Ông âm thầm vận động người quen để dâng những đóa mai vàng tại nơi đang thờ tự vong hồn những nghĩa quân Tây Sơn tử trận được an táng sau cuộc chiến giải phóng thành Thăng Long hơn 200 năm trước. Đó là nhà sưu tập cổ vật, võ sư Nguyễn Vĩnh Hảo.

 

Võ sư, nhà sưu tập cổ vật Nguyễn Vĩnh Hảo.

Ông Nguyễn Vĩnh Hảo nổi tiếng với việc sưu tập cổ vật, đặc biệt là dòng gốm Chăm Gò Sành ở Bình Định. Đến TP Quy Nhơn, hỏi bảo tàng gốm Gò Sành do ông Hảo làm chủ ở đâu thì bất kỳ người dân nào cũng có thể chỉ đường. Thế nhưng, trên cả việc sưu tập những hiện vật cổ xưa, ông Vĩnh Hảo còn là người chú trọng đến các giá trị tinh thần do tiền nhân để lại. Chương trình Những đóa Mai vàng dâng chùa Kim Sơn đang được ông Hảo và các cộng sự thực hiện nhằm tri ân các tử sĩ quân Tây Sơn trong trận chiến Đống Đa đánh đuổi quân Thanh khỏi thành Thăng Long năm nào.

 

* Thưa võ sư Vĩnh Hảo, tại sao ông chọn chùa Kim Sơn để dâng những đóa mai vàng?

 

- Lễ Vu Lan vừa rồi, đến chùa Kim Sơn thấy tấm bia ghi công tích của nghĩa quân Tây Sơn, tôi nhớ đến Hịch của Hoàng đế Quang Trung cho dân quân hai phủ Quy Nhơn, Quảng Ngãi trong việc đánh ngoại bang. Là một người con của đất Quy Nhơn, trong tôi dâng lên lòng thương cảm khôn nguôi. Tôi không ngờ rằng, ngôi chùa được xếp hạng di tích văn hóa quốc gia vào năm 1985, nằm ngay trung tâm Hà Nội lại là đền thờ nghĩa quân Tây Sơn tử vong trong trận Đống Đa. Cho đến nay, có bao nhiêu người biết xung quanh ngôi chùa từng là nơi chôn cất hàng vạn sinh linh nghĩa quân Tây Sơn?! Giờ vật đổi sao dời, chỉ còn lại ngôi chùa Kim Sơn nhưng tôi tin rằng, vong linh nghĩa quân Tây Sơn vẫn còn trú ngụ nơi này.

 

Tôi xin phép sư thầy chùa Kim Sơn thực hiện một vườn mai vàng trong khuôn viên nhà chùa nhằm góp phần đem hương sắc quê nhà phương Nam sưởi ấm cho những nghĩa quân xưa kia đã gửi nắm xương tàn nơi đất Bắc. Sư thầy đã hoan hỷ đón nhận thiện tâm của chúng tôi.

 

* Ông đã thực hiện chương trình nghĩa tình này đến đâu rồi?

 

- Những đóa Mai vàng dâng chùa Kim Sơn được Bảo tàng gốm Chăm Gò Sành đề xướng, khởi công vào rằm tháng tám, tức 22/9 dương lịch, tại chùa Kim Sơn ở 73 Kim Mã, quận Ba Đình, Hà Nội, chỉ sau khi tôi đến viếng chùa đúng một tháng trước đó. Chương trình có 3 hạng mục chính: một vườn mai vàng khoảng 100m2, một ngôi nhà gỗ theo phong cách nhà lá mái Bình Định khoảng 20m2 và một tấm bia đá từ Bình Định chở ra cao 1m5, ngang 1m, dày 0,4m đặt trong ngôi nhà gỗ.

 

Tất cả kinh phí từ nguồn xã hội hóa. Qua một tháng vận động, bảo tàng đã nhận được sự ủng hộ của một số vị có uy tín, như ông Nguyễn Nam Khánh ủng hộ một cây me lấy gốc từ quê Tây Sơn, ông Nguyễn Trung Tín ủng hộ một cây mai lấy từ vườn nhà, ông Tô Tử Thanh trao tặng một cây mai lấy từ huyện Phù Mỹ, ông Vũ Hoàng Hà ủng hộ một chuyến xe chở mai từ Bình Định ra Hà Nội trị giá 10 triệu đồng. Cả 4 vị vừa nêu tên nguyên là hoặc đương là Ủy viên Trung ương Đảng. Đặc biệt, cụ bà Huỳnh Thị Đàm, 92 tuổi, ở xã Nhơn Khánh, huyện An Nhơn cũng đóng góp 1 triệu đồng và nhiều người nữa.

 

Chùa Kim Sơn.

 

Tôi hy vọng càng có nhiều người góp công, góp của vào công trình này để kịp hoàn thành vào ngày mừng chiến thắng Đống Đa - mùng 5 Tết Tân Mão sắp tới. Tôi muốn nhiều người cùng tham gia vì nếu chỉ cá nhân tôi hay một vài người thực hiện công trình thì ý nghĩa sẽ không cao. Bởi nghĩa quân Tây Sơn đánh đuổi ngoại xâm, giải phóng thành Thăng Long hơn 200 năm trước phải được toàn thể người Việt nhớ ơn và tự hào chứ không phải riêng ai.

 

* Chùa Kim Sơn là di tích văn hóa cấp quốc gia, muốn “tác động” gì vào ngôi chùa này ông phải được sự cho phép của các cơ quan quản lý?

 

- Tất nhiên phải như vậy. Cụ thể, chúng tôi phải được sự đồng ý của Cục Di sản, thủ tục xin phép đang được triển khai gấp rút. Chúng tôi đã quan sát mặt bằng của ngôi chùa và cố gắng dựa theo những gì đã có chứ không phá vỡ cảnh quan. Trong ngày khánh thành các công trình, Bảo tàng gốm Chăm Gò Sành sẽ giới thiệu một chiếc đĩa ngự dụng có hoa văn Long vân khánh hội vẽ rồng năm móng. Một số chuyên gia đưa ra giả thuyết, đây là vật phẩm của vua Càn Long tặng vua Quang Trung.

 

* Được biết, năm ngoái ông viết kịch bản “hậu” Đào mai tương ngộ nhằm hướng về 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội nhưng bất thành. Liệu chương trình lần này sẽ được như ý?

 

- Sau khi nghĩa quân Tây Sơn đại thắng quân Thanh, vua Quang Trung có mở hội mang tên “Đào mai tương ngộ” tại Thăng Long. Năm ngoái, tôi là tác giả của chương trình Đào mai tương ngộ - sắc xuân dâng Bác. Chương trình này đã được Thủ tướng phê duyệt, Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch chuyển giao nhiệm vụ cho tỉnh Bình Định. Nhưng chương trình không thể thực hiện được vì nhiều lý do khách quan, không tiện nói ra đây…

 

Giờ tôi đã biết chùa Kim Sơn là một vùng “đất Thánh” của nghĩa quân Tây Sơn. Biết rồi thì mọi cố gắng của tôi đều dồn hết về “Thánh địa” này. Những đóa mai vàng dâng chùa Kim Sơn chính là lòng thành với những phẩm vật của con dân miền Nam dâng lên chùa Kim Sơn, hay đúng hơn là dâng lên những linh hồn của phong trào nông dân Tây Sơn vì nước quên thân.

 

* Xin cảm ơn ông!

 

THANH KIỀU (thực hiện)