Diện mạo của TP Tuy Hòa, đô thị trung tâm tỉnh lỵ Phú Yên, ngày càng xanh - sạch - đẹp. Song, trong tiến trình đô thị hóa, TP Tuy Hòa vẫn còn những bức xúc về môi trường cần sớm được giải quyết để phát triển bền vững.
Việc thu gom rác thải ở TP Tuy Hòa có nhiều tiến bộ – Ảnh: N.TRƯỜNG
NHỮNG NỖ LỰC ĐƯỢC GHI NHẬN
Trong quá trình xây dựng TP Tuy Hòa văn minh, hiện đại, bảo vệ môi trường (BVMT) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Thành ủy Tuy Hòa quan tâm chỉ đạo, nhất là khi có Nghị quyết 41-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về BVMT trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Các văn bản pháp luật về BVMT đều được thành phố quán triệt, triển khai sâu rộng đến các đơn vị, tổ chức trong thành phố, vừa nâng cao nhận thức cộng đồng, vừa làm cơ sở thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ BVMT.
Có thể nói, với sự gia tăng nhanh về dân số, rác thải là vấn đề bức xúc của thành phố. Theo ước tính, cứ mỗi người trung bình trong một ngày thải ra môi trường 0,5kg rác, thì lượng rác thải của khu vực trung tâm TP Tuy Hòa vào khoảng 33 tấn/ngày. Những năm trước đây, công tác thu gom xử lý rác thải của thành phố mới đạt 70- 80%. Gần đây, nhờ có dự án Cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường do Vương quốc Bỉ tài trợ, phương tiện thu gom rác thải được đầu tư có mặt ở hầu hết hẻm phố; lượng rác thu gom hằng ngày luôn vượt kế hoạch; công tác vận chuyển, xử lý kịp thời nên đã cơ bản giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải gây ra. Bên cạnh đó, để giảm thiểu chất thải ra môi trường, TP Tuy Hòa đã có đề án hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà vệ sinh. Bước đầu, thành phố đã hỗ trợ 224 hộ ở phường Phú Lâm và xã An Phú 149,8 triệu đồng để xây dựng nhà vệ sinh.
Trồng cây xanh tạo cảnh quan môi trường cũng là nét nổi bật của TP Tuy Hòa những năm gần đây. Bên cạnh đường phố được nâng cấp, mở rộng khang trang, lượng cây xanh đường phố, công viên cũng gia tăng đáng kể. Trong 4 năm qua, thành phố đã trồng mới, cải tạo hơn 3.500 cây đường phố, trồng mới gần 61.500m2 thảm cỏ, hoa. Tính ra đất dành cho cây xanh đạt 109,5m2/người, vượt yêu cầu của đô thị loại 2. Phong trào xanh - sạch - đẹp được thực hiện mạnh ở các cơ sở giáo dục. Hiện đã có 68,8% trường học của thành phố đảm bảo tiêu chuẩn trường học xanh - sạch - đẹp an toàn, số trường học còn lại đều đạt tiêu chuẩn xanh - sạch an toàn.
Theo Phó Chủ tịch UBND TP Tuy Hòa Mai Kim Lộc, sự quan tâm trong công tác BVMT của thành phố không chỉ thể hiện ở việc chú trọng nâng cao ý thức của toàn xã hội, mà còn thể hiện ở có sự đầu tư thích đáng. Dự toán tỉnh giao hằng năm cho sự nghiệp môi trường của thành phố là 4,5 tỉ đồng, nhưng thành phố đã chi đến 8,67 tỉ đồng, trong đó phần lớn phục vụ cho công tác thu gom, xử lý rác, chăm sóc cây xanh và vệ sinh đường phố. Nhờ vậy mức độ gia tăng ô nhiễm, suy thoái môi trường trên địa bàn thành phố từng bước được khắc phục.
VẪN CÒN NHIỀU BẤT CẬP
Mục tiêu phấn đấu của TP Tuy Hòa đến năm 2012 là đạt các tiêu chí của đô thị loại 2, đến nay đã có 15/26 tiêu chí đạt và vượt. Tuy nhiên trong số các tiêu chí còn lại, đáng chú ý nhất là việc thu gom, xử lý nước thải mới đạt 66,7%. Đây cũng là tồn tại lớn nhất đối với TP Tuy Hòa trong lĩnh vực môi trường. Thực tế cho thấy, nước thải sinh hoạt dân cư và các cơ sở sản xuất trên địa bàn thành phố chưa có hệ thống thu gom mà thải chung vào hệ thống thoát nước mưa đường phố. Do vậy, nhiều cửa cống trên đường phố thường bốc mùi hôi thối nồng nặc, người dân phải dùng bao nhựa che chắn; còn nơi nước thải đổ ra sông Đà Rằng, tại cuối kênh Bàu Hạ (phường 6) nước đục đen, mùi hôi khó chịu.
Trong lòng thành phố có KCN An Phú chưa được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung cũng là nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Tại đây, nước thải của nhiều cơ sở sản xuất, chế biến thủy sản thoát chung với hệ thống thoát nước mưa chảy ra Bàu Sen. Qua kiểm tra của ngành chức năng mới đây tại Bàu Sen, nơi tiếp nhận nước từ hệ thống cống thoát nước của KCN An Phú bị ô nhiễm về chỉ tiêu COD vượt 3,04 lần, chất rắn lơ lửng vượt 1,1 lần chuẩn cho phép theo tiêu chuẩn TCVN 5942- 1995.
Chợ Tuy Hòa cũng là nơi còn nhiều bất cập về vệ sinh môi trường, chưa có đánh giá tác động môi trường. Chợ đã được cải tạo, nâng cấp giai đoạn 1, có mặt tiền khang trang, nhưng nhiều khu vực bán hàng thực phẩm tươi sống thường xuyên ngập úng, lầy lội gây bức xúc cho người bán lẫn người mua. Việc thu gom rác thải có nhiều tiến bộ, song chưa tổ chức việc phân loại rác tại nguồn; các loại chất thải nguy hại, trong đó có chất thải y tế chưa được thu gom, xử lý riêng cũng là nguy cơ gây ô nhiễm tiềm tàng.
TP Tuy Hòa là nơi tập trung nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ nhưng việc thực hiện nghĩa vụ BVMT của nhiều doanh nghiệp còn hạn chế. Chỉ khoảng 50% cơ sở có đăng ký xác nhận cam kết BVMT nhưng khi hoạt động cũng không thực hiện đầy đủ các nội dung cam kết. Không ít cơ sở sản xuất chưa đầu tư hệ thống xử lý môi trường và xả thẳng chất thải vào môi trường gây bức xúc dẫn đến khiếu kiện của nhân dân. Qua kiểm tra 16 cơ sở sản xuất kinh doanh có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường thuộc thẩm quyền quản lý của thành phố, thì có 3 cơ sở yêu cầu di dời vì không đảm bảo vệ sinh môi trường, 13 cơ sở còn lại đều gây ảnh hưởng môi trường về nước thải, khói bụi, mùi hôi với mức độ khác nhau cần có biện pháp khắc phục giảm thiểu tác hại môi trường. Trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường TP Tuy Hòa Nguyễn Hồng Quân cho rằng: Nguyên nhân của những tồn tại trên, bên cạnh các doanh nghiệp thiếu tự giác thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ BVMT vì chạy theo lợi nhuận còn do những hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về môi trường. Chúng ta chưa áp dụng công cụ kinh tế với nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” để buộc các tổ chức, cá nhân phải có ý thức chấp hành quy định về BVMT. Trong khi đó, năng lực cán bộ quản lý nhà nước về môi trường từ thành phố đến phường, xã chưa đáp ứng yêu cầu. Như thành phố chỉ có 1 cán bộ hợp đồng, còn cấp phường, xã chưa có cán bộ chuyên trách về lĩnh vực môi trường nên không đủ năng lực để thường xuyên kiểm tra, giám sát, xử lý ngăn ngừa hành vi gây ô nhiễm môi trường.
NGUYÊN TRƯỜNG
