắt xanh đục, tóc đỏ - Ảnh: M.H.NAM
Đó là gia đình của anh Mang Yến (38 tuổi) ở thôn Da Dù và gia đình chị Mang Thị Loan (28 tuổi) ở thôn Hà Rai (xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân). Anh Mang Yến cho hay, không hiểu vì sao anh và ba người cháu có những nét giống người ngoại quốc như thế.
KHÔNG HIỂU SAO MÌNH GIỐNG... NGƯỜI TÂY ÂU
Tên khai sinh của anh là Mang Yến, nhưng khi đến thôn Da Dù, chúng tôi hỏi thì không ai biết. Lý do là người ở đây gọi Mang Yến là… Mỹ, theo dáng vẻ của anh.
Cha mẹ là người Chăm H’roi ở thôn Da Dù, nhưng khi sinh ra anh Mang Yến lại có những điều khác lạ. Nhìn tổng thể, anh vẫn là một người Chăm, nhưng đôi mắt của anh lại có màu xanh đục như mắt của những người châu Âu, châu Mỹ. Anh Mang Yến cho biết, gia đình anh hiện có 4 người “trong diện” mắt xanh đục, tóc đỏ. Ngoài anh còn có người cháu ruột gọi bằng cậu, là anh Mang Long (22 tuổi); em ruột của Long là Mang Thị Phương (18 tuổi); một đứa cháu gọi Mang Yến bằng bác ruột là Mang Tâm (3 tuổi) ở thôn 1 (xã Đa Lộc, huyện Đồng Xuân). Mang Thị Phương gây ngạc nhiên cho chúng tôi nhất với nước da trắng hồng, tóc đỏ, mới gặp cô không thể nghĩ đó là một người Chăm H’roi, mà tưởng là một cô gái đến từ xứ sở nào khác; chỉ có tiếng nói là Chăm H’roi “rặt”. Điều kỳ lạ là anh Mang Tím, ba cháu Tâm và mẹ của Long, Phương vẫn có dáng vẻ như bao người bản địa.
Anh Mang Yến kể, mẹ anh mất cách đây 15 năm, ba anh - một chiến sĩ cách mạng - mất năm 2001. Anh nhớ lại: “Khi còn sống, mỗi lần xem ti vi thấy cảnh chiến tranh, bom đạn bắn phá cháy nhà cửa, trẻ em mất cha mẹ đói khát, gầy giơ xương là nước mắt cha tôi tuôn trào”. Trong ngôi nhà anh Mang Yến hiện treo trân trọng Kỷ niệm chương Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày của Thủ tướng Chính phủ tặng cha anh - ông Mang Mạnh.
DO TRUYỀN MÁU NGƯỜI NƯỚC NGOÀI?
Một gia đình khác ở thôn Hà Rai có bốn chị em gái thì chỉ người chị đầu bình thường, ba chị em sau đều có nét “lai”. Đó là chị Mang Thị Loan (28 tuổi), giáo viên mẫu giáo xã Xuân Lãnh, Mang Thị Lài (25 tuổi) và Mang Thị Lan (15 tuổi), đều có tóc đỏ. Lạ hơn, cháu La Thị Trâm (5 tuổi), con chị Lài, lại không có mái tóc đỏ như mẹ mà lại tóc trắng ngà!
Mang Thị Loan thường phải nhuộm đen mái tóc, nhưng vài ngày thì chúng lại... đỏ. Trong khi cháu ruột của chị là La Thị Trâm thì tóc lại trắng ngà - Ảnh: M.H.NAM
Ông Mang Phép, cha của ba người con gái tóc đỏ kể: Khoảng 13-14 tuổi, khi đang chăn bò thuê trên một thửa ruộng gò hẻo lánh ở thôn Kỳ Đu (xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân) thì nghe súng nổ. “Tôi chạy nấp sau một bờ ruộng nhưng vẫn bị đạn làm bị thương, chảy máu nhiều đến ngất. Khi tỉnh dậy, tôi thấy mình đang nằm truyền máu trong một bệnh viện. Vài ngày sau về nhà, mọi người nói rằng tôi được lính Đại Hàn đưa đi cấp cứu”.
Khi đến tuổi trưởng thành, ông Mang Phép sống cuộc sống bình thường như bao người dân tộc thiểu số Chăm H’roi ở đây. Rồi ông cưới vợ, sinh ra đứa con gái đầu lòng bình thường. Nhưng cả ba người con gái sau đó đều có mái tóc đỏ. Ông Mang Phép không biết vì sao, bèn đi hỏi những người lớn tuổi trong thôn, trong xã thì họ cũng không biết. Mọi người chỉ đoán rằng, có lẽ hồi trước ông được truyền máu... Mỹ nên giờ con cháu bị đột biến gien (!?).
Chị Mang Thị Loan kể rằng khi trở thành thiếu nữ, thấy mái tóc đỏ khác người của mình, chị thường đi nhuộm để làm chúng đen óng như những người dân địa phương. “Nhưng rồi chỉ vài ngày thì cái chân tóc đỏ lại lộ ra thôi” - chị nói. Chị Lài thì không nhuộm tóc, bởi “Tóc nào cũng là tóc, cha mẹ sanh sao để vậy cho rồi, miễn mạnh khỏe là được “.
Vì sao những người dân tộc thiểu số Chăm H’roi ở một huyện miền núi, có cha mẹ là người bản địa lại có những đặc điểm như người Tây Âu, người Mỹ? Anh Mang Yến nói rằng đến giờ anh vẫn còn ấm ức vì cha mẹ anh không giải thích được vì sao anh và một vài người thân trong gia đình lại có dáng vẻ khác thường như thế. Bí ẩn này có lẽ đang chờ những người nghiên cứu nhân chủng học trả lời giùm…
MẠNH HOÀI
