Trong những năm qua, công tác giải quyết việc làm, đào tạo nghề cho lao động được các cấp, ngành quan tâm thực hiện, coi đây là một trong những giải pháp để nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống cho người dân và cũng là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững.

Đào tạo theo nhu cầu

Trong giai đoạn 2017-2022 và 9 tháng năm 2023, Sở LĐ-TB&XH đã tổ chức điều tra, khảo sát về nhu cầu học nghề lao động nông thôn đối với 295.760 lượt hộ gia đình tại các huyện, thị xã trong tỉnh. Trong đó, nhu cầu học nghề: 42.456 người (trình độ cao đẳng 249 người; trình độ trung cấp 1.189 người; trình độ sơ cấp 10.660 người; còn lại là học nghề dưới 3 tháng).

Theo ông Hoàng Minh Hải, Phó Hiệu trưởng phụ trách Trường trung cấp Nghề Thanh niên dân tộc Phú Yên, giai đoạn hiện nay đòi hỏi công nhân phải có kỹ thuật tay nghề cao để phục vụ doanh nghiệp. Do vậy, nhà trường đã xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo nghề phù hợp xu thế CNH-HĐH. Hàng năm, giáo trình đều được chỉnh sửa sát với thực tiễn. Nhà trường cũng đã phối hợp tổ chức cho sinh viên thực hành tại các doanh nghiệp và đào tạo theo đặt hàng của doanh nghiệp, để khi ra trường các em có việc làm và làm được việc ngay.

Ông Phan Đại Thắng, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH cho biết: Để có kết quả tốt trong đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động, sở đã có văn bản đề nghị các địa phương thu thập, ghi chép thông tin thị trường lao động và nhập dữ liệu vào máy tính về thông tin biến động cung - cầu lao động trong năm theo quy định của Bộ LĐ-TB&XH, làm cơ sở xác định số lao động có việc làm, số lao động thất nghiệp, số lượng người không tham gia hoạt động kinh tế, để tổ chức tư vấn, giới thiệu việc làm, cung ứng lao động cho các đơn vị có nhu cầu tuyển dụng. Sở cũng chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm tổ chức các điểm giao dịch, thu hút nhiều lao động tham gia tìm hiểu thị trường lao động và phối hợp với doanh nghiệp đến các địa phương tuyển dụng, tiếp nhận đăng ký lao động đi làm việc trong và ngoài nước. Kết quả, 21.104 lao động đã tìm được việc làm.

Sở LĐ-TB&XH cũng đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến chính sách hỗ trợ việc làm trong nước và đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài trên khắp các xã, phường, thị trấn, nhằm tư vấn, giới thiệu việc làm và các chính sách hỗ trợ về việc làm để người dân biết, tham gia khi có nhu cầu và nguyện vọng tìm kiếm việc làm và đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Đồng thời tổ chức hội nghị giáo dục nghề nghiệp gắn kết với việc làm và nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, qua đó kết nối liên thông chặt chẽ công tác đào tạo và sử dụng lao động giữa doanh nghiệp với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Song song đó, tỉnh còn có chính sách cho vay ưu đãi đối với các đối tượng xuất khẩu lao động có thời hạn; triển khai chương trình cho vay vốn tín dụng chính sách với số tiền gần 214 tỉ đồng, giải quyết việc làm cho hơn 10.390 lao động…

Theo ông Hồ Văn Thục, Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh Phú Yên, nguồn vốn chương trình cho vay giải quyết việc làm đã góp phần thu hút, tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương. Bên cạnh đó, nguồn vốn này còn giúp người dân thay đổi thói quen, nhận thức trong sản xuất kinh doanh, mạnh dạn đầu tư vốn phát triển kinh tế, tạo thu nhập ổn định cho gia đình, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.

Người lao động làm việc tại Xí nghiệp Chế biến song mây xuất khẩu Hòa Hiệp (TX Đông Hòa). Ảnh: KIM CHI

Đa dạng các hình thức kết nối cung - cầu

Ông Cao Tấn Trường, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm, cho biết trong giai đoạn 2017-2022, trung tâm đã tổ chức nhiều điểm giao dịch việc làm, thu hút nhiều lao động tham gia tìm hiểu thị trường lao động; phối hợp với các doanh nghiệp đến tận buôn làng để tuyển dụng, tiếp nhận đăng ký lao động đi làm việc trong và ngoài nước. Qua đó giải quyết cho hơn 21.000 lao động có việc làm mới.

Có thể nói, việc thực hiện công tác giải quyết việc làm, đào tạo nghề cho lao động nông thôn của tỉnh đã góp phần giảm tỉ lệ thất nghiệp, đảm bảo an ninh, an toàn và trật tự xã hội, người dân có việc làm ổn định, thu nhập khá, đời sống từng bước được cải thiện. Phần lớn lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài đều có tích lũy, tạo được nguồn vốn gửi về gia đình phát triển sản xuất, góp phần giảm nghèo bền vững.

Tuy nhiên, dù đã có nhiều nỗ lực nhưng công tác triển khai chính sách của ngành LĐ-TB&XH tỉnh vẫn còn một số hạn chế, như: Trung tâm Dịch vụ việc làm chưa được đầu tư đồng bộ về trang thiết bị cũng như nhân lực, dẫn đến chưa tổ chức phiên giao dịch việc làm một ngày cố định trong tháng; việc kết nối được thị trường lao động với các tỉnh, thành phố trong khu vực còn hạn chế. Công tác dự báo thị trường lao động chưa được thực hiện, tỉ lệ lao động tìm kiếm việc làm thông qua trung tâm này còn thấp. Nhận thức của người dân về sự cần thiết và lợi ích của việc học nghề còn hạn chế, nhiều người chưa quan tâm, chủ động, tích cực tham gia học nghề để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sản xuất. Nhiều lao động chưa chăm chỉ, rèn luyện nâng cao tay nghề, năng suất làm việc thấp, thu nhập không cao nên lại bỏ nghề và tìm nghề khác. Công tác tuyển sinh đào tạo nghề còn thấp, một số lao động ở vùng sâu, vùng xa, nhất là người dân tộc thiểu số, người nghèo ở cách xa cơ sở dạy nghề, nên chưa tích cực tham gia học nghề.

Theo ông Phan Đại Thắng, trong giai đoạn tiếp theo, Sở LĐ-TB&XH tập trung khảo sát, nắm chắc, dự báo chuẩn xác về nhu cầu đào tạo nghề, tìm việc làm. Đồng thời quan tâm chính sách hỗ trợ tạo việc làm, tăng cường đầu tư nguồn lực cho vùng nông thôn, dân tộc thiểu số bằng cách đào tạo gắn với việc làm, nâng dần kỹ năng làm việc và tiếp cận kiến thức chất lượng cao. Có chính sách hỗ trợ phát triển thị trường lao động, đa dạng các hình thức kết nối cung - cầu lao động, tạo mối liên kết cung - cầu lao động thông qua thu thập thông tin, hoạt động của các trung tâm dịch vụ việc làm, sàn giao dịch việc làm, nhằm tăng số lượng lao động có việc làm mới và nâng cao chất lượng việc làm. Có cơ chế khuyến khích người lao động cần tìm việc làm, gửi thông tin đến các trung tâm dịch vụ việc làm để chuyển đến các cơ quan thông tin đại chúng thông báo trên chuyên mục “người tìm việc - việc tìm người”.

HOÀNG LÊ