Luật Hòa giải ở cơ sở đã khẳng định vai trò nòng cốt của MTTQ trong công tác hòa giải ở cơ sở. Thông qua hoạt động này, MTTQ các cấp đã giúp giải quyết êm thấm các mâu thuẫn, tranh chấp trong nội bộ gia đình, làng xóm, góp phần tăng cường sự đoàn kết, gắn bó trong các tầng lớp nhân dân.

Nắm bắt, hòa giải từ cơ sở

Với vai trò là Trưởng thôn, Trưởng ban Công tác mặt trận, Phó Bí thư Chi bộ thôn Nam Giang, xã Sơn Giang (huyện Sông Hinh), ông Hoàng Thanh Sơn luôn trăn trở để có cách làm hiệu quả, sao cho người dân dễ tiếp cận các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Một trong những cách mà ông Sơn chọn để hơn 320 hộ dân ở thôn này đoàn kết, giữ gìn hòa khí gia đình, xóm giềng đó là chủ động lồng ghép trong các buổi sinh hoạt của hội, đoàn thể cũng như trong buổi họp dân của thôn để tuyên truyền các chủ trương, chính sách, pháp luật hòa giải ở cơ sở. “Với cách làm này, tôi luôn nắm bắt kịp thời tình hình của người dân, nhất là với những trường hợp mâu thuẫn trong cuộc sống đời thường”, ông Sơn nói.

Thực tế mâu thuẫn đôi khi chỉ vì lời ăn tiếng nói chưa vừa lòng nhau, những khúc mắc trong gia đình; hàng xóm láng giềng vì những tranh chấp nhỏ mà không giữ được bình tĩnh, xảy ra xô xát. Để hòa giải thành công, ông Sơn không quản ngại bất cứ thời gian nào, kịp thời cùng các thành viên trong tổ hòa giải, phân tích tình hình, tìm ra nguyên nhân của từng vụ việc. Trong suốt quá trình hòa giải, ông luôn kiên trì, gần gũi, tôn trọng và lắng nghe tâm tư nguyện vọng của người dân, giải thích vụ việc một cách có lý, có tình trên cơ sở các quy định của pháp luật. Nhờ thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở, những tranh chấp, bất đồng phát sinh tại cơ sở đã được giải quyết kịp thời; không để kéo dài, hạn chế đáng kể tình trạng khiếu kiện vượt cấp.

Hơn 20 năm làm người uy tín buôn Quang Dù, xã Đức Bình Tây (huyện Sông Hinh), ông Lê Mô Y Đênh đã cùng các hội đoàn thể địa phương hòa giải hàng chục vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp giữa người dân trong buôn. Là người uy tín được dân bầu, ông thường chỉ rõ cái sai của từng người để đôi bên nhận ra rồi thông cảm, làm hòa với nhau. “Làm công tác hòa giải như làm dâu trăm họ. Mỗi khi người dân có chuyện lục đục, bất hòa thì tôi đều có mặt để nắm tình hình, làm rõ vấn đề nhằm tìm cách hòa giải kịp thời. Công việc tuy vất vả, tốn nhiều công sức và thời gian nhưng với tôi đó là trách nhiệm, là sự tin tưởng mà người dân trong buôn giao cho mình”, ông Lê Mô Y Đênh nói.

Từ năm 2019 đến nay, các tổ hòa giải trên địa bàn tỉnh tiếp nhận 14.475 vụ việc, đã hòa giải thành 10.789 vụ, đạt 74,5% số vụ. Nội dung hòa giải chủ yếu liên quan về đất đai; mâu thuẫn, xích mích giữa các thành viên trong gia đình, quan hệ xóm giềng; tranh chấp về quyền, lợi ích phát sinh trong dân sự, quan hệ hôn nhân gia đình...

Gắn kết cộng đồng dân cư

Để xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN “của dân, do dân, vì dân” và phát huy truyền thống hòa hiếu của dân tộc, công tác hòa giải ở cơ sở có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giải quyết êm thấm các mâu thuẫn, tranh chấp trong nội bộ gia đình, hàng xóm láng giềng, góp phần tăng cường đoàn kết cộng đồng ở các khu dân cư.

Hằng năm, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh và các tổ chức thành viên phối hợp với cơ quan tư pháp cùng cấp tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về công tác hòa giải ở cơ sở đến khu dân cư. Đồng thời, ủy ban MTTQ các cấp chủ động hướng dẫn lồng ghép tuyên truyền pháp luật hòa giải ở cơ sở trong các hội nghị ủy ban MTTQ, hội nghị giao ban định kỳ, tọa đàm, gặp mặt các chức sắc tôn giáo, người có uy tín trong cộng đồng dân cư; lồng ghép trong các cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; các phong trào thi đua “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”… Qua đó gắn công tác hòa giải ở cơ sở với nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, đưa kết quả thực hiện công tác hòa giải cơ sở thành một tiêu chí đánh giá thực hiện cuộc vận động và các phong trào thi đua góp phần động viên, tôn vinh, nhân rộng các mô hình, điển hình về hòa giải ở cơ sở. Ủy ban MTTQ các cấp cũng phối hợp với ngành Tư pháp cùng cấp tăng cường tổ chức nhiều hội nghị tập huấn pháp luật và các hội nghị chuyên đề hướng dẫn nghiệp vụ, kỹ năng, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình tổ chức hòa giải ở cơ sở cho đội ngũ hòa giải viên, cán bộ làm công tác hòa giải ở cơ sở. Nhiều tài liệu tập huấn, nhiều văn bản pháp luật được cấp phát đến “nhóm nòng cốt”, “câu lạc bộ pháp luật”, địa bàn khu dân cư.

Công tác hòa giải ở cơ sở có dấu ấn sâu đậm của những người làm công tác mặt trận. Theo bà Trần Thị Vân Anh, Trưởng ban Dân chủ - Pháp luật (Ủy ban MTTQ tỉnh), khi mặt trận và các tổ chức thành viên làm tốt vai trò nòng cốt trong tham gia công tác hòa giải thì những mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ được giải quyết kịp thời ngay từ cơ sở, hạn chế được đơn thư, khiếu nại vượt cấp, tiết kiệm thời gian, tiền bạc của cơ quan nhà nước và người dân, tạo nên mối quan hệ hài hòa trong gia đình, gắn kết cộng đồng dân cư. 

THÚY HẰNG