Sáng 8/5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết, đánh giá 6 năm thực hiện Nghị quyết số 30a của Chính phủ về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với các huyện nghèo. Tham dự hội nghị có Phó thủ tướng Vũ Văn Ninh, lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo các địa phương.

Báo cáo của Bộ LĐTB&XH tại hội nghị nêu rõ, Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP ngày 27/12/2008 là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, giảm nghèo đối với các huyện miền núi có đông đồng bào dân tộc thiểu số được các cấp, các ngành và nhân dân đồng tình và đánh giá cao.

Tuy những năm qua, kinh tế đất nước còn gặp khó khăn, song Đảng, Nhà nước luôn dành nguồn lực ưu tiên đầu tư cho các huyện nghèo để thực hiện các chính sách đặc thù. Các mục tiêu giảm nghèo nhanh, cải thiện đời sống của người dân, cải thiện điều kiện cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội, thu hẹp dần khoảng cách chênh lệch về mức sống so với các vùng khác, củng cố và tăng cường quốc phòng-an ninh, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội... đã cơ bản đạt được.

Trong quá trình 6 năm tổ chức thực hiện, Chương trình 30a đã nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của cả nước, của các cấp, các ngành và cộng đồng, nhất là sự hỗ trợ có hiệu quả các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty Nhà nước và các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác. Cụ thể, nguồn lực phân bổ và huy động hỗ trợ các huyện nghèo theo Chương trình 30a trong 6 năm (chưa kể kinh phí thực hiện các chính sách giảm nghèo chung như mua thẻ bảo hiểm y tế, hỗ trợ giáo dục, hỗ trợ nhà ở …) là 20.189 tỉ đồng, trong đó ngân sách Trung ương là 17.051  tỉ đồng, ngân sách địa phương 2.000  tỉ đồng, hỗ trợ của các doanh nghiệp là 3.138  tỉ đồng.

Kết quả thực hiện nghị quyết đến cuối năm 2010, tỉ lệ hộ nghèo bình quân của 62 huyện nghèo đã giảm xuống còn 35% theo chuẩn nghèo cũ (bình quân giảm 5%/năm), đạt mục tiêu đề ra là giảm tỉ lệ hộ nghèo xuống mức dưới 40%. Trong đó có 40/62 huyện đạt được mục tiêu giảm tỉ lệ hộ nghèo cuối năm 2010 xuống dưới 40%; chỉ còn 22 huyện thuộc 6 tỉnh có tỉ lệ hộ nghèo trên 40% là Yên Bái, Điện Biên, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Nam và Ninh Thuận.

Trong giai đoạn 2011-2014, các huyện nghèo cơ bản đều đạt mức giảm bình quân khoảng 6%/năm, cao hơn mục tiêu 4% của Nghị quyết 30a. Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2012-2015 đặt mục tiêu phấn đấu đến cuối năm 2015 có 10% số huyện nghèo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn, thì đến nay theo đánh giá sơ bộ, đã có 8/64 huyện (chiếm tỉ lệ hơn 12%) có tỉ lệ hộ nghèo ngang bằng hoặc thấp hơn mức bình quân chung của tỉnh gồm huyện Tân Uyên (20,09%), huyện Than Uyên (19,00%) thuộc tỉnh Lai Châu; huyện Quỳnh Nhai (25,88%), huyện Phù Yên (20,38%) thuộc tỉnh Sơn La; huyện Ba Bể (18,04%) thuộc tỉnh Bắc Kạn; huyện Bá Thước (18,29%) và huyện Thường Xuân (22,89%) thuộc tỉnh Thanh Hóa; huyện Đam Rông (9,65%) thuộc tỉnh Lâm Đồng.

Tuy nhiên, đến cuối năm 2014, tỉ lệ nghèo bình quân của 64 huyện nghèo còn cao gấp 5,5 lần so với tỉ lệ bình quân của cả nước. Tại một số huyện, tỉ lệ hộ nghèo vẫn còn cao trên 50%, cá biệt có huyện cao trên 60-70%. Điều này cho thấy kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững, tỉ lệ hộ nghèo giảm nhanh nhưng tỉ lệ hộ cận nghèo lại tăng; số hộ nghèo dân tộc thiểu số chiếm hơn 90% tổng số hộ nghèo chung tại các huyện nghèo (do trên địa bàn chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số); hệ thống cơ sở hạ tầng đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa đáp ứng nhu cầu của người dân và địa phương, cơ cấu sản xuất, cơ cấu lao động chuyển dịch chậm.... Đến nay, tuy có 8 huyện tỉ lệ hộ nghèo đã đạt mức ngang bằng với tỉ lệ nghèo chung của tỉnh nhưng hạ tầng cơ sở, nhất là giao thông, sản xuất và đời sống vẫn còn nhiều khó khăn.

Quang cảnh hội nghị -. Ảnh: VGP

Thực hiện giảm nghèo phải có mục tiêu cụ thể

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh giảm nghèo nhanh và bền vững là một nhiệm vụ trọng tâm được Chính phủ thường xuyên quan tâm chỉ đạo. Tinh thần chung trong thời gian tới là phải thực hiện tốt hơn nữa Nghị quyết 30a để tập trung giảm nghèo nhanh và bền vững đối với các huyện nghèo nhất, khó khăn nhất của cả nước. Đây cũng là trọng điểm của công tác giảm nghèo nhanh và bền vững chung của đất nước. Thủ tướng nêu rõ các bộ, ngành theo chức năng, trách nhiệm của mình đều phải đặc biệt quan tâm đến nhiệm vụ này. Các địa phương cũng phải đưa mục tiêu giảm nghèo vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp với  mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể.

Thủ tướng đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện chính sách theo hướng chính sách nào trùng lặp, kém hiệu quả thì loại bỏ; những chính sách nào đúng, phù hợp thì tiếp tục khẳng định; chính sách nào thấy cần bổ sung để làm tốt hơn thì tiến hành bổ sung. Trong bổ sung chính sách cần đặc biệt chú ý đến những vấn đề liên quan đến giao khoán, bảo vệ rừng, chính sách khuyến khích trồng rừng đi liền với việc sắp xếp lại các nông lâm trường theo nghị quyết của Bộ Chính trị. 

Thủ tướng đề nghị Phó thủ tướng Vũ Văn Ninh trong tháng tới chỉ đạo việc rà soát, lên phương án sắp xếp lại các nông lâm trường một cách thật cụ thể. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện, bổ sung chính sách hỗ trợ đồng bào ở các huyện nghèo phát triển sản xuất, chăn nuôi như hỗ trợ về vốn, giống cây, con, thức ăn... Thủ tướng nhấn mạnh việc các bộ, ngành đề nghị giảm bớt cho không là đúng nhưng có khía cạnh vẫn phải tiếp tục duy trì, ví dụ như hỗ trợ hộ nghèo trong thời kỳ giáp hạt. Bên cạnh đó là phải tăng tín dụng cho vay, mở rộng đối tượng cho vay để hỗ trợ hộ nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ cận nghèo làm kinh tế. Đây chính là cho "cần câu" giúp hộ nghèo có phương tiện thoát nghèo.

Tiếp tục rà soát chính sách, tăng cường nguồn lực

Thủ tướng cũng lưu ý cần tiếp tục bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào các huyện khó khăn cũng như tạo điều kiện để doanh nghiệp tiêu thụ các sản phẩm của vùng khó khăn. Vì 1 doanh nghiệp đầu tư đã tạo ra nhiều công ăn việc làm, thu nhập cho người dân.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành hữu quan tiếp tục cân đối, đảm bảo tăng cường nguồn lực của Trung ương trong trung hạn dành cho chương trình; đề nghị các địa phương cũng quan tâm dành nguồn lực của địa phương theo thẩm quyền cho thực hiện chương trình giảm nghèo; lồng ghép hiệu quả chương trình giảm nghèo với các chương trình, mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội khác, kiểm soát tốt các nguồn lực đầu tư. Tiếp tục quan tâm, huy động nguồn lực từ các nguồn khác để tăng tín dụng cho thực hiện chương trình giảm nghèo.

Nhấn mạnh việc cố gắng tăng thêm nguồn lực, song phải đi liền với sử dụng hiệu quả nguồn lực cho triển khai thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững, thủ tướng đặc biệt lưu ý các bộ, ngành, địa phương trong khâu tổ chức thực hiện phải làm tốt việc kiểm tra, thanh tra, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ, xử lý những vướng mắc phát sinh trong triển khai thực hiện các chính sách giảm nghèo.    

Cuối cùng, thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan truyền thông đại chúng thực hiện hiệu quả hơn nữa công tác thông tin, truyên truyền. Tuyên truyền những cách làm tốt, nơi làm tốt, những kinh nghiệm hay để nhân rộng ra, đồng thời phê phán những nơi làm còn thiếu trách nhiệm, những nơi làm chưa tốt.

Ưu tiên đầu tư hạ tầng, đào tạo cán bộ tại chỗ

Phát biểu tham luận tại hội nghị, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương cho rằng, qua 6 năm triển khai thực hiện, Nghị quyết số 30a đã góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống của người dân ở các huyện nghèo.

Từ thực tiễn công tác giảm nghèo ở các tỉnh Tây Bắc, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc Hoàng Thị Hạnh kiến nghị cần tiếp tục ưu tiên đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ở các huyện nghèo và hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo sự liên kết vùng, khu vực; làm tốt hơn nữa công tác đào tạo và bố trí cán bộ tại chỗ; tạo các điều kiện thuận lợi, xây dựng cơ chế mở để thu hút doanh nghiệp về đầu tư vào những huyện nghèo…

Việc hạn chế tình trạng chính sách còn chồng chéo, trùng lắp về đối tượng, nội dung, địa bàn; hỗ trợ đồng bào về đất ở, nhà ở; đào tạo nghề, tạo việc làm cho lao động ở các huyện nghèo; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cấp, các tổ chức đoàn thể trong thực hiện chính sách giảm nghèo; việc thực hiện  hiệu quả các giải pháp chống tái nghèo; nhân rộng các mô hình hay, cách làm tốt trong công tác giảm nghèo; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tập quán canh tác phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng, lợi thế của vùng miền… cũng là những vấn đề lớn được Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử, Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Danh Út và một số lãnh đạo bộ, ngành đề cập tại hội nghị.

Theo Chinhphu.vn