Thật tuyệt vời khi cả gia đình cùng bắt tay chuẩn bị một bữa cơm ấm cúng. Và lý thú hơn khi những cô bé, cậu bé tuổi mẫu giáo cũng được tham gia với tư cách là… “nhân vật chính”. Các bậc phụ huynh hãy tạo nhiều cơ hội để trẻ “thể hiện” mình như là một thành viên “trưởng thành”, có ích cho gia đình.
Bữa cơm gia đình là thời điểm để cả nhà cùng quây quần bên nhau sau một ngày lao động, học tập. Ngoài việc giúp gắn kết các thành viên với nhau, chia sẻ vui buồn trong cuộc sống, bữa cơm còn giữ cho ngọn lửa gia đình ấm áp. Trong bữa ăn, trẻ có nhiều khám phá để hiểu hơn về nếp nhà và có sự chia sẻ thông qua những cuộc thảo luận lý thú và phát triển kỷ luật tự giác. Bữa cơm gia đình tác động rất lớn đến việc hình thành tính cách của trẻ. Khuyến khích con trẻ phụ giúp cha mẹ nấu ăn cũng là cách để trẻ thấy gia đình bao giờ cũng là số một.
Với tập tính bắt chước, trẻ con sẽ cảm nhận được tầm quan trọng của bữa cơm gia đình khi cùng cha mẹ vào bếp. Con bạn sẽ hiểu biết nhiều hơn về giá trị của sức lao động, cho dù trẻ có làm tốt hay thất bại công việc đó đi chăng nữa. Đừng từ chối chỉ vì bạn sợ trẻ làm đổ vỡ bát đĩa khi con nói: “Con có thể giúp ba mẹ chuẩn bị bữa ăn được không?”. Cho dù bạn có thực hiện công việc đó một mình nhanh như thế nào, bạn cũng nên yêu cầu trẻ giúp bạn. Những công việc nhẹ nhàng mà các bé có thể hoàn thành tốt và an toàn như: rửa trái cây, lặt rau, đặt bánh mì vào đĩa, lau chùi bàn, ghế… Ngoài ra trong bữa ăn, bạn nên hỏi con làm việc nhà có mệt không, có hứng thú không, hoặc chưa vừa lòng ở chỗ nào. Thấy ba mẹ chú ý, để tâm đến mình như vậy, trẻ sẽ tiếp tục phát huy.
Các bậc phụ huynh nên chủ động hỏi trẻ: “Con thích giúp ba mẹ chuyện gì?” và cho phép trẻ thực hiện điều trẻ muốn làm trong khuôn khổ an toàn. Để giữ được sự hào hứng của trẻ, phụ huynh đừng tiếc lời khen khi con trẻ hoàn thành nhiệm vụ. Ngay cả khi con bạn làm đổ thức ăn hay lặt rau không khéo, bạn vẫn nên có những lời động viên thích hợp: “Lần sau nhớ cẩn thận nha con, có thể con cần phải tập nhiều lần mới quen được”… Tuyệt đối không dùng những câu “Con không biết gì đâu mà làm, đừng làm vướng chân ba mẹ, đi chỗ khác chơi đi!”, như thế chỉ tạo khoảng cách tình cảm gia đình và bé thấy mình bị xem thường, không là thành viên quan trọng trong nhà.
Ngoài ra, trong bữa ăn, cha mẹ nên khuyến khích trẻ tự giác bằng việc: “Con lấy giúp ba cái muỗng với đôi đũa nào”, hoặc “Mẹ quên đĩa rau dưới nhà bếp rồi, con xuống lấy giúp mẹ với”. Tất nhiên, được nhờ chuyện vặt và dễ làm, trẻ sẽ nhanh chân xuống bếp lấy giúp ba mẹ. Dần dần, ba mẹ có thể nhờ trẻ phụ mình dọn một bữa cơm bằng việc bưng chén, đũa hoặc một đĩa trái cây. Lâu ngày, trẻ có ý thức và cảm thấy mình cần phải giúp ba mẹ thay vì đợi ba mẹ lên tiếng. Thế là cứ đến bữa cơm, trẻ sẽ tự động làm những việc mà trước đây ba mẹ nhờ. Lưu ý, khi nhờ trẻ bưng bê, cần tránh những đồ vật quá nặng và nguy hiểm (như nước nóng, vật sắc nhọn). Và cũng không nên nhờ trẻ giúp với thái độ như ra lệnh. Điều đó chỉ làm cho trẻ không vui, rồi giận lẫy, khó có thể giúp ba mẹ những lần sau. Cảm ơn không bao giờ thừa trong mọi trường hợp, nên khi được trẻ giúp, ba mẹ nhớ nói tiếng cảm ơn ngọt ngào.
Tuy nhiên, nhiều trường hợp ba mẹ vì cưng chiều con cái, không muốn con phải nhọc công nên chuyện gì cũng giành làm. Theo thời gian, trẻ lớn dần có tính lười biếng, ỷ lại, chỉ biết hưởng thụ mà không thích làm gì cả. Hoặc khi trẻ có muốn làm thì cũng không biết phải bắt đầu từ đâu và làm như thế nào để hoàn thành tốt công việc. Ứng với công việc nhà, trẻ quen nếp ấy ngay cả trong việc học tập, lao động ngoài xã hội. Thật nguy hiểm khi một thanh niên sống chỉ biết hưởng thụ mà không biết cống hiến. Đó là lý do vì sao phải rèn trẻ ngay từ nhỏ.
Sau một thời gian “tập dượt”, trẻ sẽ quen và thuần thục với “công việc”. Đồng thời, trẻ sẽ cảm thấy hạnh phúc với một bữa cơm gia đình ấm cúng có sự góp công của mình. Đây cũng là cách giúp trẻ năng động, khám phá, không ỷ lại hay lười biếng.
ĐẶNG TRUNG THÀNH
