Duy trì mức sinh thấp hợp lý là mục tiêu quốc gia quan trọng mà ngành Dân số Phú Yên hướng đến vì sự phát triển kinh tế, xã hội bền vững. Hiện tổng tỉ suất sinh (số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ) ở Phú Yên là 2,05 con, đạt mức sinh thay thế. Mặc dù mức sinh giảm nhưng chưa ổn định và chưa đồng đều giữa các vùng trong tỉnh, nên vẫn còn nhiều thách thức lớn trong việc thực hiện mục tiêu này.
| Theo Tổng cục DS-KHHGĐ, đến năm 2050, nếu mức sinh tăng trở lại và tổng tỉ suất sinh lên từ 2,3 đến 2,5 con/phụ nữ, thì quy mô dân số nước ta sẽ đạt cực đại ở mức quá cao khoảng 130 đến 140 triệu người. Điều này gây áp lực lớn đối với các lĩnh vực y tế, giáo dục, lao động, việc làm… Ngược lại, nếu duy trì mức sinh ở mức thấp hợp lý với tổng tỉ suất sinh từ 1,9 đến 2 con/phụ nữ, thì đến năm 2050, quy mô dân số nước ta sẽ ổn định ở mức từ 115 đến 120 triệu người. Điều này sẽ phát huy được các lợi thế của dân số, tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển bền vững kinh tế - xã hội của đất nước trong cả hiện tại và tương lai. |
Theo Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) Phú Yên, hiện toàn tỉnh có hơn 900.000 dân và số con của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 2,05 con, đạt mức sinh thay thế mà Trung ương đề ra. Phú Yên cũng đang là tỉnh có mức sinh thấp nhất trong khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Với 69% dân số trong độ tuổi lao động, Phú Yên đang bước vào giai đoạn “dân số vàng” với nguồn lao động dồi dào, tạo động lực mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Ông Vũ Ngọc Dững, Phó chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên, cho biết: “Chi cục DS-KHHGĐ đã có nhiều biện pháp đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục người dân duy trì mức sinh thấp hợp lý. Chúng tôi phối hợp truyền thông đại chúng và các ban, ngành, đoàn thể tăng cường các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, tư vấn trực tiếp; trong đó nhấn mạnh đến lợi ích và hiệu quả của việc thực hiện KHHGĐ. Đến nay, toàn tỉnh đã có 76,5% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng các biện pháp tránh thai (BPTT) hiện đại. Có thể nói, đây là các bước quan trọng trong việc duy trì mức sinh hợp lý ở Phú Yên”.
Mặc dù đạt được một số kết quả khả quan trong công tác DS-KHHGĐ nhưng ngành Dân số Phú Yên vẫn đang phải đối mặt với tình trạng sinh con thứ 3 ngày càng gia tăng và mức sinh giữa các vùng trong tỉnh không đồng đều. Đây chính là 2 mối nguy lớn có khả năng phá vỡ mức sinh thấp hợp lý trên địa bàn tỉnh. Hiện Sông Hinh và Sơn Hòa vẫn là những huyện miền núi có mức sinh cao so với mặt bằng chung cả tỉnh. Các địa phương ven biển như TX Sông Cầu, TP Tuy Hòa và các huyện Đông Hòa, Tuy An vẫn tiềm ẩn nguy cơ sinh con thứ 3. Đặc biệt trong năm 2013, 2014, tỉ lệ gia đình sinh con thứ 3 ở huyện Tây Hòa gia tăng, trong đó có cả đội ngũ cán bộ, viên chức.
Bà Nguyễn Thị Rơi, Giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ huyện Tây Hòa, cho biết: “Thực tế vẫn còn rải rác ở một số xã có người sinh con thứ 3. Hai năm trở lại đây, xã Sơn Thành Tây có đến 7 trường hợp là công nhân, viên chức sinh con thứ 3, thậm chí có trường hợp sinh con thứ 4. Theo ghi nhận của chúng tôi, công nhân làm việc ở một công ty đóng trên địa bàn xã được hưởng một số ưu đãi về trợ cấp thai sản của công ty này nên “tranh thủ” sinh thêm con. Điều này cho thấy, khả năng, quyền lợi kinh tế ảnh hưởng rất lớn đến mức sinh. Hiện nay, kinh tế một số địa phương bắt đầu khá giả, tình trạng sinh con thứ 3 và lựa chọn giới tính khi sinh trở thành vấn đề mà ngành Dân số đang trăn trở”.
Với các địa phương ven biển, tập quán, tâm lý và nhu cầu sinh nhiều con trai là rào cản không nhỏ trong công tác vận động mỗi gia đình chỉ nên có 2 con. Chị Nguyễn Thị Sự, cộng tác viên dân số thôn Từ Nham, xã Xuân Thịnh, tâm sự: “Do nhu cầu lao động ngư nghiệp nên nhiều cặp vợ chồng cố tình sinh nhiều con, đặc biệt là sinh con trai để đi biển. Ngoài ra, họ cũng không mặn mà với việc sử dụng các phương tiện, BPTT hiện đại. Vấn đề liên quan đến tập quán sống của người dân miền biển nên rất khó thay đổi”.
Theo ghi nhận của Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên, Đồng Xuân là huyện có nhiều cách làm hay để duy trì mức sinh thấp hợp lý trong nhiều năm qua. Ông Lê Văn Cư, Giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ huyện Đồng Xuân, cho biết: “Trung tâm đã phối hợp với Đảng ủy 11 xã, thị trấn trên địa bàn huyện đầu tư kinh phí duy trì sinh hoạt CLB Gia đình không sinh con thứ 3; xác định nhóm hộ nghèo, gia đình sinh con một bề đều thuộc nhóm đối tượng được ưu đãi. Ngoài ra, tại các buổi truyền thông dân số, chúng tôi còn phối hợp với cán bộ xã hỗ trợ cho vay vốn, tập huấn các lớp nghiệp vụ canh tác, đổi lại họ sẽ ký vào cam kết không sinh con thứ 3”.
Nhằm tăng cường giải pháp duy trì mức sinh thấp hợp lý, Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên cho biết, sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng dân số bằng cách đa dạng hóa các BPTT để đáp ứng nhu cầu của các cặp vợ chồng, nam giới, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, vị thành niên, thanh niên; nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ; nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, dụng cụ y tế cho các điểm cung cấp dịch vụ KHHGĐ và chăm sóc sức khỏe sinh sản…
DIỆU ANH
