Không đáp ứng được nhu cầu, lợi ích của người lao động (NLĐ) là một trong những nguyên nhân dẫn đến tranh chấp lao động tập thể, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp (DN). Vì thế, bên cạnh vai trò của tổ chức công đoàn, thời gian qua, các DN đã thực hiện nhiều giải pháp để đạt được sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa mình với NLĐ…

Tìm tiếng nói chung

Theo thống kê tại hội nghị đối thoại với DN do Sở LĐ-TB-XH Phú Yên phối hợp với LĐLĐ tỉnh, Ban quản lý Khu kinh tế và BHXH tỉnh tổ chức mới đây, từ năm 2015 đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 6 vụ tranh chấp lao động tập thể xuất phát từ các mắc mứu trong quan hệ lao động - tiền lương; thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp… Hầu hết các vụ tranh chấp này chưa được xử lý theo đúng trình tự pháp luật quy định.

Ông Đinh Khắc Đô, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB-XH Phú Yên, cho biết: “Tình hình tranh chấp lao động trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua tuy diễn ra không nhiều nhưng ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các DN cũng như cuộc sống của NLĐ. Sau khi xảy ra tranh chấp, các ngành chức năng đã phối hợp LĐLĐ tỉnh và chính quyền địa phương kịp thời đứng ra tổ chức cho DN và NLĐ trực tiếp đối thoại tại nơi làm việc nhằm giải quyết những vấn đề phát sinh trong quan hệ lao động; đáp ứng quyền lợi NLĐ, đồng thời tôn trọng lợi ích của chủ sử dụng lao động. Vì thế, NLĐ trở lại làm việc bình thường và DN tiếp tục hoạt động sản xuất kinh doanh”.

Trước đây, Xí nghiệp Chế biến song mây xuất khẩu Hòa Hiệp (Rapexco), là một trong những đơn vị làm cho các ngành chức năng trong tỉnh phải bận tâm vì để xảy ra tình trạng tranh chấp lao động. Sau khi xảy ra tình trạng hàng trăm công nhân ngừng việc đòi tăng lương, tổ chức công đoàn cùng một số cơ quan, ban ngành liên quan làm việc với lãnh đạo Xí nghiệp Rapexco, để yêu cầu giải trình về vấn đề thu nhập của NLĐ. Kết quả, lãnh đạo Xí nghiệp Rapexco đã đưa ra các giải pháp giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho công nhân. Theo ban giám đốc xí nghiệp, việc tranh chấp đã phần nào ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất nên đơn vị cố gắng cải thiện quan hệ lao động thông qua việc tổ chức đối thoại định kỳ giữa lãnh đạo, công đoàn và NLĐ, từ đó những thắc mắc, kiến nghị lần lượt được giải quyết thỏa đáng.

Bà Nguyễn Thị Tàu, Chủ tịch Công đoàn cơ sở (CĐCS) Xí nghiệp Rapecxo, nói: “Ngoài việc đối thoại định kỳ, ban chấp hành CĐCS còn chủ động phổ biến Luật Lao động, Luật Công đoàn đến NLĐ. Sau khi tham gia cuộc họp do công đoàn cấp trên tổ chức, chúng tôi đều trình bày bằng văn bản nội dung của cuộc họp gửi cho lãnh đạo xí nghiệp để họ hiểu rõ hơn về hoạt động của tổ chức công đoàn. Cũng từ đó, các hoạt động chăm lo đời sống cho NLĐ dần được cải thiện, công tác nữ công cũng được chú trọng. Vì vậy, ngoài đảm bảo các chính sách theo quy định, đơn vị còn dành nhiều chế độ ưu tiên khác cho lao động nữ như khám sức khỏe định kỳ, tổ chức tư vấn, chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, xây dựng nhà tắm cho công nhân nữ ngay tại xí nghiệp. Hiện xí nghiệp đã tìm được tiếng nói chung qua những cuộc đối thoại. Quan hệ lao động trong đơn vị đã không còn căng thẳng nữa mà ngày càng khăng khít”.

Doanh nghiệp quan tâm chăm lo, bảo vệ quyền lợi NLĐ sẽ góp phần hạn chế tranh chấp lao động. Trong ảnh: Công nhân đang làm việc tại Công ty TNHH Harry& (KCN Hòa Hiệp) - Ảnh: NGỌC HÂN

Tăng cường đối thoại

Điều này được chứng minh tại Công ty TNHH Kính mắt Sài Gòn (Khu công nghiệp Hòa Hiệp) và đối thoại được thực hiện định kỳ mỗi tháng một lần. Ông Nguyễn Thái Hòa, Chủ tịch CĐCS Công ty này, cho biết: “Công đoàn công ty đã chủ động tiếp cận, thu thập thông tin từ phía NLĐ thông qua thùng thư góp ý hoặc sinh hoạt tổ công đoàn. Những ý kiến thắc mắc của NLĐ sẽ được trình lên ban giám đốc xem xét, giải quyết. Khi xây dựng thỏa ước lao động tập thể, các bên đều phải tuân thủ nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, công khai và đúng pháp luật. Hơn nữa, những nội dung đưa ra thương lượng đều là nguyện vọng, tâm huyết của NLĐ, công đoàn chỉ là tổ chức đại diện cho NLĐ đứng ra đàm phán bảo đảm dân chủ, đúng pháp luật. Chính vì thế, từ nhiều năm qua, công ty không để xảy ra tình trạng tranh chấp lao động tập thể”.

Còn Công ty CP Vật liệu xây dựng Phú Yên không chỉ dừng lại ở việc thu thập ý kiến, nguyện vọng của NLĐ. Ngay từ đầu năm, ban chấp hành CĐCS đã xây dựng cụ thể kế hoạch chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho NLĐ để trình ban giám đốc xem xét, hỗ trợ. “Để các kế hoạch được ban giám đốc duyệt, cán bộ công đoàn phải nắm vững luật và giải thích cặn kẽ quyền lợi của NLĐ gắn với sự phát triển vững mạnh của công ty. Các chế độ, quyền lợi của NLĐ như thưởng tết, đóng BHXH, tăng lương định kỳ, phụ cấp độc hại, hỗ trợ ăn ca… được công ty thực hiện chu đáo nên NLĐ cảm nhận được sự quan tâm này. Ngoài ra, công ty chúng tôi sẵn sàng hợp tác với các cơ quan chức năng để tuyên truyền pháp luật lao động cho NLĐ, nhằm tạo mối quan hệ lao động hài hòa tại đơn vị”, ông Phan Văn Nhơn, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Vật liệu xây dựng Phú Yên, cho hay.

Để ngăn ngừa, hạn chế tranh chấp lao động tập thể, theo ông Đinh Khắc Đô, trong thời gian tới sở sẽ tiếp tục phối hợp cùng LĐLĐ tỉnh, BHXH tỉnh tổ chức các buổi gặp gỡ với các DN, NLĐ để trao đổi, bàn biện pháp phối hợp hướng dẫn các DN thực hiện những nội dung có liên quan đến quyền và lợi ích của NLĐ. Song song đó tập trung tuyên truyền, đối thoại, phổ biến Bộ luật Lao động, Luật BHXH và các văn bản hướng dẫn thi hành đến các cơ quan, DN, NLĐ và người sử dụng lao động; tập huấn nâng cao chuyên môn, kỹ năng hòa giải cho hòa giải viên lao động cấp huyện, thị xã, thành phố; phối hợp thanh tra lao động, kiểm tra tình hình thực hiện Bộ luật Lao động, kiên quyết xử phạt các vi phạm, nhằm đảm bảo quyền, nghĩa vụ của NLĐ và người sử dụng lao động theo quy định pháp luật.

NGỌC HÂN