Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh đã và đang tích cực đẩy mạnh tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện, bảo hiểm y tế (BHYT). Trong đó, tập trung vào nhóm người lao động chưa tham gia BHXH, BHYT; mạng lưới đại lý thu tích cực rà soát, phát triển người tham gia BHXH tự nguyện và BHYT để góp phần đảm bảo chính sách an sinh xã hội…

Của để dành khi về già, ốm đau

Là lao động thuần nông, khi được các bạn tư vấn viên tư vấn về chính sách và quyền lợi tham gia BHXH tự nguyện và BHYT, ông Trương Văn Ty (thôn Phước Long, xã Hòa Tâm, TX Đông Hòa) đã không ngần ngại rút hầu bao để tham gia BHXH. Ông Ty tâm sự: “Gia đình tôi làm nông, thu nhập bấp bênh. Mình thì càng ngày càng già, nên khi biết được lợi ích của việc tham gia BHXH tự nguyện và BHYT là tôi tham gia ngay để sau này có khoản lương hưu, coi như của để dành khi về già, hoặc khi có ốm đau, bệnh tật”.

Còn ông Đặng Trọng Bình (khu phố 5, thị trấn Hai Riêng, huyện Sông Hinh), cho rằng BHXH tự nguyện có nhiều chính sách ưu việt và ổn định. Trong khi đó, với mức tham gia chỉ vài trăm ngàn đồng mỗi tháng, nhưng khi đến tuổi nghỉ hưu, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận lương hưu hàng tháng gấp nhiều lần so với mức đóng. Nhất là mình tự chủ và ổn định cuộc sống khi về già mà không phải phụ thuộc vào con cháu. “Hiện nay, tôi đang tham gia BHXH tự nguyện theo hộ gia đình. Tôi cũng sẽ vận động người thân cùng tham gia, để tuổi già mình được thảnh thơi, an vui hơn”, ông Bình bày tỏ.

Trên đây chỉ là hai trong số hàng trăm trường hợp đã tham gia BHXH tự nguyện và BHYT trong thời gian qua. Theo thống kê của BHXH tỉnh, từ đầu năm đến ngày 22/3, toàn tỉnh đã phát triển được 558 lượt người tham gia BHXH tự nguyện và 17.514 lượt người tham gia BHYT mới. Ngoài ra, để đảm bảo mọi người dân đều có thể tham gia BHXH tự nguyện, Nhà nước còn hỗ trợ tiền đóng theo tỉ lệ phần trăm trên mức đóng BHXH hàng tháng bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn (hỗ trợ 30% đối với hộ nghèo; 25% đối với hộ cận nghèo; bằng 10% đối với các đối tượng khác).

Ông Phan Ngọc Luận, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: “Hiện nay, mặc dù có rất nhiều nguyên nhân khách quan đã làm ảnh hưởng đến việc thực hiện chỉ tiêu phát triển BHXH tự nguyện và BHYT như: mức đóng BHXH tự nguyện năm 2022 điều chỉnh tăng theo mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn (từ 700.000 đồng lên 1,5 triệu đồng); nhiều người dân chuyển từ đóng BHXH tự nguyện sang BHXH bắt buộc; người dân còn tâm lý e ngại tình hình dịch bệnh COVID-19. Vì vậy, để khắc phục những khó khăn này, BHXH tỉnh sẽ tích cực triển khai nhiều giải pháp thông tin, tuyên truyền cho người dân về mục đích, ý nghĩa của việc tham gia BHXH tự nguyện, BHYT. Nhất là giải thích rõ việc điều chỉnh mức đóng BHXH tự nguyện để người dân hiểu và tự giác tham gia; góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, tiến tới mục tiêu an sinh xã hội toàn dân. Từ đó, tạo điều kiện chăm lo, bảo vệ tốt nhất cuộc sống của người dân, “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Các tư vấn viên ở Bưu điện huyện Sông Hinh đang tư vấn việc mua BHXH cho anh Đặng Trọng Bình. Ảnh: LỆ VĂN

Nhiều quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện

Theo quy định của Luật BHXH, người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc nhóm người tham gia BHXH bắt buộc. Mức đóng hàng tháng bằng 22% thu nhập hàng tháng. Người tham gia BHXH tự nguyện được lựa chọn mức thu nhập. Cụ thể, mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở (mức thu nhập lựa chọn cao nhất 29,8 triệu đồng/tháng, mức thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn 1,5 triệu đồng/tháng). Người tham gia BHXH tự nguyện có thể lựa chọn một trong hai phương thức đóng định kỳ hoặc đóng một lần. Phương thức đóng định kỳ được đóng theo hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng đóng một lần hoặc nhiều năm trên một lần nhưng không quá 5 năm/lần. Đóng một lần cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Khi có đủ các điều kiện theo quy định, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng quyền lợi theo quy định.

Theo bà Lê Kim Oanh, Trưởng Phòng Truyền thông và Phát triển đối tượng (BHXH tỉnh), người tham gia BHXH tự nguyện có rất nhiều quyền lợi, như được hưởng lương hưu hàng tháng khi có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định. Kể từ ngày 1/1/2022, tuổi nghỉ hưu đối với nam là đủ 60 tuổi 6 tháng, sau đó mỗi năm tăng thêm 3 tháng. Tuổi nghỉ hưu với lao động nam sẽ đạt 62 tuổi vào năm 2028. Đối với nữ đủ 55 tuổi 8 tháng, sau đó tăng thêm 4 tháng. Tuổi nghỉ hưu với lao động nữ sẽ đạt 60 tuổi vào năm 2035.

Trường hợp đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì người tham gia được đóng một lần cho những năm còn thiếu (tối đa 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Mức hưởng hàng tháng BHXH chế độ hưu trí bằng tỉ lệ hưởng lương hưu hàng tháng nhân cho mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH. Trong đó, tỉ lệ hưởng lương hưu của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập bằng tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH. Cụ thể, lao động nam 20 năm, lao động nữ 15 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, người lao động cả nam và nữ được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

“Ngoài ra, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt quá trình hưởng lương hưu và được chế độ tử tuất. Người có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên và người đang hưởng lương hưu sẽ được trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người tham gia BHXH tự nguyện chết. Người đang đóng BHXH tự nguyện hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH chết, người có thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm chết, người có thời gian đóng BHXH bắt buộc và tự nguyện chết, người đang hưởng lương hưu chết sẽ được trợ cấp tử tuất một lần”, bà Oanh phân tích thêm. 

VĂN TÀI