Chất lượng việc làm thấp

Tại Diễn đàn Việc làm Việt Nam (Hà Nội, 16-17/12/2007), Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng chất lượng việc làm thấp và thiếu ổn định là một trong những thách thức cho lĩnh vực lao động hiện nay.

Thực tế cho thấy, tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo còn khá cao. Lao động giản đơn thủ công, nặng nhọc với năng suất thấp và điều kiện lao động thấp kém còn phổ biến. Năm 2005 cả nước vẫn còn đến gần 27 triệu người lao động giản đơn, lao động chuyên môn kỹ thuật bậc trung trở lên chỉ chiếm khoảng 8%. Trong tổng số lao động có việc làm thì số người làm công tác quản lý chiếm chưa tới 1%, những người có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao cũng không nhiều, chủ yếu vẫn là công nhân lắp ráp, vận hành máy móc và lao động giản đơn.

Có một thực tế là lao động làm trong khu vực dịch vụ của Việt Nam chỉ mới bằng nửa số người làm việc trong khu vực nông - lâm - ngư nghiệp. Đáng tiếc chính khu vực này lại chính là nơi có năng suất thấp, việc làm thiếu ổn định và gặp nhiều rủi ro. Phần lớn lao động của cả nước tập trung ở vùng nông thôn với trang bị thủ công, lạc hậu và năng suất thấp (khoảng gần 32 triệu người).

Những yếu tố cần thiết của lao động trong một xã hội công nghiệp hiện đại chúng ta cũng còn thiếu: Phong cách làm việc hiệp đồng, năng lực làm việc theo nhóm... Điều này chính bà Nguyễn Thị Kim Ngân cũng nhìn nhận, là do người lao động Việt Nam chịu ảnh hưởng của lao động sản xuất nhỏ, manh mún để lại.

Chính vì chất lượng lao động thấp dẫn đến chất lượng việc làm cũng thấp. Hiện nay Việt Nam còn thiếu nhiều nhân lực trình độ cao trong các ngành, lĩnh vực quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến việc đạt được tốc độ tăng trưởng cao. Đó là các lĩnh vực về nghiên cứu hoạch định chính sách, tư vấn luật pháp, giảng viên đại học và dạy nghề, chuyên gia cao cấp về quản trị doanh nghiệp, tài chính, ngân hàng, thương mại quốc tế và lao động kỹ thuật trình độ cao trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, điều khiển và tự động hoá, công nghệ sinh học, dầu khí, năng lượng, kể cả thiếu chuyên gia kỹ thuật trình độ cao trong các doanh nghiệp

Khoảng cách giàu - nghèo xa dần

Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm cho hay, hàng năm Việt Nam giải quyết được việc làm cho khoảng 1,6 triệu lao động, tăng dần tỷ trọng trọng lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ, giảm đáng kể tỉ lệ thất nghiệp. Tuy nhiên, chúng ta đang phải đối mặt với nhiều vấn đề trong lĩnh vực việc làm. Đó là nhu cầu việc làm, đặc biệt là việc làm ổn định cho lực lượng lao động trẻ vẫn là một vấn đề bức xúc trong xã hội; trên 50% lao động làm nông nghiệp, phần đông chưa qua đào tạo, giá trị một ngày công lao động rất thấp, nguy cơ mất việc làm và thiếu việc làm là rất lớn, khoảng cách giàu nghèo gia tăng.

Ông nhấn mạnh, giải quyết việc làm ổn định và thực hiện tốt việc bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động sẽ là nhân tố quyết định để sử dụng có hiệu quả nguồn lao động dồi dào. Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm cũng đề cập đến mục tiêu cụ thể: tạo việc làm mới cho 8 triệu lao động (trong 5 năm 2006 - 2010), đảm bảo việc làm cho 49,5 triệu lao động và giảm tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị xuống dưới 5% vào năm 2010.

Box: Năng suất lao động của Việt Nam cũng còn rất thấp so với các nước trong khu vực, chỉ bằng khoảng 55% so với Trung Quốc, 35% so với Thái Lan, 15% so với Malaysia và khoảng 5-6% so với Hàn Quốc. Mặc dù lao động Việt Nam được đánh giá là nguồn cung dồi dào và giá rẻ, song do năng suất thấp và đang thiếu nguồn nhân lực trình độ cao nên chúng ta đang phải đối mặt với nguy cơ giảm sức cạnh tranh và tính hấp dẫn của lao động.

Theo VNN