Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế vừa ký văn bản khẩn yêu cầu ngành Nông nghiệp, các sở, ngành liên quan và chính quyền các địa phương trong tỉnh khẩn trương triển khai thực hiện Công văn 3438/BNN-TCTS ngày 17/5/2019 của Bộ NN-PTNT về tăng cường kiểm soát loài tôm càng đỏ (Cherax quadricarinatus, còn gọi là tôm hùm đất) tại Việt Nam.
Thực tế, tôm hùm đất là loài thủy sinh được xác định là loài sinh vật ngoại lai (SVNL) xâm hại, ăn tạp, sống bò dưới đáy, ưa đào hang, có khả năng phá hủy hệ thống tưới tiêu nông nghiệp, là vật chủ lây truyền, phát tán nhiều loại bệnh dịch ra môi trường, cạnh tranh thức ăn, tiêu diệt loài tôm, cá bản địa. Loài này không có tên trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và cấm nhập khẩu, phát triển từ năm 2013.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, các SVNL nói chung, tôm hùm đất nói riêng nuôi ở nhiều tỉnh của Nikkei (Nhật Bản), Trung Quốc…, được du nhập vào Việt Nam chủ yếu bằng đường tiểu ngạch, nhập lậu nên các cơ quan chức năng khó kiểm soát và xử phạt. Và tôm hùm đất có giá trị kinh tế cao được bày bán khá nhiều ở các nhà hàng, chợ ở một số tỉnh, thành trong nước. Loài này nuôi ở nước ta có thể đem lại một số lợi ích trước mắt, nhưng nguy cơ tác hại gây ra cho nông nghiệp, môi trường là rất khủng khiếp, nhiều rủi ro, kéo dài..
.
Có thể nói, việc kinh doanh, tiêu thụ loài tôm hùm đất và các loài SVNL xâm hại dưới bất kỳ hình thức nào đều vi phạm quy định về đa dạng sinh học và thủy sản. Điều 246 Bộ luật Hình sự 2015 có quy định người nào nhập khẩu, phát tán các loài SVNL xâm hại sẽ bị phạt từ 100 triệu đến 1 tỉ đồng và phạt cải tạo không giam giữ lên tới 3 năm hoặc phạt tù từ 1-5 năm.
Ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Phú Yên cho biết, sự xâm lấn của các loài SVNL xâm hại có thể dẫn đến sự tuyệt chủng của nhiều loài khác, tác động tiêu cực tới kinh tế - xã hội và sức khỏe của con người. Hiện tỉnh Phú Yên vẫn chưa phát hiện trường hợp nào nuôi hoặc phát tán tôm hùm đất. Tuy nhiên, theo phản ánh của bà con nông dân, các loài SVNL xâm hại du nhập trước đây như: ốc bươu vàng, cá dọn bể, bọ cánh cứng hại lá dừa… vẫn đang hoành hành.
Để “ngăn” SVNL xâm hại vào nước ta, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 1896/QĐ-TTg phê duyệt đề án Ngăn ngừa và kiểm soát SVNL xâm hại ở Việt Nam đến năm 2020. Theo các chuyên gia nông nghiệp, tôm hùm đất có thể trở thành “đại họa” cho nông nghiệp nước ta. Hiện các ngành Nông nghiệp, Công thương, Quản lý thị trường, TN-MT… đã vào cuộc triển khai quyết liệt các hoạt động kiểm soát và diệt trừ các loài SVNL xâm hại nói chung và tôm hùm đất nói riêng. Vấn đề đặt ra là các ngành chức năng và các địa phương cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát tại các cửa khẩu, kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm trong việc nhập khẩu các loài SVNL xâm hại theo danh mục cấm.
Việc phòng trừ cần được tiến hành sớm, thường xuyên, liên tục thông qua công tác kiểm dịch thực vật, đánh giá nguy cơ dịch hại; tăng cường phổ biến, tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng, doanh nghiệp nói không với sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ SVNL xâm hại. Nếu phát hiện có hiện tượng tàng trữ, buôn bán trên thị trường, phát tán ra môi trường, cần có biện pháp khoanh vùng, cô lập và tiêu hủy, xử phạt nghiêm các đối tượng vi phạm theo quy định của pháp luật.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế đã yêu cầu các sở, ngành liên quan, địa phương tổ chức kiểm tra và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các trường hợp vi phạm; khi phát hiện có phát tán ra môi trường, phải có biện pháp khoanh vùng, cô lập và tiêu diệt loài tôm hùm đất theo quy định của pháp luật; tuyên truyền phổ biến về tác hại của loài này đối với môi trường và sản xuất nông nghiệp, ngăn chặn sự phát tán ra môi trường tự nhiên, nhằm giảm thiệt hại cho người dân, trả lại môi trường sống an toàn trên địa bàn tỉnh.
NGUYÊN LƯU
