Hội LHPN tỉnh vừa phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ phát triển xanh (GreenHub) tổng kết dự án Phụ nữ giảm rác thải nhựa - năm 2022. Sau một năm triển khai, dự án này đã có nhiều hoạt động thiết thực nhằm hỗ trợ, đồng hành cùng phụ nữ thu gom rác phi chính thức (làm công việc thu mua ve chai) trên địa bàn tỉnh.

Góp phần giảm thiểu rác thải nhựa

Từ nông thôn đến thành thị, tiếng rao mua ve chai rất quen thuộc. Trên những chiếc xe đạp cũ kỹ, ngày ngày, các bà, các chị vẫn rong ruổi khắp nơi để thu mua phế liệu hoặc nhặt phế liệu từ các thùng rác, bãi rác dân sinh. Nhờ sự xuất hiện của họ mà nhiều người dân đã học được thói quen phân loại riêng rác thải có thể tái chế như lon nhôm, vỏ chai nhựa để dành đem bán. Công việc này vừa giúp kiếm được một khoản tiền từ những thứ được xem là bỏ đi, vừa giúp bảo vệ môi trường bằng việc tận dụng nguồn phế liệu để tạo nên những sản phẩm mới.

Bà Nguyễn Thị Minh Thùy, Trưởng ban Gia đình Xã hội, Kinh tế (Hội LHPN tỉnh) cho rằng, trong công tác quản lý rác thải nói chung, quản lý rác thải nhựa nói riêng, phụ nữ có vai trò vô cùng quan trọng. Họ là những người trực tiếp phân loại rác thải ngay tại hộ gia đình và nhiều người là lực lượng chính tham gia hoạt động thu mua ve chai, qua đó đóng góp một phần không nhỏ vào việc giảm thiểu thất thoát, rò rỉ rác thải nhựa ra môi trường. Dù vậy, những người làm công việc mua ve chai không được xã hội thừa nhận là ngành nghề chính thống, thời gian làm việc thu gom phế liệu không theo quy định, thu nhập còn thấp.

Chia sẻ về công việc của mình, bà Nguyễn Thị Kim Yến (xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân), một người có nhiều năm thu mua ve chai, cho biết: “Tôi luôn mặc cảm, tự ti không dám nói mình làm nghề gì khi có người hỏi về nghề nghiệp. Chỉ khi được tham gia các lớp tập huấn, tôi mới thấy được vai trò của mình trong việc giảm thiểu rác thải, bảo vệ môi trường cũng như biết cách để bảo vệ sức khỏe trong quá trình làm việc”.

ThS Huỳnh Huy Việt, Phó Trưởng phòng Hành chính tổng hợp, Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN-MT) cho biết, mỗi ngày trên địa bàn tỉnh phát sinh 627 tấn chất thải rắn, trong đó có 485 tấn được thu gom. Hiện nay, Phú Yên chưa có nhà máy xử lý rác nên các hoạt động phân loại mang tính tự phát. Kết quả khảo sát hoạt động ve chai trên địa bàn TP Tuy Hòa năm 2020-2021 cho thấy, nhóm ngành nghề phi chính thức thu gom ve chai có vai trò quan trọng trong việc góp phần giảm thiểu chất thải rắn cần xử lý, đặc biệt là rác thải nhựa. Trong nhóm này, số lượng phụ nữ chiếm 99%.

Nhiều hoạt động thiết thực

Trong khuôn khổ dự án Phụ nữ giảm rác thải nhựa - năm 2022, Hội LHPN tỉnh đã phối hợp với GreenHub tổ chức các hội nghị tuyên truyền về vai trò của phụ nữ thu gom rác phi chính thức trong chiến lược quản lý chất thải trên địa bàn năm huyện, thị xã, thành phố của tỉnh; đồng thời hỗ trợ nhiều chị mua bảo hiểm tai nạn lao động, khám sức khỏe toàn diện.

Đến thời điểm hiện tại, các nội dung của dự án đều đã hoàn thành. Dù thời gian ngắn, nguồn lực có hạn nhưng GreenHub cùng Hội LHPN tỉnh, Sở TN-MT đã nỗ lực thực hiện nhiều cuộc khảo sát, thu được nhiều dữ liệu về công việc thu gom rác phi chính thức cũng như có những sự hỗ trợ thiết thực hướng đến đối tượng là phụ nữ làm công việc thu gom phế liệu. Trong đó, ngoài tổ chức các hoạt động truyền thông về vai trò của phụ nữ trong thu gom rác tái chế và vấn đề an toàn lao động; vai trò, trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân trong bảo vệ môi trường đô thị, khu dân cư; tác động đến môi trường từ việc thải bỏ xử lý không đúng cách rác thải sinh hoạt và bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng; một số giải pháp bảo vệ môi trường tại cộng đồng…, dự án cũng đã hỗ trợ 113 chị ở huyện Sông Hinh và Tuy An tham gia bảo hiểm tai nạn lao động có thời hạn ba năm; hỗ trợ 64 chị ở huyện Đồng Xuân chi phí khám sức khỏe toàn diện.

Chị Biện Thị Mận (huyện Tuy An) rất phấn khởi khi công việc thu gom phế liệu của mình được quan tâm và bản thân chị được hỗ trợ mua bảo hiểm tai nạn lao động. Chị Mận cho biết: “Công việc này vất vả, dễ xảy ra tai nạn lao động nhưng thông qua các buổi tập huấn, tôi đã biết cách để bảo vệ sức khỏe của mình. Hiện còn nhiều chị em làm công việc này nhưng chưa được hưởng hỗ trợ, tôi mong rằng, các chị được quan tâm nhiều hơn để tự tin, an tâm làm việc”.

Chia sẻ cảm nhận sau khi kết thúc dự án, bà Nguyễn Bảo Hân, điều phối dự án Phụ nữ giảm rác thải nhựa - năm 2022 tại Phú Yên, cho biết: “Sau rất nhiều nỗ lực, các nội dung dự án đã hoàn thành đúng như mục tiêu đặt ra ban đầu. Hiện tại, chúng tôi tiếp tục đề ra các giải pháp, xây dựng kế hoạch hoạt động nhằm tăng sự tham gia đóng góp và phát huy vai trò của phụ nữ, nhất là phụ nữ thu gom rác phi chính thức trong chuỗi tái chế rác thải nhựa. Theo đó, ngay trong tháng 10/2022, chúng tôi sẽ có dự án tiếp nối để nâng cao năng lực cho các chị em làm công việc này, để từ đó góp phần giảm thiểu rác thải nhựa, bảo vệ môi trường”. 

THÁI HÀ