Trong những năm qua, nhiều người khuyết tật (NKT) được các hội, đoàn thể quan tâm, chia sẻ nên có cuộc sống tốt hơn. Tuy nhiên công tác xác định mức độ khuyết tật (MĐKT) cho từng người theo các quy định của pháp luật và mới đây nhất là Thông tư 01 của Bộ LĐ-TB-XH còn gặp không ít khó khăn.
Theo số liệu của Sở LĐ-TB-XH, năm 2018, toàn tỉnh đã xác định MĐKT cho 4.678 người, trong đó xác định mức độ nặng 134 người, mức độ nặng đặc biệt 19 người, nhẹ 84 người và các dạng tật khác... Hiện toàn tỉnh có hơn 17.000 người được cấp chứng nhận khuyết tật, chiếm 1,92% tổng dân số toàn tỉnh.
Đảm bảo xác định đúng MĐKT
Ông Đinh Viết Hậu, Trưởng Phòng Bảo trợ xã hội, Sở LĐ-TB-XH cho biết: Sở đã tổ chức 5 cụm tập huấn về xác định MĐKT cho trên 350 cán bộ, công chức tham gia. Hội đồng Giám định y khoa tỉnh đã hướng dẫn các địa phương một số đặc điểm của đối tượng bị mắc các chứng bệnh hiểm nghèo không quy định cụ thể tại các biểu hướng dẫn xác định dạng khuyết tật và MĐKT như: người bị bệnh tim bẩm sinh, ung thư, tai biến nằm liệt một chỗ, chạy thận nhân tạo, động kinh, tâm thần. Đây là cơ sở để Hội đồng xác định MĐKT cấp xã xác định dạng tật và MĐKT cho đối tượng.
Đến nay, toàn bộ 112 xã, phường, thị trấn trong tỉnh đã thành lập Hội đồng xác định MĐKT cấp xã, bao gồm các thành viên theo quy định. Ngay sau khi thành lập, các địa phương đã thông báo và hướng dẫn cho tất cả các đối tượng khuyết tật trên địa bàn (tất cả đối tượng đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng theo Nghị định 67, Nghị định 13 và cả đối tượng mới) đều phải kê khai, lập hồ sơ đề nghị xác định, xác định lại MĐKT. Đối với những trường hợp đi lại khó khăn thì tổ chức xác định MĐKT tại thôn, buôn, khu phố; trường hợp không thể đến được địa điểm quy định thì tiến hành tại nơi cư trú của NKT.
Ông Nguyễn Văn Niên ở phường 9 (TP Tuy Hòa), nói: “Tôi bị gù từ lúc nhỏ, càng lớn thì lưng càng cong lại, đi đứng rất khó khăn. Mấy năm trước, Nhà nước hỗ trợ chiếc xe lăn nên việc di chuyển cũng tạm ổn. Lâu nay mỗi tháng tôi nhận được vài trăm ngàn đồng do Nhà nước hỗ trợ cho NKT chứ không có xác định gì. Nay cán bộ phường đến nhà thông báo đi xác định lại MĐKT tôi mới biết mình thuộc dạng tật vận động thể nặng, có thể được hỗ trợ mức cao hơn”.
Ông Đinh Viết Hậu cho biết thêm: Tính đến tháng 1/2019, toàn tỉnh có 25.037 NKT. Trong đó, nam 12.617 người, nữ 12.420 người. Chia ra các dạng tật, như vận động 10.506 người, nghe nói 2.004 người, nhìn 2.424 người, thần kinh 4.557 người, trí tuệ 2.216 người và các tật khác là 3.330 người. Tuy nhiên, theo chính sách trợ giúp hiện nay, nhóm NKT nhẹ hầu như chưa có chính sách nào đáng kể. Vì vậy, phần đông NKT nhẹ không đăng ký để xác định mức độ khuyết tật, nên không được cấp giấy chứng nhận. Theo báo cáo của các địa phương, NKT nhẹ chỉ có 855 người (chiếm 3,4% NKT toàn tỉnh).
Tạo điều kiện thực hiện tốt chính sách NKT
Theo ông Võ Văn Binh, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB-XH, hiện nay, công tác tuyên truyền phổ biến Luật NKT vẫn còn hạn chế; việc thực hiện chế độ đối với NKT thiếu sự quan tâm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, còn một số NKT chưa được giải quyết chế độ kịp thời. Đặc biệt, công tác xác định MĐKT hiện nay còn nhiều khó khăn. Do trình độ của các thành viên Hội đồng xác định MĐKT cấp xã không đồng đều, việc phân định giữa khuyết tật và bệnh tật gặp nhiều khó khăn. Quy trình, phương pháp thực hiện đánh giá xác định MĐKT đối với Hội đồng Giám định y khoa còn phức tạp. “Đây là một hạn chế cần nghiên cứu bổ sung để đảm bảo tính thống nhất, có cơ sở định lượng trong việc xác định MĐKT”, ông Binh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, vẫn còn một số dạng tật chưa được đề cập một cách cụ thể, nhất là dạng tự kỷ. Trong quá trình xác nhận, có nhiều nơi chưa cấp được giấy xác nhận cho NKT nhẹ nhưng họ cũng có quyền lợi được thụ hưởng chính sách. Bên cạnh đó, hệ thống tiêu chí đo đếm, đánh giá, chấm điểm còn nhiều điểm chưa hợp lý, ở nhiều địa phương cách làm chưa thống nhất, quán triệt chưa đầy đủ.
Tại hội thảo về NKT mới đây, ông Tô Đức, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội (Bộ LĐ-TB-XH), chia sẻ: Về cơ bản, các địa phương đã có sự quan tâm đặc biệt đối với NKT với nhiều chương trình hoạt động, nhất là cập nhật thông tin về Luật NKT và các đề án, chính sách của các bộ, ngành có liên quan đến đối tượng; đồng thời tổ chức các mô hình sinh kế cho NKT, vận động các tổ chức, cá nhân và toàn xã hội chăm lo, thúc đẩy hòa nhập toàn diện cho NKT.
Với Thông tư 01 về xác định MĐKT, các địa phương tiếp tục hỗ trợ kiến thức, kỹ năng, thủ tục cấp mới, đổi, cấp lại giấy xác nhận cho NKT; xác định dạng tật, mức độ khuyết tật cho thành viên Hội đồng xác định MĐKT cấp xã; hướng dẫn quy trình và các bước thực hiện đánh giá, xác định MĐKT cho NKT, động viên để họ tự tin hòa nhập cộng đồng, có cuộc sống ổn định.
“Trong thời gian tới, để công tác chăm sóc NKT được hiệu quả, đảm bảo đúng chính sách an sinh xã hội cho nhóm đối tượng này, tỉnh sẽ thường xuyên tổ chức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về nội dung của Luật NKT, những chủ trương, chính sách trợ giúp đối với NKT. Qua đó nâng cao trách nhiệm các cấp, ngành, tổ chức hội đoàn thể, cộng đồng dân cư và gia đình, đồng thời khuyến khích các tổ chức, cá nhân thực hiện các hoạt động chăm sóc giúp đỡ, cưu mang đối với NKT đặc biệt khó khăn.
Phòng LĐ-TB-XH sẽ phối hợp cùng các phòng, ban có liên quan hướng dẫn UBND các xã, phường, thị trấn xây dựng kế hoạch và dự toán kinh phí phục vụ cho công tác xác định mức độ khuyết tật theo đúng văn bản hướng dẫn liên ngành nhằm tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện tốt chính sách đối với NKT ở địa phương”, ông Binh cho biết.
KIM CHI
