BHXH, BHYT là chính sách quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước ta, là quyền lợi thiết thân đối với bất kỳ người lao động (NLĐ) ở các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo luật định… Qua đó, giúp bù đắp một phần thu nhập cho NLĐ khi họ bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất và khám chữa bệnh. Với chức năng bảo vệ quyền lợi NLĐ, tổ chức công đoàn các cấp có trách nhiệm tuyên truyền, vận động người sử dụng lao động, NLĐ và các cơ quan liên quan thực thi đúng Luật BHXH, BHYT.
Công nhân Nhà máy đường KCP Sơn Hòa đang tìm hiểu chính sách BHXH tại một buổi tuyên truyền do công đoàn tổ chức - Ảnh: N.HÂN
Phần lớn NLĐ tại các đơn vị, doanh nghiệp hiện nay biết rõ quyền lợi của mình về chế độ chính sách BHXH, BHYT. Điển hình tại một số doanh nghiệp ngoài quốc doanh, NLĐ yêu cầu phải đóng BHXH, BHYT như trong thỏa ước lao động hoặc khi ký hợp đồng lao động với chủ doanh nghiệp. Đồng thời về phía doanh nghiệp, khi tuyển dụng lao động, cũng thông báo công khai quyền lợi tham gia BHXH, BHYT của NLĐ. Có được kết quả khả quan ấy xuất phát từ nỗ lực của ngành chức năng trong công tác tuyên truyền vận động, trong đó cần ghi nhận sự đóng góp quan trọng của công đoàn cơ sở các cấp.
Ông Huỳnh Kim Hùng, Phó chủ tịch LĐLĐ tỉnh, cho biết: “Chế độ BHXH được nhiều NLĐ quan tâm, nhất là lao động làm việc trong khối doanh nghiệp. Trong những câu hỏi mà Văn phòng tư vấn Pháp luật - LĐLĐ tỉnh nhận được thời gian qua, hầu hết nội dung hỏi về chính sách, chế độ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp. Vì vậy, trong công tác tuyên truyền cũng như thông qua công tác kiểm tra của công đoàn hay của đoàn kiểm tra liên ngành, chúng tôi luôn đặt vấn đề đăng ký tham gia BHXH, BHYT cho NLĐ. Đây cũng là tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng hoạt động của tổ chức công đoàn cơ sở nhằm góp tiếng nói bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ”.
Hiện nay, nhiều công đoàn cơ sở ở các doanh nghiệp trong tỉnh đã tổ chức tuyên truyền Luật BHXH, BHYT thông qua các hình thức như lồng ghép vào các hội thi tìm hiểu pháp luật lao động, phát tài liệu, tờ rơi… về chính sách BHXH, BHYT. Anh Nguyễn Đoan, thành viên Ban chấp hành công đoàn một đơn vị ngoài quốc doanh hoạt động tại Phú Yên, cho biết: “Đơn vị luôn thông báo rộng rãi trên bản tin nội bộ những thông tin mới về BHXH để NLĐ nắm bắt. Đôi khi chính họ nhắc nhở nhân viên quản lý của doanh nghiệp thực hiện quyền lợi đảm bảo đúng chế độ cho mình”. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp thành lập tổ tư vấn pháp luật tại cơ sở nhằm giúp NLĐ nắm bắt các chế độ chính sách về BHXH một cách rõ ràng, giúp họ nhận thức sâu sắc hơn trách nhiệm của mình trong quan hệ lao động.
Ông Ngô Hưng, Trưởng phòng Kiểm tra của BHXH tỉnh, cho biết: “Phòng Tiếp dân của BHXH tỉnh thường xuyên tiếp nhận đơn thư hỏi về các chế độ chính sách và quyền lợi khi tham gia đóng BHXH. Điều đó cho thấy, trong số những quy định của Bộ luật Lao động, NLĐ rất quan tâm chính sách BHXH. Nhưng thực tế vẫn có người chưa hiểu rõ các quy định về chính sách này, trong đó có những chế độ BHXH thường giải quyết tại các cơ quan, đơn vị như: ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức - phục hồi sức khỏe, tai nạn lao động”. Nhiều trường hợp do không hiểu rõ Luật BHXH nên NLĐ đã bị các chủ doanh nghiệp phớt lờ quyền lợi, giải quyết không thỏa đáng hoặc thoái thác trách nhiệm, gây thiệt thòi cho anh chị em dẫn tới những bức xúc, khiếu nại như đã từng xảy ra. Ngược lại, không ít vụ việc NLĐ đòi hỏi quyền lợi vượt quá quy định của luật, ảnh hưởng thời gian và công sức giải thích của chủ sử dụng lao động… Nguyên nhân một phần là do công tác tuyên truyền của ngành chức năng còn hạn chế, song cũng có trách nhiệm của nhiều tổ chức công đoàn cơ sở, vì ít quan tâm đến công tác này. Bà Nguyễn Thị Thu Vân, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh, cho biết: LĐLĐ tỉnh và BHXH Phú Yên đã ký Quy chế phối hợp liên ngành nhằm tăng cường phối hợp công tác tuyên truyền, giám sát, thực thi chính sách pháp luật về BHXH và BHYT. Theo đó, chú trọng các hoạt động tuyên truyền chính sách pháp luật BHXH, BHYT đến người lao động; chú trọng thông tin về người lao động tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhằm tăng cường công tác phát triển công đoàn cơ sở, phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT. Đồng thời, vận động các đơn vị sử dụng lao động thực hiện nghiêm pháp luật BHXH, BHYT, đảm bảo quyền lợi người lao động”.
Ngoài ra, hàng năm công đoàn các cấp đều tổ chức hàng trăm buổi nói chuyện, hướng dẫn chính sách, chế độ BHXH theo quy định mới. Thực hiện tư vấn cho công nhân lao động hiểu biết hơn về chế độ chính sách BHXH để họ tự bảo vệ quyền lợi của mình trước pháp luật. Trong chương trình công tác của ngành, định kỳ 6 tháng, 1 năm, LĐLĐ tỉnh và LĐLĐ các huyện, thành phố, thị xã trực tiếp tổ chức hoặc phối hợp tham gia kiểm tra liên ngành giám sát việc thực hiện pháp luật lao động, trong đó chú trọng việc thực hiện BHXH ở các đơn vị, doanh nghiệp. Thông qua hoạt động này, những vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật BHXH, chính sách BHYT được phát hiện kịp thời và bàn bạc tháo gỡ có hiệu quả. Vì vậy, những năm trở lại đây nhiều kiến nghị của công nhân được giải quyết sớm; việc chấp hành Luật BHXH của người sử dụng lao động được nhắc nhở thường xuyên và thực hiện tốt hơn. Cụ thể, bắt buộc chủ lao động đóng BHXH cho hơn 200 công nhân lao động.
Phổ biến các chế độ chính sách đến NLĐ là một phần quan trọng giải quyết tận gốc của tranh chấp, đình công trái pháp luật. Vì vậy, để công tác tuyên truyền đạt hiệu quả cao, các cấp công đoàn trong tỉnh đều có kế hoạch đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền. Theo bà Vân, trong thời gian đến, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật lao động trong CNVC-LĐ theo hướng đa dạng hóa hình thức, nội dung sát thực với từng đối tượng. Trong đó tập trung vào NLĐ trực tiếp sản xuất, NLĐ khu vực kinh tế ngoài nhà nước, NLĐ ở vùng sâu, vùng xa. Đặc biệt là chú trọng bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng hoạt động của đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở, giao nhiệm vụ cụ thể cho các cán bộ công đoàn. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật lao động, nhất là BHXH, BHYT sẽ được thực hiện với hình thức linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng.
KHÁNH VY
