Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị lần thứ 6 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới, nêu rõ: “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nội dung truyền thông, giáo dục phải chuyển mạnh sang chính sách dân số và phát triển”.

Theo các chuyên gia, thời gian tới, công tác truyền thông dân số cần tập trung vào truyền thông chuyển đổi hành vi về dân số và phát triển. Trên cơ sở đó tạo sự đồng thuận của toàn xã hội, góp phần nâng cao chất lượng dân số, phát huy lợi thế cơ cấu dân số vàng, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, đảm bảo thực hiện thành công Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đề ra.

Vai trò quan trọng của truyền thông

Ngày 17/4, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ký Quyết định 537/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình truyền thông dân số đến năm 2030. Mục tiêu chính của chương trình này nhằm truyền thông nâng cao nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp; các bộ, ban ngành, đoàn thể từ trung ương đến địa phương để huy động sự tham gia và cam kết với công tác dân số thông qua việc chỉ đạo, đầu tư nguồn lực, lồng ghép các vấn đề dân số trong chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Lê Văn Bi, Trưởng Phòng Truyền thông Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh, cho biết: Truyền thông luôn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác dân số. Trong thời gian qua, công tác truyền thông luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm cùng sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội, tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của các cấp, các ngành và toàn xã hội trong việc triển khai, thực hiện các mục tiêu về DS-KHHGĐ. Cùng với chiến dịch truyền thông lồng ghép đưa dịch vụ KHHGĐ đến vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, công tác truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng (báo hình, báo viết, đài phát thanh...) đã tạo nên bước chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của người dân, rất nhiều người dân đã hiểu sâu sắc hơn và tự nguyện tham gia vào công tác dân số.

Tuy nhiên, hiện nay công tác dân số của nước ta nói chung, Phú Yên nói riêng đang đứng trước nhiều thách thức, nhiều vấn đề mới nảy sinh. Đó là, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, tốc độ già hóa dân số nhanh, chênh lệch mức sinh giữa các vùng miền; vấn đề tận dụng và phát huy lợi thế cơ cấu dân số vàng khi mà chất lượng nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế; vấn đề truyền thông vận động và cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ… Tất cả đặt ra những nội dung mới, nhiệm vụ mới và thử thách mới cho công tác truyền thông dân số.

Đổi mới nội dung, phương pháp

Để giải quyết những thách thức của công tác dân số, Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII được coi là kim chỉ nam cho công tác dân số trong tình hình mới. Nghị quyết này nhấn mạnh: “Đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số. Nội dung truyền thông, giáo dục phải chuyển mạnh sang chính sách dân số và phát triển”.

Tại hội thảo về công tác dân số do Tổng cục DS-KHHGĐ tổ chức tại TP Tuy Hòa, Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ Nguyễn Doãn Tú chia sẻ: Để Nghị quyết 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng phát huy hiệu quả một cách tốt nhất, góp phần nâng cao chất lượng dân số, một giải pháp cần được triển khai đồng bộ tại các địa phương là đẩy mạnh truyền thông chuyển đổi hành vi về dân số - phát triển. Bên cạnh đó, công tác truyền thông cần triển khai sớm và đổi mới cả về nội dung và phương pháp thực hiện. Theo đó, về nội dung, cần tập trung truyền thông chuyển đổi hành vi về dân số - phát triển. Đồng thời duy trì, nhân rộng các mô hình truyền thông có hiệu quả và xây dựng các mô hình truyền thông phù hợp với tình hình mới; nâng cao năng lực, kỹ năng cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên và cộng tác viên dân số, y tế về các nội dung dân số - phát triển. Về hình thức, cần lựa chọn nội dung và hình thức truyền thông về công tác này phù hợp với người dân sống ở đô thị, nông thôn và đồng bào dân tộc thiểu số. Các loại hình truyền thông dân số cũng luôn phải đa dạng, đổi mới bằng các hình thức như: Truyền thông trực tiếp; truyền thông gián tiếp và truyền thông qua mạng lưới điện tử, mạng xã hội… Cùng với đó, cũng cần phát huy lợi thế của cơ cấu dân số vàng; thích ứng với già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số; duy trì vững chắc mức sinh thay thế; phân bố dân cư hợp lý; đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên góp phần phát triển nhanh, bền vững đất nước.

KIM CHI