Ở tuổi vị thành niên, nếu trẻ không được cung cấp kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản đầy đủ dễ dẫn đến nguy cơ ảnh hưởng đến đạo đức lối sống, việc học hành và cả tương lai sự nghiệp của chính các em...

Trẻ cần được trang bị đầy đủ kiến thức

Thời gian qua, Phú Yên đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác DS-KHHGĐ nói chung và chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS) cho vị thành niên, thanh niên (VTN, TN) nói riêng, góp phần quan trọng vào phát triển KT-XH của địa phương; bảo vệ, chăm sóc SKSS-KHHGĐ; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải thiện đời sống nhân dân.

Dù vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, các chương trình chăm sóc SKSS, sức khỏe tình dục VTN, TN vẫn đang tồn tại một số hạn chế, thách thức. VTN, TN hiện nay vẫn chưa được tiếp cận một cách hiệu quả thông tin và dịch vụ chăm sóc SKSS, sức khỏe tình dục.

Một số em còn thiếu hiểu biết các kiến thức cơ bản về SKSS- KHHGĐ; thiếu các diễn đàn và sân chơi lành mạnh cho giới trẻ để gặp gỡ, giao lưu và chia sẻ thông tin với nhau; việc giáo dục giới tính trong học đường vẫn còn nặng về hình thức… dẫn đến tình trạng quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn và phá thai không an toàn, tảo hôn vẫn còn tồn tại.

Hôm đưa con đi khám ở Bệnh viện Sản - Nhi Phú Yên, tôi gặp một người mẹ trẻ cùng gia đình đưa con đi khám bệnh. Khi bác sĩ hỏi đến thẻ BHYT thì người này cung cấp giấy chứng sinh, bảo vì chồng chưa đủ tuổi kết hôn nên gia đình chưa làm khai sinh cho con và cũng chưa có thẻ BHYT. Hỏi ra mới biết, cậu trai mới lớn, gầy guộc, vẻ ngoài lóng ngóng chưa có nét gì trưởng thành, lẽo đẽo theo sau là ba của đứa trẻ. Trong lúc đợi khám bệnh, cậu chỉ ngồi bấm điện thoại chơi game dù con đang ốm sốt.

BSCK1 Ngô Đức Thịnh, Trưởng khoa Phòng, chống không lây nhiễm - Dinh dưỡng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho rằng một trong những nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong chăm sóc SKSS VTN là do nhiều em còn thiếu hiểu biết về giới tính, tình dục; thiếu kỹ năng sống cần thiết để tự bảo vệ mình trước những nguy cơ.

Bên cạnh đó, có thể nhận thấy rằng hiện chưa có nhiều giải pháp truyền thông thực sự phù hợp, hiệu quả. Ngay cả khi giáo dục về SKSS cho các em, thầy cô, cha mẹ, là những người gần gũi nhất cũng thường có tâm lý e dè, né tránh, trong khi các em rất cần được hướng dẫn đầy đủ, sâu sắc.

Cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ

Trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều loại văn hóa phẩm dễ tiếp cận, mối quan hệ rộng mở, lối sống phóng khoáng, tuổi trưởng thành được trẻ hóa… khiến trẻ VTN đối mặt với nhiều cám dỗ. Trong thời kỳ này, nếu VTN không được trang bị đầy đủ kiến thức về SKSS sẽ dễ bị dụ dỗ, bắt chước những thói hư tật xấu, mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn…

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Phú Yên, năm 2023, trên địa bàn tỉnh có 239 trẻ VTN mang thai và sinh con. Trong đó, Sơn Hòa có 98 trẻ, Đồng Xuân có 44 trẻ, Sông Hinh có 47 trẻ, TP Tuy Hòa có 9 trẻ…

Không chỉ sinh con ngoài ý muốn, do quan hệ yêu đương sớm, nhiều VTN còn bất chấp nguy cơ và đi phá thai ở cơ sở không đảm bảo yêu cầu, dẫn đến những hệ lụy lớn về sức khỏe, như nhiễm khuẩn đường sinh dục, tai biến sản khoa hoặc có thể dẫn đến vô sinh…

Bác sĩ Ngô Đức Thịnh cho biết: Để nâng cao hiệu quả của công tác chăm sóc SKSS cho VTN, thời gian qua, ngành Y tế đã phối hợp với các ban ngành, đoàn thể xây dựng tài liệu truyền thông, tổ chức các câu lạc bộ, các buổi sinh hoạt ngoại khóa cho các em học sinh về kiến thức SKSS VTN.

Đầu năm 2024, Sở Y tế Phú Yên ban hành Kế hoạch hoạt động chăm sóc SKSS - sức khỏe tình dục VTN, TN năm 2024 với mục tiêu: Cải thiện tình trạng SKSS, sức khỏe tình dục của VTN, TN thông qua việc đẩy mạnh truyền thông, tư vấn và tăng cường cung cấp dịch vụ chuyên môn kỹ thuật có chất lượng, phù hợp với điều kiện học tập, làm việc và sinh hoạt của các nhóm VTN, TN góp phần đưa VTN, TN trở thành một lực lượng lao động khỏe mạnh, phát huy hết tiềm năng để đóng góp vào sự phát triển KT-XH của tỉnh, hướng tới đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.

Cũng theo bác sĩ Ngô Đức Thịnh, bên cạnh những nỗ lực của ngành Y tế, việc giáo dục, cung cấp kiến thức SKSS phù hợp theo lứa tuổi học sinh cần được ngành Giáo dục nghiên cứu thay đổi, triển khai sớm hơn ngay từ bậc tiểu học. Song song đó, các bậc cha mẹ cũng cần học cách lớn lên cùng con, phải tìm hiểu để biết cách cung cấp và sẻ chia những kiến thức phù hợp theo lứa tuổi con trẻ.

“Việc chung tay chăm sóc, giáo dục SKSS tuổi VTN không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tương lai của trẻ, mà còn góp phần nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi”, bác sĩ Ngô Đức Thịnh nhấn mạnh. 

THÁI HÀ