Chiến tranh đã lùi xa hơn 40 năm, đất nước đang từng ngày phát triển và hội nhập. Trong dòng chảy của công cuộc đổi mới, có những việc làm lặng lẽ, tìm về quá khứ, mang ý nghĩa nhân văn cao cả. Đó là hành trình đi tìm đồng đội - những anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

HÀNH TRÌNH TÌM HÀI CỐT ĐỒNG ĐỘI

Ngày 10/7/2013, tại Nghĩa trang liệt sĩ phường Xuân Yên (TX Sông Cầu), Thị ủy, UBND TX Sông Cầu cùng đại biểu các ban ngành, đoàn thể địa phương đã tổ chức lễ truy điệu, an táng ba hài cốt liệt sĩ. Đây là những liệt sĩ được Ban CHQS TX Sông Cầu tiến hành quy tập tại Suối Cát, núi Mã Giọ, thôn Nhiên Hậu, xã Xuân Thọ 1, nơi trước đây là khu vực Bệnh xá huyện Tuy An trong chiến tranh chống Mỹ, cứu nước. Hành trình quy tập ba liệt sĩ vô cùng khó khăn, vất vả. Đội quy tập của Cơ quan quân sự (CQQS) TX Sông Cầu đã bao lần đi khảo sát, vượt qua bao suối sâu, núi cao, nhưng những vất vả nhọc nhằn đều tan biến, nhường lại niềm hạnh phúc vỡ òa khi xác định đúng di vật liệt sĩ. Bằng tình cảm, trách nhiệm của mình, đội quy tập gom góp, nâng niu từng mẩu xương, từng di vật của liệt sĩ để đưa các anh về với đội hình đồng đội.

Trung tá Dương Ngọc Hùng, Chính trị viên phó CQQS TX Sông Cầu, cho biết: Xuất phát từ tinh thần trách nhiệm của người chiến sĩ, với mong muốn đưa được hài cốt các đồng chí về nghĩa trang, về với đồng chí đồng đội nên dù khó khăn thế nào, đội cũng cố gắng hoàn thành nhiệm vụ cấp trên giao.

Chiến tranh đã lùi xa, địa hình, địa vật thay đổi theo thời gian; những nhân chứng, những người trực tiếp chôn cất hoặc biết các phần mộ liệt sĩ nay đã già hoặc không còn; các đơn vị trong chiến tranh liên tục thay đổi địa bàn chiến đấu; giấy báo tử về cho gia đình và địa phương của liệt sĩ với dòng thông tin ngắn gọn như: Đơn vị KN, KP, KH hy sinh tại mặt trận phía nam. Vì vậy, trong hành trình đi tìm đồng đội, không phải lần nào các anh cũng tìm đúng nơi liệt sĩ nằm xuống. Phần lớn các hài cốt liệt sĩ được quy tập thời gian gần đây chủ yếu dựa vào nguồn phát hiện, cung cấp thông tin của đồng đội, của nhân dân, những người có tâm huyết với công tác quy tập mộ liệt sĩ.

Chính trị viên phó CQQS huyện Đồng Xuân Nguyễn Văn Hảo nói: Triển khai công tác quy tập, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, thời gian qua, CQQS huyện Đồng Xuân đã tham mưu UBND huyện chỉ đạo các cơ quan, ban ngành triển khai rốt ráo vấn đề này. Tuy nhiên trong quá trình triển khai, đa số nguồn thông tin về mộ liệt sĩ trên địa bàn không đầy đủ, nhân chứng già yếu, không nhớ rõ nơi chôn cất cụ thể.

Cơ quan Quân sự TX Sông Cầu tổ chức lễ truy điệu liệt sĩ Lê Sung - Ảnh: T.NGHĨA

ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC TÌM KIẾM, QUY TẬP

Năm 2013, thực hiện Quyết định 1237 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt đề án Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đến năm 2020 và những năm tiếp theo, Phú Yên thành lập Ban Chỉ đạo đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Theo đó, Bộ CHQS tỉnh đã rà soát tổng hợp trên 5.214 liệt sĩ quân đội hy sinh trên địa bàn; thu thập 116 thông tin trường hợp hy sinh của liệt sĩ; xác minh điều chỉnh thông tin 9 liệt sĩ; tổ chức 30 đợt khảo sát và đã quy tập được 25 hài cốt liệt sĩ; thực hiện tốt công tác giải mã ký hiệu, phiên hiệu cho 81 đơn vị trong chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc… phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Ở bất cứ nơi đâu, chỉ cần có thông tin nhỏ về mộ liệt sĩ, các cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh liền lên đường, tiếp tục thực hiện cuộc hành trình của lòng tri ân với những người đã anh dũng hiến dâng cả cuộc đời cho Tổ quốc.

Hiện nay, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ còn gặp rất nhiều khó khăn, phức tạp do nhiều nguyên nhân khác nhau, nên kết quả đạt được chưa như mong muốn. Cụ thể như một số cấp ủy, chính quyền cơ sở chưa quan tâm chỉ đạo thường xuyên về công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Công tác rà soát, kiện toàn hồ sơ, lập danh sách liệt sĩ, sơ đồ mộ liệt sĩ; kết luận số liệt sĩ đã quy tập, số chưa quy tập và xây dựng cơ sở dữ liệu tích hợp về liệt sĩ, mộ liệt sĩ còn nhiều hạn chế. Nhiều hài cốt liệt sĩ chưa được quy tập và nhiều mộ liệt sĩ chưa đầy đủ thông tin.

TẤN NGHĨA - KIM CHI