Dừng chân ở Ô Loan, du khách nhìn thẳng ra hướng đông-bắc sẽ thấy một dãy núi đá màu trắng nằm ngang, dọc theo dãy đá trắng này là hòn Chùa, xa hơn chút nữa là hòn Khô (chỉ toàn đá, không có cây cối mọc).

 

Đầm Ô Loan - Ảnh: Trần Quỳ

Nằm cạnh hòn Khô có hai hòn đá to sát vào nhau như một cặp trâu đang nghỉ ngơi sau buổi cày. Và cách đó khoảng vài cây số lại có hai hòn đá lớn nằm chồng lên nhau. Trong cụm núi đá này có nhiều truyền thuyết:

Hai hòn đá lớn nằm kề sát nhau có hình dạng con trâu khổng lồ, theo dân gian kể lại rằng: đó là hai con trâu của thiên đình sai xuống giúp dân khẩn hoang, khai phá đất đai trong buổi đầu mở đất, để có những cánh đồng phì nhiêu màu mỡ hai bờ sông Ba, sông Cái. Khai phá xong, đôi trâu thần quyến luyến với dân bản xứ nên không nỡ bay về trời, bèn hoá hồn vào đá thành hai tượng trâu nằm, để được gần gũi với người dân địa phương. Trước kia, hàng năm dân địa phương có tổ chức cúng bái. Lệ này về sau bãi bỏ.

Theo Đào Minh Hiệp - Đoàn Việt Hùng