Đào tạo nghề là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của công cuộc CNH-HĐH và hội nhập quốc tế. Trong giai đoạn 2017-2020, tỉnh đang triển khai nhiều biện pháp nhằm gắn kết bền vững giữa Nhà nước, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và người lao động trong đào tạo nghề để giải quyết công ăn việc làm.
Giải quyết việc làm cho lao động sau đào tạo
Nhận thức về tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực qua đào tạo nghề, những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh đã quan tâm, ban hành nhiều cơ chế chính sách về công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm, nhờ vậy mà công tác này đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, nguồn nhân lực có trình độ, chất lượng cao của tỉnh vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu xã hội.
Phú Yên hiện có 22 cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Cơ cấu nghề đào tạo từng bước được điều chỉnh theo nhu cầu lao động của các ngành kinh tế và thị trường lao động. Sở LĐ-TB-XH đã chủ động tham mưu UBND tỉnh tổ chức điều chuyển, bàn giao 18 thiết bị dạy các nghề: cắt gọt kim loại, cơ khí động lực, ô tô - máy nổ chưa sử dụng của các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên các huyện: Đông Hòa, Tuy An sang cho Trường cao đẳng Nghề Phú Yên quản lý, khai thác sử dụng.
Công tác đào tạo nghề đang từng bước gắn với giải quyết việc làm, cơ cấu việc làm và đặc điểm kinh tế của mỗi địa phương. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp từng bước chú ý đến việc giải quyết việc làm cho người lao động sau khi đào tạo, tạo thuận lợi cho người lao động tìm kiếm việc làm, tự tạo việc làm.
Bước đầu đã có sự liên kết giữa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp trong đào tạo và sử dụng lao động; các doanh nghiệp tham gia với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong việc hoàn thiện nội dung, chương trình dạy nghề theo yêu cầu của sản xuất; nhận học sinh vào thực tập và làm việc tại doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho lao động học nghề, nhất là lao động nông thôn.
Cùng với đào tạo kiến thức, kỹ năng, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn chú ý đến giáo dục đạo đức, an toàn vệ sinh lao động, ý thức công nhân và tác phong công nghiệp cho người lao động. Trong giai đoạn 2011-2016, các cơ sở đã đào tạo nghề cho 25.393 người, trong đó 19.806 người có việc làm sau khi tốt nghiệp. Tỉ lệ lao động qua đào tạo đến cuối năm 2016 chiếm hơn 58%; tỉ lệ lao động qua đào tạo nghề hơn 43%.
Hỗ trợ đào tạo nghề theo nhu cầu
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đào tạo nghề của tỉnh vẫn còn những hạn chế. Lao động chưa đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, chưa phù hợp nhu cầu thị trường lao động, dẫn đến tình trạng lao động qua đào tạo vừa thừa lại vừa thiếu.
Thực tế, hoạt động sản xuất của doanh nghiệp tại các khu công nghiệp, khu kinh tế, hay các doanh nghiệp có số lượng lao động lớn ở địa phương cho thấy trình độ tay nghề của người lao động sau khi đào tạo nghề chưa đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp ngay sau khi tuyển dụng phải đào tạo lại để nâng cao tay nghề cho công nhân.
Bên cạnh một số cơ sở có quy mô đào tạo lớn, cơ sở vật chất đầy đủ, trang thiết bị hiện đại thì phần lớn các cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc các hội, đoàn thể đều thiếu thốn về bộ máy quản lý, cán bộ giảng dạy, máy móc, trang thiết bị giảng dạy. Nguồn kinh phí từ ngân sách đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy nghề một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp để phát triển hoạt động dạy nghề trên địa bàn tỉnh chưa hợp lý, dẫn đến hiệu quả chưa cao.
Cơ quan quản lý nhà nước chưa thường xuyên thông tin về định hướng nghề nghiệp mà nhu cầu xã hội cần, làm cho việc lựa chọn nghề nghiệp của học sinh, sinh viên bị lúng túng; việc xây dựng kế hoạch dạy nghề của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp gặp không ít khó khăn.
Trong xu thế phát triển của xã hội, việc gắn kết bền vững giữa Nhà nước, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và người lao động trong đào tạo nghề, giải quyết việc làm là hết sức quan trọng. Những hoạt động không hiệu quả, kém sáng tạo sẽ dần được thay thế bằng những giải pháp cụ thể và chất lượng tốt hơn. Tất cả đều nhằm mục tiêu nâng cao nguồn nhân lực có chất lượng và phát triển bền vững, tiến tới thực hiện “đào tạo theo nhu cầu xã hội” vì sự phát triển lâu dài.
Để giải quyết những hạn chế này, thời gian tới, các ngành chức năng cần tập trung hỗ trợ cho người lao động được học nghề theo nhu cầu với định mức từng ngành nghề và hệ đào tạo phù hợp. Người lao động được hỗ trợ kinh phí thông qua cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Các bên cần tạo mối liên kết, hợp tác, phối hợp, cùng chia sẻ trách nhiệm, lợi ích giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm. Đến cuối năm 2017, tỉnh phấn đấu nâng tỉ lệ lao động qua đào tạo lên 61%, trong đó qua đào tạo nghề 45%.
Các cơ quan chức năng cần tổ chức tốt thông tin thị trường lao động; nắm bắt diễn biến cung, cầu lao động nhằm điều chỉnh, di chuyển lao động từ nơi thừa sang nơi thiếu; thu hút lao động các ngành nghề đòi hỏi chuyên môn, kỹ thuật cao mà tỉnh không đáp ứng được từ nơi khác đến; đồng thời hỗ trợ người lao động trong tỉnh đi làm việc ở địa bàn khác phù hợp với nguyện vọng, kỹ năng; tiếp tục củng cố, tăng cường năng lực cho trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên các huyện, thị xã đáp ứng đào tạo nghề bậc sơ cấp, đào tạo dưới 3 tháng nhằm phổ cập và đào tạo lại nghề cho người lao động, nhất là các địa bàn đặc biệt khó khăn, vùng bãi ngang, ven biển, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn
LÊ VĂN PHỔ (Sở LĐ-TB-XH)
